گبول
| مناطق با جمعیت قابل توجه | |
|---|---|
 پاکستان |
|
 ایران |
|
 کردستان |
|
 ارمنستان |
|
 ترکیه |
|
 سوریه |
|
 هند |
|
| زبانها | |
| بلوچی، فارسی، سندھی، سرائیکی، کردی | |
| دین | |
| اسلام | |
| گروههای قومی مرتبط | |
| Other مردم بلوچ | |
مردم گبول یکی از اقوام ایرانیتبار ساکن در پاکستان، ایران، هستند. مردم گبول به زبان بلوچی سخن میگویند، که یکی از زبانهای شاخه شمال غربی زبانهای ایرانی است. بیشتر مردم گبول، مسلمان اهل سنت هستند. گبول از رزمجو ساکن در کنارک شهرستان چاه بهار، در ۲۹۰۰۰گزی شمال باختری چاه بهار و ۳۰۰۰گزی باختر شوسه ٔ چاه بهار به ایرانشهر. جلگه و گرمسیر مالاریائی و سکنه ٔ آن ۱۵۰ تن، زبان آنان بلوچی، فارسی . آب آن از چاه و باران . محصول آن غلات و لبنیات . شغل مردم زراعت و گله داری است . راه مالرو دارد.[۱]
پس منظر[ویرایش]
گبول شہر:[۲]
گبول، شہرِ کُہن در مرکزِ بابل باستان بر کرانۂ شرقی است۔ نامِ گبول بر گرفتہ از نامِ قبیلہ ای آرامی موسوم بہ گمبولو(گبول) است کہ در اواخر ہزارئہ2 ق۔م در فاصلہ ء سال ھای (1083-1062) ق۔م بہ ناحیہ ای میان دجلہ سفلا و مرز ایلامیھا و کلدانیھا مہاجرت کردند و در آنجا ساکن شدند و نام قبیلۂ خود را بر آن منطقہ نہادند۔ این نام را برخی خاور شناسان در سدئہ 13ق/ 19 م بہ اشتباہ جنبیل نوشتہ اند۔ در منابعِ اسلامی از این شہر بہ نامِ جبول(Jabbul) یاد شُدہ است ۔ شہرتِ این شہر بہ رُوزگارِ بَاستان باز می گردد۔ گبول در رُوزگارِ آشوریان بہ سببِ موقعیت راہبر دی اش در نبردہا ی آشوریان با بابلیھا و ایلامیھا، اہمیت بسیار داشت۔
بر اَساس نوشتہ ہای جغرافیہ نگاران و مؤرخین سدہ ہای نخستین اسلامی۔ گبول شہر در کرانۂ شرقی رُود دجلہ ، جنوب رُود نہروان، در جائے کہ بہ دجلہ پیوند می خوردہ در نزدیکی جرجرایا واقع بودہ است۔ در آن رُوزگار از گبول بہ عنوان شہری آباد، پُر جمیعت و پُر رونق کہ در آن بسیاری از صنعت گران و معماران مدینۃ السلام بہ سر می بردند، یاد شدہ است۔ اما بہ تدریج از سدہ 6ق/ 12م بہ بعد از رونق آن کاستہ شدہ است۔
حازمی مؤلف سدئہ 6ق/ 12م آن جا را شہر’’ کوچک‘‘ در نزدیکی واسط ذکر کردہ و یاقوت در اوائلِ سدئہ 7 ق از آن بَہ عُنوانِ ’’ قریہ ای بزرگ‘‘ یاد کردہ است۔ ابنِ عبدالمنعم حمیری در اواخر سدہ 9ق/ 15م، بہ مسجد و بازار آن اشارہ کردہ است۔ بقایای باستانی گبول تا اوائل سدئہ 13ق19/م نیز بر جا بود، اما بر اثر طغیان آب رود خانۂ دجلہ در فاصلۂ سال ھای 1833-1848 م بَہ کُلّی اَز میان رَفت.
ابو الخطاب محمد بن علی بن محمد بن ابراہیم جبولی شاعر کہ با ابولعلاء مُعرّیٰ مشاعرہ ای مشہور داشتہ است، ھمچنین ابو عمران موسیٰ بن اسماعیل جبولی و حکم بن سلیمان جبولی بَہ این شہر منسوب اند.
گبول روستا:[۳]
گبول(جبول)، روستایی تاریخی در شمالِ سوریہ۔ این روستا کہ در عہدِ باستان گبول خواندہ می شد ۔ در 35 کیلو متری حلب ، در10کیلو متری شہر کویرس شرقی، در مصب رود خانۂ ذھب و در کنار دریاچۂ نمک گبول جائے دارد۔ قسمتِ اعظم آب این دریاچہ از رود خانۂ ذھب تأمین می شود۔ در زمان پر آبی دریاچہ، پرندگانِ بسیاری در کنار آن تجمع می کند۔ کشاورزی در روستای گبول رونق فراوان دارد۔ گندم، جو، انگور و انار از محصولاتِ کشاورزی آنجا ست۔ دامداری نیز در آن جا رائج است ۔ ھمچنین استحصالِ نمک ، از دیگر در آمد ھای اقتصادی این روستا است۔ دیرینگی زیست انسان در گبول بہ مہاجرتِ آرامیھا در اواخر ہزارئہ 2 ق۔م باز می گردد۔ تاریخِ گبول با تاریخِ منطقۂ حلب پیوستگی دارد۔این روستا بہ سبب داشتن نمک فراوان در گزشتہ از اہمیتِ اقتصادی زیادی بر خوردار بودہ، و این امر سبب شدہ است تا گبول بر خلافِ بسیاری از شہر ھای باستانی منطقۂ حلب ، بہ حیات خود ادامہ دھد۔
ہر چند کہ نامِ گبول در منابعِ تاریخی و جغرافیائی سدہ ھای نخستن اسلامی نیامدہ، اما در سدئہ 7ق/ 13م یاقوت آن را روستائی در کنار دریاچۂ (نمکزار)حلب ذکر کردہ است کہ دو رود ’’بطنان‘‘ و ’’ذھب‘‘ بہ آن فرومی ریختند۔ در آن رُوزگار از این رُوستا نمک فراوانی اِستخراج، و بہ دیگر نقاط شام و بعضی از نقاط جزیرہ صادر می شد۔ یاقوت در آمد حاصل از فروشِ نمک در گبول را سالانہ 120 ہزار درہم آوردہ است۔ گبول سدئہ 7ق13/م از اعمالِ حلب بہ شمار می رفتہ، و تحت ’’ سیطرئہ ایوبیان‘‘ حلب بودہ است۔ بہ گزارشِ برخی از منابع، قبایل ساکن در گبول در نیمئہ دوم سدئہ 13ق19/م ، در رُوزگارِ ’’سلطۂ عثمانیان‘‘ بَر منطقہ ، از آنان نا فرمانی می کردند۔ غزی در اوائلِ سدئہ 14ق20/م بہ گروھی از شاذلیھا کہ در گبول زندگی می کردند، اشارہ کردہ است۔ بہ گزارش او در آنجا شخصی بودہ است کہ متن تورات را پس از گم شدن آن، بر بنی اسرائیل قرائت کرد و ہر سالہ گروھی از یہودیان در آنجا اجتماع می کردہ اند.
منابع[ویرایش]
|
||||||
