کوه آرارات
| کوه آرارات | |
|---|---|
|
|
| ارتفاع | ۵۱۳۷ متر (۱۶٬۸۵۴ پا) See Elevation section |
| ارتفاع نسبی | ۳۶۱۱ متر (۱۱٬۸۴۷ پا) [۱] Ranked 48th |
| قلهٔ پدر | دماوند[۲] |
| فهرست‌سازی | فهرست محدوده ارتفاع بر پایه کشورها قله بسیار برجسته هفت کوه آتشفشانی |
| مکان | |
 کوه آرارات
|
|
| مکان | استان ایغدیر (۶۵٪)[۳]و استان آغری |
| رشته‌کوه | سرزمین کوهستانی ارمنستان |
| مختصات | ۳۹°۴۲.۱۱۳′ شمالی ۴۴°۱۷.۸۹۹′ شرقی / ۳۹.۷۰۱۸۸۳° شمالی ۴۴.۲۹۸۳۱۷° شرقیمختصات: ۳۹°۴۲.۱۱۳′ شمالی ۴۴°۱۷.۸۹۹′ شرقی / ۳۹.۷۰۱۸۸۳° شمالی ۴۴.۲۹۸۳۱۷° شرقی[۴] |
| زمین‌شناسی | |
| نوع | آتشفشان چینه‌ای |
| آخرین فوران | ۱۸۴۰[۵] |
| صعود | |
| نخستین صعود | 9 October [سبک قدیمی 27 September] 1829 Friedrich Parrot, خاچاطور آبوویان، دو سرباز روس، دو نفر از روستائیان ارمنی |
_view_from_plane_under_naxcivan_sharur.jpg)
کوه آرارات (به ارمنی:ماسیس،Մասիս یا آرارات،Արարատ به ترکی:آگری داغ، Ağrı Dağı، به کردی:چی یای آگیری،Çiyayê Agirî) کوهی است واقع در شمال شرقی کشور ترکیه (استان آغری) در مرز ایران، جمهوری خودمختار نخجوان و ارمنستان.
آرارات دارای دو قلهٔ آتشفشانی آرارات بزرگ (۵٬۱۳۷ متر) و آرارات کوچک (۳٬۸۹۶ متر) است.[۶]
محتویات
جغرافیا، زمین‌شناسی آرارات[ویرایش]
مخروط کوچتر این کوهستان، معروف به آرارات کوچک یا ماسیس ۳٬۸۹۶ متر بلندا دارد و در جنوب شرقی قله اصلی واقع شده‌است. فلات میان دو قله پوشیده از گدازهها و سنگ آتشفشانی است.
زمین‌لرزه تابستان ۱۸۴۰م با شدت ۶/۳ ریشتر سبب ریزش کوه، مدفون شدن یک دهکده، یک کلیسا و اقامتگاه کاهنان در زیر آوار ناشی از ریزش کوه و کاهش ۱۸۰۰ متر از ارتفاع قلهٔ آرارات شد و در حال حاضر کوه بزرگ آرارات با ارتفاع ۵۱۳۷ متر از سطح دریا دارای ۴۲۰۰متر بلندی است.[۷]
فاصلهٔ قلهٔ آرارات بزرگ، که در تمام طول سال از برف و یخی به عمق صد متر و به وسعت ۳۷ کیلومتر مربع پوشیده شده، از قلهٔ آرارات کوچک شرقی یازده کیلومتر است.[۸]
در کتاب آفرینش در عهد عتیق از آرارات به عنوان محل به خاک نشستن کشتی نوح پس از طوفان ذکر شده‌است.[۹] از دیگر نام‌های این کوه «کوه جودی» است که در قرآن ذکر شده‌است.
هیچ انفجاری در قلهٔ این آتشفشان‌ها گزارش نشده ولی احتمال اینکه در خلال ده‌هزار سال گذشته انفجاری بر روی آن رخ داده باشد زیاد است.
پیشینهٔ آرارات[ویرایش]
بخش عمده‌ای از بلندی‌های ارمنستان، با مرکزیت کوه آرارات، که سرچشمهٔ رودخانه‌های دجله، فرات و ارس و محصور به آب‌های دریای خزر، دریای سیاه و دریای مدیترانه است، در زمان پیدایش انسان اولیه در زیر آب‌های بالا آمده پس از عصر یخبندان و جزو نخستین سکونت گاه‌های انسان اولیه بوده. وجود حدود ۱۰۷۶ غار، فقط در اطراف شهر آنی (شهر باستانی) حاکی از وضعیت مناسب زندگی انسان‌های غارنشین در آن دوران در منطقهٔ بلندی‌های ارمنستان است.
از دوران زیست (همو سپینس)ها آثاری باقی مانده که قدمت آنها در بلندی‌های ارمنستان به دوازده هزار سال، پیش از میلاد بازمی‌گردد.
پیدایش، اسکان و رشد انسان‌های اولیه مستقیماً در گرو محیط زیست مناسب بوده است. از این رو، منطقهٔ حاصلخیز و پرآب سلسله جبال ارمنستان و اطراف کوه آرارات را یکی از نواحی مناسب برای سکونت انسان اولیه و رشد دامداری و کشاورزی پس از دوران یخ بندان کرهٔ زمین دانسته‌اند.
وجود معادن طبیعی و رشد صنعتی ناشی از طبیعت مستعد منطقه بعدها، در طول تاریخ و در عصر آهن و مفرغ نیز سبب شکوفایی استعداد ساکنان این ناحیه شد. کشف ابزارهای آهنی به جای مانده از انسان اولیه، ضرب سکه‌های امپراتوری روم و تأمین اسلحهٔ فلزی ارتش ایران باستان گواه این واقعیت است.[۱۰]
نامگذاری[ویرایش]
کلمه و پیشوند آر، که به کرات در ترکیب نام‌ها و واژه‌های ارمنی چون، <اورـ آرـ تو>، اورارتو، <آرـ گیشتی>،آرگیشتی اول، <آرـ ار ـ ات>، <آرـ من>[۱۱] (نام قومی ایرانی)، <آرـ مه نوید>(نژاد ارمنیان)، <آرـ تساخ>،آرتساخ <آرـ اکس> رود ارس و آراتا به کار رفته است، ریشه در میان‌رودان شمالی دارد.
آرای زیبا، خدای آفرینش سرزمین و قومی است که از هزاران سال پیش در بلندی‌های ارمنستان می‌زیسته‌اند.[۱۲]
باستان شناسان آثار رؤیت و پرستش پرفروغ‌ترین ستارهٔ کهکشان، شباهنگ (ستاره) را در خرابه‌های پایگاه پنج هزار سالهٔ ستاره‌شناسی مه تسا مور، در ارمنستان کنونی، کشف کرده‌اند. این ستاره نماد، آیا (در دوره‌های بعد اینانا و بعدها آناهیتا) خدای آفرینش سرزمین آراتا در دوران پایانی سده ۴ (پیش از میلاد) بوده است.
کهن‌ترین اشارهٔ مکتوب و منصوب به کوه آرارات مربوط به حماسه گیلگمش است که در آن قهرمان داستان گیلگمش، پسر لوگالباندا، خدای دریاها، برای یافتن درخت موعود به سوی کوه‌های دوگانهٔ ماتسو[۱۳] در شمالی‌ترین نقطهٔ بین‌النهرین می‌رود.
نژاد ساکنان منطقهٔ آرارات[ویرایش]
آشوریان، نخستین ساکنان و حکام آراتا، که در آغاز هزارهٔ سوم پیش از میلاد به تدریج به سمت جنوب کوچ کردند و در بین‌النهرین (عراق کنونی)[۱۴] سکونت گزیدند، مردمی از تیرهٔ آرمه نوید بودند.[۹]
تمدن هند و یونان در پایان هزارهٔ سوم پیش از میلاد و آغاز تمدن اورارتو از این نقطه به هند و شبه جزیره بالکان منتقل شد و امروزه، می‌توان سرچشمهٔ زبان و فرهنگ هند و اروپایی را در آراتا یا بلندی‌های ارمنستان دانست.
منشأ و مرکز اقلیمی زبان‌های هندواروپایی که بیش از یک قرن است به منزلهٔ زبان مادر زبان‌هایی با ساختار هند و اروپایی شناخته شده، در سرزمین کوهستانی ارمنستان است.[۱۵][۱۶] قبایل چادرنشین تُرک تبار نخستین بار در هزارهٔ دوم پس از میلاد، در اواسط قرن یازدهم، این منطقه را مورد تهاجم قرار دادند و در آن سکونت گزیدند. سلجوقیان، که در ۱۰۶۴م شهر آنی (شهر باستانی)، پایتخت ارمنستان، را متصرف شده و اقوام ترک و کُرد محلی را به مهاجرت به سرزمین‌های حاصلخیز آن تشویق کرده بودند، جهان‌گشایی نهایی را در تابستان ۱۰۷۱م آغاز کردند.[۱۰]
مرزهای سیاسی[ویرایش]
معاهده سور در روز ۱۰ اوت سال ۱۹۲۰ میلادی برای تنبیه امپراتوری عثمانی که در جنگ جهانی اول در کنار امپراتوری آلمان و امپراتوری اتریش – مجارستان وارد جنگ شده بود، میان نیروهای پیروز متفق در جنگ جهانی اول (روسیه، بریتانیا و فرانسه)، و امپراتوری عثمانی امضا شد. در آن هنگام، بریتانیایی‌ها و فرانسوی‌ها تنگه‌های داردانل و بسفور و شهر استانبول را تصرف خود داشتند.
مفاد مرتبط به ارمنیان در معاهده سور عبارت بودند از مفاد:۸۸-۸۹-۹۰-۹۱ و ۹۲ که از این مفاد ۸۸ و ۸۹ دلالت بر تشکیل کشور مستقل ارمنی را دارد.[۱۹] مادهٔ۸۸: «ترکیه اعلام می‌دارد که همان گونه که قدرت‌های متفق قبلاً شناخته شده‌اند، ارمنستان را به منزلهٔ یک کشور آزاد و مستقل می‌شناسد».
مادهٔ۸۹: «ترکیه و ارمنستان و همچنین سایر قدرت‌های امضا کنندهٔ قرارداد موافقت می‌کنند که مسئلهٔ تعیین مرزهای بین ترکیه و ارمنستان در ولایات ترابزون و ارزروم و وان و استان بتلیس به حکمیت رئیس جمهور آمریکا (توماس وودرو ویلسون) گذاشته شود و تصمیمات او را در این مورد بپذیرند و نیز بر هر گونه مقرراتی که برای دست یافتن ارمنستان به دریا و برای غیرنظامی کردن سرزمین‌های عثمانی وصل به ارمنستان تصویب شود صحه بگذارند».[۲۰]
تشکیل مرزهای جدید ایران و ترکیه به دوره عثمانی بازمی‌گردد. در اواخر سده ۱۹ مذاکراتی بین ایران و عثمانی برای تحدید حدود انجام شد که یکی از بحثهای مطرح آن هنگام، مسئله ایلات کوچ رو و عشایر ساکن در مرز بود که بر پیچیدگی و دشواری روند مذاکرات می‌افزود. در اوایل سده بیستم انعقاد قرارداد ۱۹۰۷ روسیه و انگلیس این تصور را برای عثمانی بوجود آورد که استقلال ایران از دست رفته و از این‌رو آنها به سهم‌خواهی از خاک ایران پرداختند. در این دوره روسیه، شش ولایت ارمنی ترکیه را بخشی از حوزه آتی سرزمین و سیاسی خود می‌دانست و به دنبال نفوذ در آن منطقه بود و انگلیس نیز در اتحاد با عثمانی سعی در جلوگیری از این توسعه‌طلبی داشت.
کمیسیون مرزی ایران و دولت عثمانی که در سالهای ۱۹۱۴–۱۹۱۱م تشکیل شد در مورد مسائل مرزی در محدوده آرارات به یک تفاهم کلی رسیدند و همین تفاهم سنگ بنای مرزهای کنونی قرار گرفت، البته جنگ جهانی اول تصویب نهایی رأی این کمیسیون را به تعویق انداخت. با پایان یافتن جنگ جهانی اول و فروکش کردن آشوبهای داخلی، ایران و ترکیه از ۱۳۰۱ش مجدداً به مذاکره بر سر مسئله مرزها پرداختند. توافقهای مرزی شوروی و ترکیه در ۱۹۲۱ که طی دو نشست در قارص (عهدنامه قارص) و مسکو (عهدنامه مسکو (۱۹۲۱)) با مبادله اراضی مرزهای خود را تغییر دادند، موجب تسلط ترکیه بر منطقه راهبردی آرارات شد.
در ۱۳۱۰ش در دیدار وزیران خارجه ایران و ترکیه، کمیسیون مرزی دیگری شکل گرفت و قرار شد بخشی از اراضی دو کشور مبادله شود. بدین ترتیب آرارات کوچک به ترکیه واگذار شد و ترکیه از بخشی از ادعاهای خود در بخش قطور دست برداشت و این پایه شکل گیری بعدی مرزهای دو کشور شد. در سالهای ۱۳۱۳–۱۳۱۱ش کمیسیونی تحت سرپرستی مظفر اعلم این توافقنامه را به تصویب رساند.[۲۱]
کوه آرارات نماد ارمنی‌ها[ویرایش]
کوه آرارات نیز از جمله نمادهای مهم ارمنیان است و با وجود اینکه این کوه هم اکنون در خاک ترکیه واقع شده ارمنیان تعصب و علاقه خاصی به این کوه دارند.[۲۲]
کوه آرارات از نظر ارمنیان نماد مقاومت و پایداری می‌باشد و ارمنیان نام آرارات را بر پیشانی باشگاه و محل کسب و کار خویش درج می‌کنند و ارمنیان نام آرارات را برای فرزندان پسر خود انتخاب می‌کنند.
شعر[ویرایش]
کوه آرارات شعری از آوتیک ایساهاکیان[۲۳]
| بر فراز قله باستانی آرارات | قرن‌ها همچون ثانیه‌هایی آمده و گذشته‌اند | |
| تندرهای بی‌شماری شمشیر آسا | بر تارک آن فرود آمده و گذشته‌اند | |
| دیدگان نسل‌هایی که از مرگ در بیم بودند | به قبله درخشانش نظر افکنده و گذشته‌اند | |
| اکنون کوته زمانی نوبت از آن توست | تو نیز بر سیمای پرشکوهش نگاهی بیفکن و بگذر! |
صعود به کوه آرارات[ویرایش]
اولین صعود این قله توسط فردریچ پاروت از اهل روسیه در سال ۱۸۲۹ میلادی انجام شد. هوای کوه آرارات در تابستان آفتابی گرم و خشک بوده ولی در فصل بهار و زمستان دارای آب و هوای سرد می‌باشد که کوهنوردان در این فصول با بوران، کولاک و بارش باران و برف مواجه می‌شوند. ماه‌های تیر و مرداد و شهریور بهترین ماه‌های صعود بوده و جبهه جنوبی کوه ایمن‌ترین و آسانترین مسیر صعود به قله است. صعود به این کوه بدون اخذ مجوز و راهنما و مربی به هیچ عنوان امکان‌پذیر نمی‌باشد.[۲۴]
گاه‌شماری رویدادهای تاریخی ساکنان سرزمین آرارات[ویرایش]
- جنگهای بین سومریان و پادشاهان اورارتو در هزارهٔ سوم پیش از میلاد.
- جنگهای بین حکام اورارتو و سردمداران اکد در ۲۲۳۰ پیش از میلاد.
- حملهٔ اسکندر مقدونی در ۲۸۰سال پیش از میلاد.
- مهاجرت و حمله سلجوقیان، مغول، خوارزمشاهیان و تیموریان در قرون سیزدهم و چهاردهم میلادی.
- مهاجرت مهاجران تُرک طی سده‌های یازدهم تا پانزدهم میلادی به منطقهٔ بلندی‌های ارمنستان.
- حملهٔ ایوبیان.
- تهاجم نادرشاه و شاهان صفوی.
- جنگهای ایران و روسیه در دشت‌های ارمنستان در دوران صفویه.
- نسل‌کشی ارمنیان.
- کشتار و تبعید استقلال طلبان ارمنی به دست بلشویک‌های سرخ جمهوری آذربایجان و رهبران روسی آنها در ۱۹۱۷م.
- امضاء معاهده سور
- کشتار آزادی خواهان ارمنی به دست ارتش سرخ، در اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، در دههٔ ۱۹۳۰م.
- تشکیل جمهوری آرارات یا جمهوری کُردی آرارات
نگارخانه[ویرایش]
-
دشت آرارات، ۱۸۸۲ م
اثر ایوان آیوازوفسکی -
آرارات، ۱۹۱۲ م
اثر گوروگ باشینجاقیان
موزه هنرهای زیبای ایروان -
آرارات در خزان ، ۱۹۲۹ م
پانوس ترلمزیان
.jpg)
.jpg)
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ "100 World Mountains ranked by primary factor". ii.uib.no. Institutt for informatikk University of Bergen.
- ↑ Gardaneh-e-Kuhin - Key col for Mount Ararat peakbagger.com. Retrieved 30 January 2016
- ↑ "Ağrı Dağı'nın yüzde 65'i Iğdır'da". internetigdir.com (in Turkish). 22 December 2012.
...Ağrı Dağı'nın yüzölçümü olarak yüzde 65'i Iğdır sınırındadır.
- ↑ 2007 GPS survey
- ↑ Siebert, L. , T. Simkin, and P. Kimberly (2010) Volcanoes of the world, 3rd ed. University of California Press, Berkeley, California. 551 pp. ISBN 978-0-520-26877-7.
- ↑ آرارات وب‌گاه دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
- ↑ "Ararat". Global Volcanism Program, Smithsonian Institution. Retrieved 2009-01-01
- ↑ Jamie C. Woodward (2009). The physical geography of the Mediterranean. Oxford University Press US. p. 355. ISBN 978-0-19-926803-0. Retrieved 5 June 2011.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ http://www.araratexpedition.com/info/mount-ararat-climb-information.php
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ http://books.google.com/books?id=ESGTr14RyBgC&pg=PA355
- ↑ Ar – menبه معنای مردان خدا
- ↑ Movses Khorenatsi; Thomson, Robert W. (1978). History of the Armenians. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. ISBN 0-674-39571-9.
- ↑ کوه‌های آرارات در زبان ارمنی ماسیس نامیده می‌شوند
- ↑ Mesopotamiaمحل سکونت سومریان فاقد کوه بوده و در شمال به بلندی‌های ارمنستان و در شرق، به رشته کوه‌های زاگرس مجاورت داشته که از بین این دو رشته کوه تنها بلندی‌های ارمنستان شامل کوه‌های دوگانه بوده است.
- ↑ http://www.sciencemag.org/content/337/6097/957.abstract?sid=192102e8-a5bc-4744-ac5a-5500338ab381
- ↑ http://www.nytimes.com/2012/08/24/science/indo-european-languages-originated-in-anatolia-analysis-suggests.html?pagewanted=all&_r=1&
- ↑ Boniface, Brian; Cooper, Chris; Cooper, Robyn (2012). Worldwide Destinations: The Geography of Travel and Tourism (6th ed.). Taylor & Francis. p. 338. ISBN 978-0-415-52277-9.
The snow-capped peak of Ararat is a holy mountain and national symbol for Armenians, dominating the horizon in the capital, Erevan, yet it is virtually inaccessible as it lies across the border in Turkey.
- ↑ Avagyan, Ṛafayel (1998). Yerevan--heart of Armenia: meetings on the roads of time. Union of Writers of Armenia. p. 17.
The sacred biblical mountain prevailing over Yerevan was the very visiting card by which foreigners came to know our country.
- ↑ Hovannisian Richard G. The Armenian People from Ancient to Modern Times: Vol. II: Foreign Domination to Statehood: The Fifteenth Century to the Twentieth Century. New York: St Martin's Press, and London: Macmillan, 1997
- ↑ Michael Mandelbaum: The Fate of Nations: The Search for National Security in the Nineteenth and Twentieth Centuries, Cambridge University Press, 1988, ISBN 978-0-521-35790-6, page 61
- ↑ سخنرانی: شکل گیری مرزهای ایران و ترکیه (1300 تا 1312)، سخنران:کاوه بیات؛ مجله: کتاب ماه تاریخ و جغرافیا» اسفند 1380 - شماره 53
- ↑ http://www.aftabir.com/lifestyle/view/9336/نماد-مقدس-ارامنه
- ↑ http://www.paymanonline.com/article.aspx?id=5F9F983C-4F17-4F4E-8BB8-3655D0D68351
- ↑ http://www.araratexpedition.com/info/early-american-expedition-of-mount-ararat.php
- چرا آرارات، نویسنده: رافی آراکلیانس، فصلنامه فرهنگی پیمان - شماره ۴۷ - سال سیزدهم - بهار ۱۳۸۸
- [۱] کتاب تاریخ آرارات (تاریخ اقوام کوه نشین شمال غرب ایران) انتشارات نگاه، نویسندگان، چارلز آلن برنی و مارشال لانگ، شابک: ۸-۳۳۷-۳۵۱-۹۶۴
- آرارات، نام و نشان و هویت ایرانی دارد، نویسنده: منصوری، فیروز؛ مجله: اطلاعات سیاسی - اقتصادی خرداد و تیر ۱۳۸۶ - شماره ۲۳۷ و ۲۳۸
- کوه آرارات محل فرود آمدن کشتی نوح، نویسنده: هویدا، رحیم؛ مجله: درسهایی از مکتب اسلام بهمن ۱۳۵۰، سال سیزدهم - شماره ۱
- گزارش: مرزهای تاریخی ایران، گزارشگر: کریمی، مهدی؛ مجله: تاریخ روابط خارجی بهار ۱۳۸۱ - شماره ۱۰
پیوند به بیرون[ویرایش]
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ کوه آرارات موجود است. |
|
||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
