کلیسای سورپ گئورگ

کلیسای سورپ گئورگ Սուրբ Գևորգ եկեղեցի
نام	کلیسای سورپ گئورگ Սուրբ Գևորգ եկեղեցի
کشور	ایران
استان	استان تهران
شهرستان	شهرستان تهران
اطلاعات اثر
نوع بنا	کلیسا
کاربری	مذهبی
دیرینگی	دوره صفوی
دورهٔ ساخت اثر	اواخر دوره صفوی
بانی اثر	خواجه یغیازار غازاروف
مالک اثر	خلیفه‌گری ارامنه تهران
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۶۲۱
تاریخ ثبت ملی	۱۹ تیر ۱۳۵۷
اطلاعات بازدید
امکان بازدید	نیمه دایر

کلیسای سورپ گئورگ یا کلیسای گئورگ مقدس (به ارمنی: Սուրբ Գևորգ եկեղեցի)، تهران مربوط به اواخر دوره صفوی است و در تهران، خیابان شاهپور (خیابان وحدت اسلامی فعلی)، بازارچه قوام الدوله واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۹ تیر ۱۳۵۷ با شمارهٔ ثبت ۱۶۲۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این کلیسا در بین سال‌های ۱۱۷۴–۱۱۶۹ خورشیدی (۱۷۹۵–۱۷۹۰ میلادی) بنا گردید که به نام سرداری است که در سال ۳۰۳ میلادی در راه ترویج دین مسیحیت به کشته شد.

این مجموعه در محلهٔ چهارسو واقع شده است. این بنا در ابتدا برای زنان بود که نام گذاری سورپ کاتارینه را نیز توجیه می‌کند. در واقع این تنها بنای مذهبی در این منطقه است که به کاترین مقدس (مریم مقدس) تقدیم شده است. این بنا در سال ۱۶۲۳ میلادی و با حمایت‌های مالی خواجه یغیازار غازاروف ساخته شد. امروزه نما و ظاهر اولیهٔ بنا به کلی تغییر یافته است. برای مثال از سی و سه اتاق راهبه‌ها تنها پنج اتاق باقی‌مانده است؛ که در ضلع شمالی حیاط واقع شده‌اند. نقاشی‌های دیواری با رنگ‌های بسیار زیبای یکی از اتاق‌ها نشان از پرمایه بودن و غنای زندگی راهبان صومعهٔ کاتارینهٔ مقدس است.

چند دهه پیش و طی تعریض خیابان بخش عظیمی از حیاط آن از بین رفت. دو ورودی آن که به حیاطی منتهی می‌شوند، امروزه پایین‌تر از سطح خیابان قرار گرفته است. ورودی کوچکتر در کنار اتاق‌ها واقع شده است، در حالی که ورودی اصلی با برج ناقوس در ضلع غربی قرار دارد. یک تالار غذاخوری با ساختاری ساده در گوشهٔ جنوب غربی حیاط به چشم می‌خورد. جلو و چسبیده به آن نیز ساختمانی وجود دارد که در آغاز سده بیستم میلادی به عنوانی دانشسرای دختران مورد استفاده قرار می‌گرفت و امروزه به دفتر کار تبدیل شده است.

ساختمان کلیسا از تک دالانی تشکیل شده است که زیر گنبدی قرار گرفته است که یک طرف آن روی نیم ستون‌های عظیم قرار دارد و طرف دیگرش روی دیوارهایی که محراب پنج ضلعی کلیسا را از سمت مشرق با دو نیایشگاه در گوشه‌های آن محدود می‌سازد. روشنایی از طریق روزنه‌ها و دریچه‌های بزرگی در ساقهٔ هشت ضلعی گنبد، و از راه پنجره‌هایی در محراب و دو نیایشگاه واقع در گوشه‌ها، تأمین می‌شود. فضای داخلی را با آجر ساخته‌اند و کلیسا با کاه گل اندود شده است. ففضای داخلی نیز با نقاشی‌های دیواری مختلف و چهره‌نگاری‌هایی روی دیوار تزیین گردیده است.

جستارهای وابسته

• فهرست کلیساهای ایران
• فهرست آثار ملی ایران
• سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری

منابع

• هوویان، آندرانیک. «کلیساهای ارمنیان در ایران». در ارمنیان ایران. چاپ اول. تهران: مرکز بین‌المللی گفتگوی فرنگ‌ها با همکاری انتشارات هرمس، ۱۳۸۰. ۱۵۴-۱۴۹. شابک ‎۲–۰۰۷-۳۶۳–۹۶۴.