گاهشماری رومی، گاهشماری است که در روم باستان استفاده میشده و اقتباس شده از گاهشماری یونانی است.[۱] در روم باستان ابتدا گاهشماری برپایهٔ گامهای ماه و فصلهایزراعی ایجاد شد که در آن هرسال ۳۰۴ روز و دارای ۶شش ماه ِ سی روزه و ۴ ماه ِ ۳۱ روزه (جمعاً ۱۰ ماه) بود که بعد از به تخت نشستن دومین پادشاه روم، هر سال به ۱۲ ماه تقسیم شد.[۲]
سال به ۱۲ ماه قمری تقسیم می شدهاست و تقریباً هر سه سال یکبار برای نگه داشتن سال خورشیدی یکماه اضافی کبیسه -کبیسه شمسی قمری- می شدهاست. مبدا این تقویم تاریخ بنای شهر روم یعنی ۷۵۳ پ میلاد میباشد. که مبنای تقویم جولیانی و میلادی نیز بودهاست.[۳]
گاهشماری رومی در ابتدا قمری بوده که احتمالاً از گاهشماری یونانی اقتباس شدهاست. با توجه به میانگین ۲۹٫۵ روزه در هر دورهٔ گامهای ماه، تعداد روزها در هر ماه ۲۹ یا ۳۰ روز در نظر گرفته میشدهاست.
نویسندگانی رومی، این گاهشمار را اختراع رموس و رمولوس بنیانگذار روم باستان در ۷۵۳ قبل از میلاد میدانند (گرچه گاهشمار او قمری نبود). در گاهشمار نسخهٔ رموس و رمولوس هر سال ۱۰ ماه داشت و سال با اعتدال بهاری آغاز میشد.
تعداد روزهای سال در این گاهشماری جمعاً ۳۰۴ روز میشود. اسامی ماهها از کوئینتیلیس تا دسامبر مبتنی بر اعداد هستند. در تقویم کوئینتیلیس ماه پنجم بوده و از کوئینک (quinque) به معنی پنج مشتق شدهاست. سکستیلیس ماه ششم و «سکس» به معنی شش. و به همین ترتیب سپتم: هفت؛ اُکتو: هشت؛ نُوِم: نُه و دِسِم (دِکِم): ده.
اگرچه نوما قصد ایجاد تقویم ۳۵۴ روزهٔ قمری داشت، در روم باستان اعداد فرد خوشیمن بودند. پس به جای ۵۰ روز، ۵۱ روز به تقویم ۳۰۴ روزهٔ رومولوس اضافه شد و سپس از تمام ماههای سی روزه، یک روز برداشته شد تا سرانجام ۵۷ روز بین دو ماه جدید تقسیم شود. ژانویه دارای ۲۹ روز شد و فوریهٔ ۲۸ روز. در نهایت از ۱۱ ماهی که تعداد روزهایشان فرد بود چهار تا ۳۱ روزه و هفت تا نیز ۲۹ روزه بودند.