زنجانرود
زنجان رود که در ترکی به زنگان چایی معروف است یکی از شعب رودخانه قزل اوزن است که از شهر زنجان می‌گذرد. این رودخانه با طول تقریبی ۱۲۰ کیلومتر از حدود سلطانیه واقع در جنوب شرق زنجان سرچشمه می‌گیرد و بعد از عبور از جنوب شهر زنجان در حدود روستای رجعین در کیلومتر ۸۴ شمال غربی زنجان به رودخانه قزل اوزن می‌ریزد. جریان رودخانه از جنوب شرق به شمال غربی است و اوایل آن زاینده رود است. حمدا... مستوفی در نزهه الغلوب می‌نویسد آب زنجان رود که آنرا ناج رود، ماج رود، ماخ رود، ناجر رود و ناخرود خوانند از توابع سلطانیه بر می‌خیزد و با آب کوههای زنجان جمع شده بر ولایت زنجان می‌گذرد و به سفید رود می‌ریزد. طول آن ۲۰ فرسنگ باشد و در این رود نیز از آغاز تا ۱۰ فرسنگ زاینده است.
این رود که در خاک شهر زنجان از میان باغات جنوبی شهر می‌گذرد در دو طرف بستر خود و تقریباً" در تمام طول خود دره سر سبز باغات زنجانرود را تشکیل می‌دهد که از سلطانیه شروع و در روستای رجعین پایان می‌یابد و در این مسیر نه تنها باغات طرفین بستر رودخانه از آب این رودخانه مشروب می‌شوند بلکه با بستن سدهای محلی موسوم به " باستیان " آب رودخانه را به نهرهای منشعبه از آن هدایت می‌نمایند و بوسیله آن نهرها باغات و مزارع شهر را مشروب می‌نماید. در گذشته بسیار نزدیک این نهرها در محدوده خاک شهر زنجان که از روستای سایان واقع در ۶ کیلومتری شرق زنجان با باستیان‌های محلی شروع و در قریه کوشکان ولقع در ۸ کیلومتری غرب زنجان پایان می‌یافت، از شرق به غرب عبارت بودند از: نهر خراب، نهر زرتان، هر گلجین، نهر خساغ، نهر اکبر، نهر رامین، نهر فولاد، نهر توپ آغاجی، نهر مال دره، نهر دفترخانه، نهر خلول، نهر سرداب، نهر زنجان، نهر اسحق. نحوه ساخت باستیان یا سد محلی به این گونه بوده است که مالکین باغات جنوب شرقی باستیان یا سد محلی اولیه جلو جریان آب را می‌گرفتند و با تشکیل دادن حوضچه‌های آب رودخانه را بالا می‌آوردند و در نتیجه قسمتی از آب زنجان رود را به نهر خراب (سایان ارخی) بسته سوار می‌کردند و با آن باغات و اراضی زراعی خود را مشروب می‌کردند. بعد آب زنجانرود پس از پر شدن حوضچه در بستر خود جریان می‌یافت و با آبهای زائد از بستر رودخانه بسوی باستیان دوم (نهر رزتان) بسته که چند صد متر پایینتر از آن احداث شده بود جاری می‌شد. و در مبدا’ نهر ورتان باز قسمتی از آب رودخانه زنجانرود سوار نهر وران می‌شد. و اراضی و باغات اطراف خود را مشروب یکرد و بقیه آن باز در بستر رودخانه جاری می‌شد و این روش تا آخر باستیان (مبدا’ نهر اسحق) ادامه می‌یافت و به این ترتیب کلیه باغات نهر را از آب رودخانه زنجانرود مشروب می‌شدند و دره سرسبز را بوجود می‌آوردند
زیبایی و سرسبزی طبیعت اطراف زنجانرود در مجاورت شر زنجان و جنوب این شهر با سه پل آجری زیبا موسوم به پل حاج سلمان، میربها’ الدین، و سردار که توسط افراد خیر در سه قرن گذشته احداث شده، ادغام شده و حاصل این ترکیب ایجاد فضای بسیار مناسب برای گردشگری است که در طول دهها سال محل تفریح و تفرج اهالی زنجان و میهمانان بوده بطوریکه سابقه گردشگری در این منطقه به اندازه سن و قدمت پلها می‌باشد.
منابع[ویرایش]
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
این یک مقالهٔ خرد پیرامون یک مکان جغرافیایی است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
