مردم شول

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به: ناوبری، جستجو
شول
مناطق با جمعیت قابل توجه
 ایران: مناطقی در استان فارس و بوشهر
زبان‌ها
لری جنوبی
دین
شیعه(زرتشت)
گروه‌های قومی مرتبط
لُر زبانان و دیگر مردمان ایرانی

شول نام یکی از قبایل لر است. بازماندگان این قوم به گویشی از لری جنوبی سخن می‌گویند.[۱] این قبیله نخستین بار در لرستان سکونت داشته است و در حدود سال ۳۰۰ هَ.ق. نیمی از لرستان را تحت فرماندهی قرار داده بود و بوسیلهٔ سیف الدین ماکان روزبهان (که اجداد او از دوره ساسانیان بر این منطقه حکومت داشتند) اداره می‌شد و او را با لقب پیشوا می‌خواندند. مورخان اسلامی اطلاعی از این قبیله نداده‌اند، ولی نجم الدین که از نوادگان او بود در زمان حمداﷲ مستوفی در این منطقه حکومت می‌کرد. ابن بطوطه (۷۴۸ هَ. ق) در راه شیراز به کازرون به قبیله شول برخورد کرده‌است و گوید که آنان قبیله‌ای از اعاجم‌اند که صحرانشینند و میان آنها مردمانی پرهیزگار و متقی وجود دارد. شهاب‌الدین العمری (متوفی بسال ۷۴۹ هَ. ق) گوید که قبیله شول با شبانکاره خویشاوندی مستحکمی دارند.

اجمالاً کوچیدن شولها و تمایل آنان به جنگ و پیکار و حمله‌های قبایل مجاور علیه آنها از علل ازهم پاشیدگی ایشان و مستهلک شدنشان در دیگران بوده‌است و اکنون در منطقهٔ جنوب کشور آثار مختصری از آنان بجای مانده‌است مانند: شول گب (کوهی در شمال بوشهر)، دره شوری یا دره شولی (قبیله‌ای از قشقایی)، دو قریه بنام شول یکی نزدیک دالکی و دیگری نزدیک شمال غرب شیراز است و شاید قریهٔ شولی که در خارج شهر بوده‌است آخرین دژ قبیلهٔ شول بوده و از سبک معماری خانه‌ها پیداست که در حفظ و نگاهداری سنتهای ایرانی و خصوصیات آن می‌کوشیدند.شول نقش رستم در نزدیکی نقش رستم از توابع شهرستان مرودشت استان فارس با جمعیتی حدود ۳۰۰۰نفر[۲]

تاریخچه[ویرایش]

لرستان به معنی سکونتگاه مردم لر[۳] واژه‌ای است که به سرزمین‌های لرنشین اطلاق می‌گردد و به معنای گستره جغرافیایی است که مردم لر در آن سکونت دارند. با این توضیح می‌توان حدود لرستان را از دشت‌های غرب خانقین و مندلی در عراق تا دشت ارژن در استان فارس در ایران و از شمال از استان همدان، تا سواحل خلیج فارس به صورت حدودی تعیین کرد.[۴] گستره نام لرستان پیش از حکومت صفویان، سکونتگاه لرهای بختیاری، لرهای کهگیلویه و لرهای بویراحمدی را هم شامل می‌شد. اما پس از حکومت صفویان سکونتگاه لرهای بختیاری را منطقه بختیاری نام‌گذاری کردند و جغرافیای نام لرستان به حدود استان لرستان و ایلام کنونی محدود شد.[۳] این منطقه نیز در حکومت قاجاریان به دو بخش پشتکوه و پیشکوه تقسیم شد.[۳] امروزه لرستان نام یکی از استان‌های غربی ایران است. در نمودار زیر تقسیمات لرستان از ۳۰۰ هجری قمری تاکنون آورده شده است.[۵]

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
لرستان
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
لر کوچک
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
لر بزرگ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
لرستان فیلی
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
پیشکوه
 
 
پشتکوه
 
 
 
بختیاری
 
 
 
 
کوه کیلویه
 
 
 
شولستان
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
استان لرستان
 
 
استان ایلام
 
 
 
چهارمحال و بختیاری
 
 
 
 
کهگیلویه و بویراحمد
 
 
 
شهرستان ممسنی
 
 
 
 
 
 
 
 
 


جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. http://ethnologue.com/language/luz
  2. http://www.loghatnameh.com/dehkhodaworddetail-347b72ddba4940b3851ccfdbd915a02e-fa.html
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ پشتدار، علی‌محمد. لرها و لرستان از دیدگاه ولادیمیر مینورسکی. ج. ۷. علوم انسانی «ایران شناخت»، ۱۳۷۶. ۱۶۰ تا ۱۸۳. بازبینی‌شده در ۶ اوت ۲۰۱۴. 
  4. «LORI LANGUAGE ii. Sociolinguistic Status of Lori»(انگلیسی)‎. Iranica. بازبینی‌شده در ۶ اوت ۲۰۱۴. 
  5. امان‌اللهی بهاروند، سکندر. قوم لر. آگه، ۱۳۹۱. ۷۷. شابک ‎۹۷۸۹۶۴۳۲۹۱۳۵۸. 
  • دایرة المعارف اسلام
  • لغت نامه دهخدا
  • جغرافی غرب ایران ص ۴۴
  • تاریخ عصر حافظ ج ۱ (فهرست اعلام)
  • تاریخ گزیده (فهرست اعلام)
  • نزهةالقلوب ج ۳ ص ۷۰
  • تاریخ مغول
  • روضات الجنات ص ۴۰۸
  • حبیب السیر چ تهران ص ۹۲، ۱۰۲ و ۱۰۷
  • المنجد فهرست اعلام