آلکساندر شیروانزاده
| آلکساندر شیروانزاده | |
|---|---|
 تمبر یادبود ارمنستان، ۲۰۰۸ |
|
| نام اصلی | آلکساندر میناسی مووسسیان |
| زمینهٔ کاری | رمان‌نویس و نمایشنامه‌نویس |
| زادروز | ۱۸ آوریل ۱۸۵۸ شاماخی، امپراتوری روسیه |
| مرگ | ۷ آوریل ۱۹۳۵ میلادی (۷۶ سال) کیسلوفودسک، اتحاد شوروی |
| ملیت |  ارمنستان |
| جایگاه خاکسپاری | پانتئون کومیتاس، ایروان |
| پیشه | نویسنده |
| صفحه در دادگان فیلم‌ها | |
آلکساندر میناسی مووسسیان ارمنی: Ալեքսանդր Մինասի Մովսիսյան با نام ادبی آلکساندر شیروانزاده (ارمنی: Ալեքսանդր Շիրվանզադե) رمان‌نویس و نمایشنامه‌نویس اهل ارمنستان بود
محتویات
زندگی‌نامه[ویرایش]
شیروانزاده در سال ۱۸۵۸ در شاماخی بدنیا آمد. نام اصلی او آلکساندر میناسی مووسسیان است اما در دنیای ادب به شیروانزاده مشهور شده است. تحصیلات نخستین خود را در مکتب‌های زادگاهش طی کرد و در سال ۱۸۷۲ مقارن با زلزله در شهر شاماخی تحول بزرگی در زندگیش حاصل شد و در پانزده سالگی بحکم اجبار وارد زندگی اجتماعی شد و درصدد تجسس شغل برای امرار معاش خود و خانواده اش برآمد.
مدت سه سال در زادگاهش بکارهای مختلف دست زد تا عاقبت در سال ۱۸۷۶ برای کسب شغل مناسب تر عازم باکو شهر صنعتی طلای سیاه گشت باکو در آنزمان از نظر منابع نفت اهمیت فراوان داشت و لهذا هم تجار نفت و هم کارمندان و کارگران بدانجا روی آورده بودند.
آلکساندر نخست در استانداری آنجا بعنوان منشی و کتابدار استخدام شد و پس از چندی بسمت حسابدار در یکی از شرکت‌های نفت به استخدام درآمد. وی ضمن اشتغال از مطالعه آثار ادبی نویسندگان خارجی و ارمنی غافل نشد. از ادبیات ارمنی بیشتر نوشته‌های آبوویان، نالبعندیان، پروشیان، رافی، سندوکیان را مطالعه کرد. آثار این پیشقدمان ادبیات جدید در روحیه و افکار شیروانزاده تأثیر فراوان گذاشت و کم‌کم خود شروع بنوشتن نمود. ابتدا بزبان روسی نوشت و بعداً با جراید و مطبوعات ارمنی چون «مشاک» و «مقو هایاستانی» همکاری آغاز کرد.
اولین اثر شیروانزاده بنام «حریق در کارگاه نفت» در سال ۱۸۸۳ در نشریه «مشاک» بچاپ رسید. در همین هنگام به تفلیس رفت و در آنجا بیشتر بنوتن و خلق آثار هنری و ادبی پرداخت و دومین داستان خود زرا بنام «از دفتر خاطرات یک کارمند» بچاپ داد و شهرت فراوان یافت.
شیروانزاده از سال ۱۸۸۵ ببعد نوشته‌های خود را یکی پس از دیگری بطبع رساند و در تمام آنها گوشه‌های تاریک ولی توأم با حقیقت زندگی افراد بدبخت اجتماع را با زبان روان و ساده با مهارت خاص با کلمه نقاشی کرد و بروی کاغر ریخت.
وی در سال ۱۹۰۵ بپاریس سفر کرد و مدت پنج سال در آن سامان رحل اقاامت افکند و بمطالعه تاریخ و ادبیات پرداخت و آثاری نیز در آنجا برشته تحریر درآورد و در سال ۱۹۱۱ به ارمنستان بازگشت و در همین سال بود که دولت و ملت ارمنستان سی امین سال خدمات ادبی و هنری او را جشن گرفتند بهمین مناسبت در ارمنستان غربی نیز مجموعه‌ای زیبا بنام «شیروانزاده و آثار او» بچاپ رسید. هشت سال بعد بار دیگر بسیر و سیاحت پرداخت و مدت هفت سال از کشورهای مختلف اروپا و آمریکا دیدن کرد و بالخره نویسنده بزرگ و سالخورده در سال ۱۹۳۰ برای گذراندن آخرین سال‌های حیاتش به ارمنستانم مراجعت کرد و در همین سال پنجاهمین سال خدمات فرهنگی و ی با شکوه فراوان برگزار شد و از طرف جمهوری‌های ارمنستان و آذربایجان شوروی به اولقب نویسندهٔ ملی داده شد.
شیروانزاده در سال ۱۹۳۵ بدرود حیات گفت. پیکر در پانتئون ارامنه (آرامگاه نویسندگان و شاعران) بخاک سپرده شد
آثار[ویرایش]
در سنوات میان سال‌های ۱۹۵۲–۱۹۶۲ کلیه نوشته‌های شیروانزاده در ده جلد قطور و زیبا در ارمنستان طبع و انتشار یافت. باید دانست که بسیاری از آثار و نوشته‌های شیروانزاده اعم از داستان‌ها و نمایش‌های وی بزبان‌های روسی، فرانسه، آذری، گرجی، فارسی، لهستانی، چکی، اوکراینی و انگلیسی ترجمه شده است
آثار ادبی شیروانزاده:
رمان‌ها و داستان‌ها[ویرایش]
- «حریق در کارگاه نفت»
- «دوشیزه لیزا»
- «برزخ»
- «دیوانه»
- «آتش»
- «روح شیطان»
- «آرتیست» (۱۹۰۱) (ترجمه به فارسی توسط آرآ ج‍ه‍ان‍س)
- «کدام مادر اوست»
- «فاطمه و اسد» (۱۸۸۸)
- «پدر و پسر»
- «صبر کن»
- «آلینا»
نمایش‌نامه‌ها[ویرایش]
نمایش‌نامه‌های ارزشمند وی که امروزه هم دارای ارزش فراوان می‌باشد عبارتنداز:
- «شاهزاده خانم» (۱۸۹۲)
- «یوگینه» (۱۹۰۱)
- «آیا حق داشت» (۱۹۰۳)
- «برای شرف» (۱۹۰۵)
- «برفراز ویرانه‌ها» (۱۹۱۲)
- «کمدی شارلاتان» (۱۹۱۲)
- «برباد رفته» (۱۹۱۴)
- «ناموس» (۱۹۱۶)
خاطرات[ویرایش]
که مشتمل بر یادبودهای تلخ و شیرین زندگی نویسنده استو اولین بخش آن در سال ۱۹۳۰ و دومین بخش آن در سال ۱۹۳۲ بچاپ رسید
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Alexander Shirvanzade»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد (بازیابی در ۳ نوامبر ۲۰۱۴).
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Ալեքսանդր Շիրվանզադե»، ویکی‌پدیای ارمنی، دانشنامهٔ آزاد (بازیابی در ۳ نومابر ۲۰۱۴).
- قوکاسیان، دکتر هراند. «آلکساندر شیروانزاده». ارمغان سی و نهم، ش. ۷ (مهر ۱۳۴۹): ۴۶۴–۴۶۱.
پیوند به بیرون[ویرایش]
|
- ارمنیان اهل جمهوری آذربایجان
- اهالی شهرستان شماخی
- خاکسپاریها در پانتئون کومیتاس
- درگذشتگان ۱۹۳۵ (میلادی)
- رمان‌نویس مرد اهل ارمنستان
- رماننویسان اهل ارمنستان
- رماننویسان سده ۱۹ (میلادی) اهل ارمنستان
- رماننویسان سده ۲۰ (میلادی) اهل ارمنستان
- رماننویسان مرد
- زادگان ۱۸۵۸ (میلادی)
- نمایشنامهنویسان ارمنی سده ۲۰ (میلادی)
- نمایشنامهنویسان اهل ارمنستان
- نمایشنامهنویسان مرد
- نویسندگان ارمنی سده ۲۰ (میلادی)
- نویسندگان اهل ارمنستان
- نویسندگان مرد اهل ارمنستان
