منازعه‌ فلسطین-اسراییل

Israeli–Palestinian conflict
بخشی از ستیز عرب‌ها و اسرائیل
Central اسرائیل next to the حکومت خودگردان فلسطین in the کرانه باختری رود اردن and the نوار غزه، 2007
تاریخ Mid-20th century – present Main phase: 1964–1993 مکان اسرائیل دولت فلسطین وضعیت Israeli–Palestinian peace process low-level fighting, mainly between Israel and Gaza
طرفین درگیر
اسرائیل	نوار غزه (2006-present) All-Palestine Government (1948–1959) سازمان آزادی‌بخش فلسطین (1964–93) حکومت خودگردان فلسطین 2000-2004]
تلفات
21,500 [casualties [1965-2013

منازعهٔ فلسطین اسراییل، مناقشه‌ای جاری میان فلسطینیان و اسراییلیان است، که در میانهٔ سدهٔ بیستم آغاز شد. این منازعه گسترده است، و اصطلاح فوق گاهی برای ارجاع به منازعهٔ فرقه‌ای در اوایل تحت‌الحمایگی فلسطین زیر حاکمیت بریتانیا به‌کار می‌رود، که میان جمعیت عرب و یهودی ساکن این سرزمین رخ داد. منازعهٔ فلسطین ـ اسراییل، بخش محوری منازعهٔ گسترده‌تر اَعراب و اسراییل است، و به‌عنوان «رام‌نشدنی‌ترین منازعه»ی جهان از آن یاد شده‌است.

با وجود روند صلح درازمدت و آشتی عمومی اسراییل با مصر و اردن، فلسطینیان و اسراییلیان نتوانستند به یک موافقت‌نامهٔ پایانی صلح دست یابند. مسائل کلیدی باقی‌ماندهٔ عبارت‌اند از: شناسایی متقابل، مرزها، امنیت، حقوق آب، کنترل بیت‌المقدس، شهرک‌های اسراییلی، آزادی آمدوشد فلسطینیان، و حل‌وفصل دعاوی فلسطینیان، مبنی بر حق بازگشت آوارگان‌شان. خشونت ناشی از این منازعه، در منطقه‌ای غنی از آثار تاریخی، فرهنگی، و مذهبی مورد علاقهٔ بین‌المللی، مورد اعتراض کنفرانس‌های متعدد بین‌المللی راجع به حقوق تاریخی، مسائل امنیتی و حقوق بشر واقع شده‌است، و عاملی جهت ممانعت از گردش‌گری و، به‌طور کلی، دست‌رسی به مناطقی شده‌است، که به‌شدت بر سر آن مشاجره جریان دارد.

تلاش‌های فراوانی برای میانجی‌گری جهت راه‌حل دو دولت انجام شده‌است؛ از جمله ایجاد یک دولت مستقل فلسطینی در هم‌سایگی دولت اسراییل، پس از تأسیس این دولت در سال ۱۹۴۸. در سال ۲۰۰۷، اکثریت فلسطینیان و اسراییلیان، مطابق شماری از نظرسنجی‌ها، راه‌حل دو دولت را بر هر راه‌حل دیگری، به‌عنوان وسیله‌ای برای حل منازعه، ترجیح دادند. به‌علاوه، اکثریتی از یهودیان، تقاضای فلسطینیان را برای تأسیس یک دولت مستقل منصفانه می‌دانند، و فکر می‌کنند اسراییل می‌تواند با تأسیس چنان دولتی موافقت کند. اکثریت فلسطینیان و اسراییلیان، در کرانهٔ باختری و باریکهٔ غزه نیز، ترجیح‌شان را بر یک راه‌حل دو دولتی ابراز کرده‌اند. عدم اعتماد متقابل و عدم موافقت‌های چشم‌گیر، دربارهٔ مسائل اساسی میان طرفین، عمیق‌اند؛ بدین‌ترتیب که تردیدی دوجانبه دربارهٔ تعهد طرف مقابل، برای ایفای تعهدات خود در یک موافقت‌نامهٔ احتمالی، وجود دارد.

منازعه، در هریک از جوامع فلسطینیان و اسراییلیان، گسترهٔ وسیعی از دیدگاه‌ها را پدید آورده‌است. این موضوع، اختلافات عمیقی را که نه‌تنها میان فلسطینیان و اسراییلیان وجود دارد، بلکه در هریک از این دو جامعه وجود دارد، برجسته می‌کند. مشخصهٔ این منازعه، سطح خشونت موجود در آن است، که شاهدی بر وجود آن در تمام دورانی‌ست که از آغاز آن می‌گذرد. جنگ میان طرفین، توسط ارتش‌های متعارف، گروه‌های شبه‌نظامی، جوخه‌های ترور، و افراد، اداره شده‌است، و تلفات ناشی از آن، به نظامیان محدود نمانده‌است؛ بلکه شمار زیادی از تلفات در غیرنظامیان دو طرف نیز پدید آورده‌است. شخصیت‌های بین‌المللی برجسته در این منازعه درگیرند.

دو طرفی که در مذاکرات مستقیم شرکت دارند، سازمان آزادی‌بخش فلسطین، که اکنون توسط محمود عباس هدایت می‌شود، و دولت اسراییل، که در حال حاضر توسط بنیامین نتانیاهو هدایت می‌شود، هستند. مذاکرات رسمی میان طرفین، به‌میانجی‌گری یک هیئت بین‌المللی انجام می‌شوند، که به‌عنوان هیئت چهارجانبه دربارهٔ خاورمیانه شناخته می‌شود، و متشکل از ایالات متحد، روسیه، اتحادیهٔ اروپایی، و سازمان ملل متحد است، که توسط یک فرستادهٔ ویژه نمایندگی می‌شود. اتحادیهٔ عرب بازی‌گر مهم دیگر این منازعه است، که یک طرح صلح جای‌گزین ارائه داده‌است. مصر، یک عضو مؤسس این اتحادیه، از نظر تاریخی یک مهرهٔ کلیدی در این منازعه بوده‌است.

از سال ۲۰۰۶، طرف فلسطینی به‌واسطهٔ منازعه میان دو حزب بزرگ خود، دچار شقاق شده‌است: فتح، که به‌طور سنتی حزب غالب بوده‌است، و رقیب متأخر انتخاباتی‌اش، حماس. پس از پیروزی انتخاباتی حماس در سال ۲۰۰۶، هیئت چهارجانبه (ایالات متحد، روسیه، سازمان ملل متحد، و اتحادیهٔ اروپایی)، کمک‌های خارجی آتی‌شان را به تشکیلات خودگران فلسطینی، مشروط به این کردند که دولت آینده به خشونت‌پرهیزی متعهد باشد، دولت اسراییل را به‌رسمیت بشناسد، و توافق‌های پیشین را بپذیرد.

حماس این درخواست‌ها را رد کرد، و همین امر موجب تعلیق برنامهٔ کمک‌های خارجی هیئت چهارجانبه، و اِعمال تحریم‌های اقتصادی توسط اسراییل بر فلسطین شد. یک سال بعد، به‌دنبال تصرف قدرت در باریکهٔ غزه توسط حماس، در ژوئن ۲۰۰۷، قلمرویی که رسماً به‌عنوان دولت فلسطین شناسایی شده‌است (پیش‌تر تشکیلات خودگردان فلسطینی ـ حکومت داخلی فلسطین) میان فتح در کرانهٔ باختری، و حماس در باریکهٔ غزه، تقسیم شد. تقسیم حکم‌رانی میان این دو حزب، به‌طور مؤثر منتج به سقوط حاکمیت دوگانهٔ تشکیلات خودگران فلسطینی شد؛ با این حال، در سال ۲۰۱۴، یک حکومت یک‌پارچهٔ فلسطینی، متشکل از فتح و حماس، تشکیل شد. آخرین دور مذاکرات صلح در ژوئیهٔ ۲۰۱۳ آغاز، و در سال ۲۰۱۴ متوقف شد.

جستارهای وابسته

• جنگ داخلی فلسطین
• نبرد اسرائیل و غزه
• صهیونیسم
• پان‌عربیسم
• صلح اکنون

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Israeli–Palestinian conflict»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد (بازیابی در ۲۸ ژوئیه ۲۰۱۵).