لوریس چکناواریان

لوریس چکناواریان
زادروز	۲۱ مهر ۱۳۱۶ ۱۳ اکتبر ۱۹۳۷(۱۹۳۷-10-۱۳) ‏(۷۹ سال) بروجرد، استان لرستان
محل زندگی	وین (۲۰۰۰–۱۹۹۰) گلندل
ملیت	ایرانی ارمنی‌تبار
پیشه	آهنگساز و رهبر ارکستر
نقش‌های برجسته	رهبر ارکستر فیلارمونیک ارمنستان (۱۹۹۸–۱۹۸۹) / (۲۰۰۰–۱۹۹۹) رهبر ارکستر اپرای تهران
آثار	بیش از ۷۵ اثر شامل سمفونی، اپرا، موسیقی مجلسی، کنسرتو برای پیانو، ویلن، گیتار، ویولن سل و پیپا، موسیقی باله، آثاری برای گروه کر، یک رکوئیم، و یک اوراتوریو و بیش از ۴۵ موسیقی فیلم
وبگاه
www.loristjeknavorian.com
صفحه در وب‌گاه IMDb
صفحه در وب‌گاه سوره

لوریس هایکازی چکناواریان (به ارمنی: Լորիս Հայկազի Ճգնավորյան) (زاده ۲۱ مهر ۱۳۱۶ در بروجرد) آهنگساز و رهبر ارکستر ایرانی ارمنی‌تبار است. او یکی از مشهورترین چهره‌های فرهنگی در ایران و ارمنستان است.

به عنوان رهبر ارکستر، توانسته با هزینه خود ارکسترهای مختلفی را در در نقاط جهان از جمله اتریش، بریتانیا، آمریکا، کانادا، فنلاند، ارمنستان، تایلند رهبری کند.

چکناواریان به عنوان آهنگساز تا به حال ۶ اپرا، ۵ سمفونی، کارهای در زمینه موسیقی کر، موسیقی مجلسی، موسیقی باله، پیانو و خوانندگی، و همچنین کنسرتوهایی برای پیانو، ویولن، گیتار، سلو و پیپا، در کنار موسیقی‌های متن فیلم ساخته است. او بیش از ۱۰۰ اثر با لیبل‌هایی مانند آرسی‌ای، فیلیپس، امی و ای‌اس‌وی منتشر کرده است.

ساخته‌های چکناواریان توسط گروه ارکسترهای مختلفی مانند ارکستر سمفونیک لندن، ارکستر فیلارمونیک لندن، ارکستر هال، ارکستر فیلارمونیک هلسینکی، ارکستر سمفونیک هلسینکی، ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر سمفونیک نیویورک اجرا شده‌اند.

زندگی‌نامه

جوانی (۱۳۲۱–۱۳۴۸)

لوریس چکناوریان در یک خانواده ارمنی در شهر بروجرد به دنیا آمد. پدرش اهل شرق ارمنستان و مادرش اهل ارمنستان غربی بود که از کشتارهای سال ۱۹۱۵ فرار کرده بود. رشد و پرورش او تحت تأثیر سه فرهنگ ارمنی، ایرانی و غربی بود.

تحصیلات

فارغ‌التحصیل آکادمی موسیقی وین و رشتهٔ رهبری ارکستر از دانشگاه میشیگان

او در ابتدا وارد دبیرستان فیروز بهرام شد و سپس تحصیلات موسیقی خود را از سال ۱۳۳۲ در هنرستان عالی موسیقی آغاز کرد. مدتی بعد به وین عزیمت نموده و تا سال ۱۳۴۰ در فرهنگستان موسیقی این شهر به تحصیل آهنگسازی و رهبری ارکستر اشتغال داشت. سپس به ایران بازگشت و ضمن تدریس در هنرستان عالی موسیقی و ترتیب دادن نمایشگاهی از سازهای ملی در انستیتو گوته تهران، تصدی صداخانه ملی هنرهای زیبای کشور را عهده دار شد.

چکناواریان در اواخر سال ۱۳۴۲ رهسپار اتریش شد و در سالزبورگ کار آهنگسازی را ادامه داد. دو سال بعد به ایالات متحده آمریکا رفت و چندین سال در دانشگاه میشیگان به ادامه تحصیل در رشته‌های آهنگسازی پرداخت. وی در سال ۱۳۴۹ به ایران بازگشت و علاوه بر کنسرت‌هایی با ارکستر سمفونیک تهران، ارکستر مجلسی رادیو و تلویزیون ملی ایران و... (به عنوان رهبر میهمان)، آثار متعددی آفرید که اکثر آنها در تالار رودکی اجرا گشت.

چکناواریان در سال ۱۳۵۱ به رهبری ارکستر اپرای تهران منصوب گردید.

چکناواریان پس از انقلاب ۱۳۵۷ در ارمنستان اقامت گزید و در شهر ایروان به فعالیت‌های هنری خود ادامه‌داد. وی در حال حاضر رهبری ارکستر مجلسی رودکی را عهده‌دار می‌باشد.

او بیش از ۷۵ اثر شامل سمفونی، اپرا، موسیقی مجلسی، کنسرتو برای پیانو، ویلن، گیتار، ویولن سل و پیپا، موسیقی باله، آثاری برای گروه کر، یک رکوئیم، و یک اوراتوریو و بیش از ۴۵ موسیقی فیلم ساخته‌است.

چکناواریان بین سال‌های ۱۹۸۹ تا ۲۰۰۰، رهبری ارکستر فیلارمونیک ارمنستان را برعهده داشت و بیش تر در ارمنستان به سر می‌برد. به مدت ۳ سال (۹۳–۱۹۹۱) نیز برای اجراهای خیریه با این ارکستر در وین بود.

وی در سال ۱۳۸۴ یک کنسرت با همکاری شهرام ناظری و با اجرای ارکستر بزرگ کومیتاس ارمنستان اجرا کرد که در سال ۱۳۹۰ توسط انتشارات آوای باربد با نام کنسرت شهرام ناظری و لوریس چکناوریان منتشر شد.

نظرات دربارهٔ وی

بزرگان موسیقی در مورد چکناواریان می‌نویسند:

" او استعدادی بزرگ است که سنن موسیقی ارامنه را ادامه داده است... یک موسیقی دان و رهبر برجسته "

— آرام خاچاتوریان

«هدیهٔ وی که همان قطعات هنری اوست، جالب توجه است.»

— کارل ارف

«یک آهنگساز خوب، رهبر با تجربه و موسیقی دانی واقعی.»

— لوکاس فاس

آثار

کلاسیک

1. اپرای پردیس و پریسا
2. اپرای رستم و سهراب
3. باله سیمرغ
4. آهنگ نور و صدا (برای جشنهای تخت جمشید)
5. توکاتا و فوگ برای ارکستر زهی
6. کنسرتوپیانو
7. سمفونی پرسپولیس (۱۳۸۴)

فیلم کوتاه

1. آدم شاخ در میاره
2. آستان قدس رضوی
3. ادیان
4. برخاسته
5. بناهای صفوی
6. توریست در ایران
7. چهلستون
8. حاج مصورالملکی
9. شرح حال
10. عالی قاپو
11. مجموعه گنجعلی خان
12. مسجد شیخ لطف‌الله
13. معماری ایلخانی
14. معماری تیموری
15. معماری سلجوفی
16. مناظر ایران
17. هشت بهشت

موسیقی فیلم

ردیف	عنوان	سال	کارگردان	توضیحات
	فیلم کوتاه جلد مار	۱۳۴۱	هژیر داریوش
	جدال در مهتاب	۱۳۴۲	انزودل وینچنسو	محصول مشترک با ایتالیا
	تجاوز	۱۳۴۹ / ۱۹۷۱
	بی تا	۱۳۵۱	هژیر داریوش
	هشتمین روز هفته	۱۳۵۲	حسین رجاییان
	تنگسیر	۱۳۵۲	امیر نادری
	به امید دیدار	۱۳۵۴	محمد رسول‌اف
	بشارت منجی	۱۳۸۳	نادر طالب زاده
	مناظر ایران		هوشنگ شفتی
	پرتو یک حماسه		منوچهر طیاب
	من ایران را دوست دارم		خسرو سینایی

جوایز و افتخارات

• دریافت نشان افتخار از ملکه فرح پهلوی

جستارهای وابسته

• ارمنی‌ها در سینمای ایران
• ارمنی‌های ایران
• فهرست ارمنی‌های ایران
• فهرست آهنگسازان ارمنی

منابع

• امید، جمال. فرهنگ سینمای ایران. چاپ دوم. تهران: موسسه انتشارات نگاه، ۱۳۷۷. ۱۴۲–۱۴۱. شابک ‎۲–۸۹–۶۱۷۴–۹۶۴. 
• لازاریان، ژانت دیگرانوهی. «موسیقیدانان». در دانشنامه ایرانیان ارمنی. چاپ اول. تهران: انتشارات هیرمند، ۱۳۸۲. ۳۸۴–۳۸۵. شابک ‎۳-۵۰-۶۹۷۴-۹۶۴. 
• هوویان، آندرانیک. ارمنیان ایران. چاپ اول. تهران: مرکز بین‌المللی گفتگوی فرنگ‌ها با همکاری انتشارات هرمس، ۱۳۸۰. شابک ‎۲-۰۰۷-۳۶۳-۹۶۴. 
• «چهره‌های معرفی شده در نمایشگاه هنرمندان ارمنی ایران». فصلنامه فرهنگی پیمان، شماره ۶۴ - سال هفدهم - تابستان ۱۳۹۲. 
• هواسپیان، زاون. جوانان. 
• گروه تحقیق و پژوهش سینما. ارامنه و سینمای ایران. تهران: انتشارات روزنه کار، ۱۳۸۳. ۱۱۷. ISBN 964-6728-44-8. 
• لوریس چکناواریان در بانک جامع اطلاعات سینمای ایران (سوره سینما)
• «زندگینامه: لوریس چکناوریان (۱۳۱۶)». همشهری‌آنلاین، جمعه ۳۰ دی ۱۳۹۰. 
• «دِمُکراتِ در موسیقی». ماهنامه تخصصی موسیقی، ۲۸/۰۱/۱۳۹۵. 

پیوند به بیرون

• وب‌گاه رسمی
• لوریس چکناواریان در بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها (IMDb)

• «روایت / لوریس چکناواریان». 
• «رادیو ۷ / مصاحبه با لوریس چکناواریان». 
• «گزارش تصویری / اجرای ارکستر سنفونیک به رهبری لوریس چکناواریان -۱». 
• «گزارش تصویری / اجرای ارکستر سنفونیک به رهبری لوریس چکناواریان -۲». 
• «آخرین مطالب مربوط به لوریس چکناواریان -۱». 
• «آخرین مطالب مربوط به لوریس چکناواریان -۲». 
• «آخرین مطالب مربوط به لوریس چکناواریان -۳». 
• «لوریس چکناواریان: اینقدر به ما نگویید اقلیت!». 
• «78 سالگی لوریس چکناواریان (عکس)». 
• «لوریس چکناواریان نمایشگاه نقاشی برپا کرد». خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۲۸/۰۱/۱۳۹۵.