بندار رازی
کمالالدین ابوالفتح بُندارِ رازی (درگذشتهٔ ۴۰۱ هجری قمری) شاعر ایرانی نیمه دوم سده چهارم هجری و معاصر آل بویه است.. نامش هم به ضم بای عربی و هم به کسر پا فارسی هر دو دیده شده است. در پارهای منابع چون تذکرهٔ دولتشاه و هفتاقلیم «پندار»، و در مجمل فصیحی و برخی منابع دیگر «بندار» آمده است، به صورتاخیر بزرگان دیگری نیز موسومند، مانند بندار بن احمد بن عبد اللّه رازی بزاز، و بندار اصفهانی و بندار لره و غیر اینها.[۱]
از چگونگی احوال بندار آگاهی چندانی در دست نیست. دولتشاه سمرقندی در ذکر بندار رازی نوشته «... به سه زبان سخنوری میکند:عربی، فارسی و دیلمی، و از کوهستان ری است...»[۲][۳] و از شعرا، مجلسیان و مخصوصان دربار مجدالدوله دیلمی بود و صاحب عباد در تربیت او اهتمامی داشت. سخنش متین و طبعش وقاد بود. صاحب مجمل فصیحی سال فوتش را ۴۳۳ هجرینوشته است.[۱]
این دو رباعی پهلوی (یا دیلمی) از وی است:
تا تاج ولایت علی بر سرمه | هر روج مرا خوشتر و نیکوترمه | |
شکرانهٔ این که میردین حیدرمه | از فضل خدا و منت مادرمه |
در ایلخی شاه اسب کرکوک دبو | در قافله نیز اشترلوک دبو | |
این اشتر لوک و اسب کرکوک منم | این در به امید میزنم بوک دبو |
بندار رازی نزد شاعران قرن ششم و هفتم شهرت داشت و از جمله خاقانی شروانی، ظهیر فاریابی و کمالالدین اسماعیل اصفهانی از بندار نام برده و خود را با او مقایسه کردهاند.
اشعار محلی بندار را از فهلویات (پهلویات)، رازی و یا دیلمی دانستهاند.
نمونهای از اشعار فهلوی که بدو منسوب کردهاند این است:
ازینیمه دلی نترسم از کج | ای کهان دل نه داری اج که ترسی؟ |
- معنای بیت: با این نیم دل از کسی نمیترسم - ای فلان کس که تو دل نداری از که میترسی؟
در مجمعالفصحا این ابیات به نام بندار رازی نقل شده است:
می فرا آور که بهره میبری | می نشاطافزای شادی آوری | |
هر کرا که می بنو شادی بنو | این جهان را خرمی با میدری | |
ابلهان گویند کاین می بی حرام | می ندانم این حرام از چه دری |
برخی از نویسندگان، آثار دیگری نیز به بندار رازی نسبت دادهاند؛ از جمله حمدالله مستوفی اثری به نام «چموش نامه» به بندار رازی نسبت داده و نوشته است که شهرتی تمام دارد.
منابع[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ «قصران، نگارش دکتر حسین کریمان ج 1 ص 557».
- ↑ «قصران، نگارش دکتر حسین کریمان ج 1 ص 78».
- ↑ «قصران، نگارش دکتر حسین کریمان ج 1 ص 79».
- ↑ لغتنامهٔ دهخدا:بندار رازی
- [۱] دانشنامه جهان اسلام: بندار رازی، نوشتهٔ ضیاءالدّین سجّادی
این یک مقالهٔ خرد پیرامون افراد است. با گسترش آن به ویکیپدیا کمک کنید. |