تلخه‌رود

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به: ناوبری، جستجو

مختصات: ۳۷°۴۵′ شمالی ۴۵°۴۲′ شرقی / ۳۷.۷۵۰° شمالی ۴۵.۷۰۰° شرقی / 37.750; 45.700

تلخه رود
آجی‌چای
رود
نمایی از پل ونیار
کشور ایران
ایالت آذربایجان شرقی
رودهای فرعی
 - چپ رود ونق، رود سعیدآباد، قوری‌چای
 - راست رود کمور[۱]، رود سیان
طول ۲۶۵ کیلومتر (۱۶۵ مایل)

تلخه‌رود (به ترکی آذربایجانی: آجی‌چای) یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین رودخانه‌های جاری در استان آذربایجان شرقی می‌باشد. این رود همچنین بزرگترین رود تأمین آب ورودی به دریاچه ارومیه است. مساحت حوزه آبریز این رودخانه ۹۲۰۰ کیلومتر مربع و حداکثر دبی آن ۴۰٫۶ متر مکعب در ثانیه است. طول این رودخانه ۲۶۵ کیلومتر است و در مناطق مرکزی استان آذربایجان‌شرقی در جریان می‌باشد. آجی‌چای از به‌هم پیوستن رودخانه‌های بیوک‌چای، پسلار، رازلیق و وانق‌چای در نزدیکی شهرستان سراب تشکیل می‌شود. این رودخانه که بیشتر جهت شرقی-غربی دارد، از سمت شمال به کوه‌های سبلان، قوشه‌داغ و ارسباران و از سمت جنوب به کوه‌های سهند و بزقوش محدود شده‌است.[۲] این رود پس از گذر از شمال شهر تبریز (دره شمال کوه عینالی) و جلگه تبریز از شمال‌شرقی جزیره شاهی به سمت دریاچه ارومیه سرازیر می‌شود. از شاخه‌های اصلی تلخه‌رود می‌توان به رودخانه‌های آب‌شهد، اوجان‌چای، زینجناب، سعیدآباد و مهران‌رود اشاره کرد.

تلخه‌رود از دامنه‌های سبلان سرچشمه گرفته و پس از طی حدود ۲۲۰ كيلومتر و عبور از دره ونيار در شمال شهر تبريز و پس از پيوستن آبهای سرچشمه گرفته از كوه سهند، به دشت وسيع تبريز وارد می‌شود. تلخه‌رود پس از مشروب کردن دشت تبريز به درياچه اروميه می‌ريزد.[۳]

فرتور مندرج در این برگه به پل ونیار اختصاص دارد که از دیرباز (دوران صفوی) در شمال شرق شهر تبریز (جاده قدیم اهر - تبریز) روی پهنه تلخه‌رود بناشده بود که ناگهان به دلیل ساخت نافرجام پل مدنی، این پل تاریخی که دارای سه طاق و دیواره‌های بلند متشکل از سنگ و گچ بود در بهار سال ۱۳۹۲ و بصورت شبانه و پنهانی کوبیده و زدوده و روبیده شد.[۴]

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. NJ 38-7 Tabriz, Iran; Azerbaijan; Armenia Iran, Series 1501, Joint Operations Graphic (Air) 1:250,000, U.S. National Imagery and Mapping Agency. The Komur enters the Aji Chay just north of Tabriz, and just before the Sian Chay enters the Aji Chay.
  2. «آجی چای( تلخه رود) قدیمی‌ترین و مهم‌ترین رودخانه جاری آذربایجان شرقی». باشگاه خبرنگاران جوان، ۲۸ آذر ۱۳۹۳. بازبینی‌شده در ۱۲ دی ۱۳۹۵. 
  3. «گزارش سیمای طرح سد شهد مدنی». شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی. بازبینی‌شده در ۱۲ دی ۱۳۹۵. 
  4. سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان آذربایجان شرقی
  • سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح. فرهنگ جغرافیایی شهرستان تبریز. چاپ اول. سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ۱۳۸۰. ISBN 964-6383-58-0.