دام (حیوان)

دام یا چارپایان اهلی یا احشام به مجموعه حیوانات چارپای اهلی گفته می‌شود که در دامداری‌ها یا مزرعه‌ها برای مصرف خوراکی و پوشاکی و کمک در کار، پرورش داده می‌شوند.

با وجودی که ماکیان و ماهیهای پرورشی هم حیوانات مشابه هستند که انسان‌ها برای مصرف خوراکی آنها را پرورش می‌دهند ولی در این مقاله در مورد آنها بحث نمی‌شود.

پرورش دام‌ها به خاطر بدست آوردن سود و منفعت و استفاده از محصولات آنها می‌باشد که در تقسیم‌بندی‌های مدرن دامداری زیر مجموعه کشاورزی محسوب می‌گردد.

تاریخچه[ویرایش]

از زمان‌های دور از زمانی که بشر از کشاورز به شکارچی-گردآورنده تبدیل شد به دامداری نیز می‌پرداخت.

اهلی کردن حیوانات[ویرایش]

تعریف دام در اکثر اوقات فقط به حیواناتی که گوشت قرمز دارند گفته می‌شود. در زیر فهرستی از حیوانات اهلی شده قرار دارد که در ایران فقط به تعدادی از آنها دام گفته می‌شود

حیوان / نوع	وضعیت اهلی کردن	گونه‌های وحشی	اولین بار که اهلی شد	منطقه اهلی شدن برای اولین بار	استفاده تجاری امروز
آلپاکا پستانداران، گیاه‌خواران	اهلی	شترچه‌‌	بین ۵۰۰۰ پیش از میلاد و ۴۰۰۰ پیش از میلاد	آند (رشته‌کوه)	پشم
بنتنگ پستانداران، گیاه‌خواران	اهلی	بنتنگ	نامعلوم	آسیای جنوب شرقی، جاوه	گوشت، شیر (خوراکی)، draught
بوفالوی آمریکایی پستانداران، گیاه‌خواران	شیفته (see also Beefalo)	نامعلوم	اواخر سده ۱۹ میلادی	آمریکای شمالی	گوشت، چرم
شتر پستانداران، گیاه‌خواران	اهلی	شتر یک‌کوهانه وحشی و شتر دوکوهانه	بین ۴۰۰۰ پیش از میلاد و ۱۴۰۰ پیش از میلاد	آسیا	mount، pack animal، گوشت، لبنیاتی، camel hair
گربه پستانداران، گوشت‌خوار	اهلی	گربه‌وحشی آفریقایی	۷۵۰۰ پیش از میلاد^[۱]^[۲]^[۳]	خاور نزدیک	pest control، حیوان خانگی، گوشت
گاو پستانداران، گیاه‌خواران	اهلی	نیاگاو (منقرض)	۶۰۰۰ پیش از میلاد	غرب آسیا، هند، آفریقای شمالی (?)	گوشت (گوشت گاو، veal، خون)، لبنیاتی، چرم، draught
گوزن پستانداران، گیاه‌خواران	شیفته	نامعلوم	۱۹۷۰	آمریکای شمالی^{[نیازمند منبع]}	گوشت، (venison)، چرم، شاخ، شاخ های مخملی
سگ پستانداران، همه‌چیزخوار	اهلی	گرگ	۱۲۰۰۰ پیش از میلاد		pack animal، draught، hunting، herding، searching/gathering، watching/guarding، گوشت
خر پستانداران، گیاه‌خواران	اهلی	خر وحشی آفریقایی	۴۰۰۰ پیش از میلاد	مصر	mount، pack animal، draught، گوشت، لبنیاتی
گیال پستانداران، گیاه‌خواران	اهلی	گااور	نامعلوم	آسیای جنوب شرقی	گوشت، draught
بز پستانداران، گیاه‌خواران	اهلی	بز کوهی	۸۰۰۰ پیش از میلاد	غرب آسیا	لبنیاتی، گوشت، پشم، چرم، light draught
خوکچه هندی پستانداران، گیاه‌خواران	اهلی	Cavia tschudii	۵۰۰۰ پیش از میلاد	آمریکای جنوبی	گوشت
اسب پستانداران، گیاه‌خواران	اهلی	اسب وحشی	۴۰۰۰ پیش از میلاد	Eurasian Steppes	Mount، draught، لبنیات، گوشت، چهارپایان
لاما پستانداران، گیاه‌خواران	اهلی	گواناکو	۳۵۰۰ پیش از میلاد	آند (رشته‌کوه)	light mount، pack animal، draught، گوشت، پشم
قاطر پستانداران، گیاه‌خواران	اهلی	ترکیب خرو اسب			mount، pack animal، draught
خوک اهلی پستانداران، همه‌چیزخوار	اهلی	گراز	۷۰۰۰ پیش از میلاد	ناحیه آناتولی شرقی	گوشت (گوشت خوک، بیکن و غیره)، چرم، حیوان خانگی، پژوهش
خرگوش پستانداران، گیاه‌خواران	اهلی	وحشی خرگوش	بین ۴۰۰-۹۰۰ پیش از میلاد	فرانسه	گوشت، خز، چرم، حیوان خانگی، پژوهش
گوزن شمالی پستانداران، گیاه‌خواران	نیمه اهلی	گوزن شمالی	۳۰۰۰ پیش از میلاد	شمال روسیه	گوشت، چرم، شاخ, لبنیات، draught,
گوسفند پستانداران، گیاه‌خواران	اهلی	Asiatic mouflon sheep	بین ۱۱۰۰۰ پیش از میلاد-۹۰۰۰ پیش از میلاد	غرب آسیا	پشم، لبنیاتی، چرم، گوشت (گوشت گوسفند، گوشت گوسفند)
گاومیش پستانداران، گیاه‌خواران	اهلی	گاومیش وحشی, (Arni)	۴۰۰۰ پیش از میلاد	آسیای جنوبی	mount، draught، گوشت، لبنیات
غژگاو پستانداران، گیاه‌خواران	اهلی	غژگاو	۲۵۰۰ پیش از میلاد	تبت، نپال	گوشت، لبنیات، پشم، mount، pack animal، draught