شهرضا
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. لطفاً با توجه به شیوهٔ ویکیپدیا برای ارجاع به منابع با ارایهٔ منابع معتبر این مقاله را بهبود بخشید. مطالب بیمنبع را میتوان به چالش کشید و حذف کرد. |
این مقاله دارای فهرستی از منابع، پیوندهای بیرونی یا بخش مطالعهٔ بیشتر است، اما به خاطر نداشتن پانویس و یادکردهای درونخطی، منابع آن همچنان مبهم هستند. لطفاً با افزودن یادکردهای دقیق این مقاله را بهبود دهید. |
شهرضا | |
---|---|
کشور | ایران |
استان | اصفهان |
شهرستان | شهرضا |
بخش | مرکزی |
نام(های) قدیمی | کُمشه، قُمشه |
مردم | |
جمعیت | ۱۵۲٬۳۹۶ نفر در سال ۱۳۹۰[۱] |
رشد جمعیت | ؟ |
جغرافیای طبیعی | |
مساحت | ۴۵۷٬۳۷۵ متر مربع |
ارتفاع از سطح دریا | ۱٬۸۲۴ متر |
آبوهوا | |
میانگین دمای سالانه | ۱۳ |
میانگین بارش سالانه | ۲۵۰ میلیمتر |
روزهای یخبندان سالانه | ؟ |
اطلاعات شهری | |
شهردار | رحیم جافری |
رهآورد | انار، انگور، سفال |
پیششماره تلفنی | ۰۳۱ |
وبگاه | شهرداری شهرضا |
تابلوی خوشآمد به شهر | |
شهرِضا یکی از شهرهای استان اصفهان ایران است. این شهر در ۷۰ کیلومتری جنوب غربی اصفهان واقع شدهاست. آب و هوای آن نسبتاً گرم و خشک است. آب آشامیدنی آن از چاه تأمین میشود اما به تازگی آب آشامیدنی آن از سمیرم به شهر منتقل میشود.
محتویات
تاریخ[ویرایش]
در پایان دوره صفویه و در هنگام محاصره پایتخت توسط محمود افغان، قلعه بزرگ قمشه ضمن فرستادن ۱۰ هزار سوار تفنگدار به جهت کمک به سپاه شاه سلطان حسین برای نجات پایتخت از محاصره، به عنوان آخرین پایگاه مقاومت ایرانیان تا آخرین نفس جنگید، تمامی مردان جنگجو کشته شدند، قلعه تسخیر و با خاک یکسان شدو آنگاه تصرف اصفهان میسر گشت. این شهر با سابقه طولانی از جمله شهرهای قدیمی و با اهمیت استان اصفهان است. مساعد بودن آب و هوا و سرسبزی محیط در شکل گیری هسته اولیه شهر نقش داشته است. بافت قدیم شهر بارها تجدید بنا گردیده اما اصولاً حیات و هویت آن حفظ شده و در حال حاضر از نظر ترکیب و بافت فیزیکی با بخشهای میانی و جدید شهر تفاوت دارد. به احتمال زیاد بافت نخستین این شهر به پیش از اسلام برمی گردد.
بازار شهرضامرحله بعدی گسترش شهر مربوط به زمان صفویه میباشد که اصفهان به عنوان پایتخت انتخاب گردید. قرار گرفتن این شهر در محور جاده اصفهان به فارس که یکی از راههای مهم تجاری بوده موجب رونق اقتصادی آن گشته است. از طرف دیگر به خاطر نزدیکیش با اصفهان نوعی عملکرد نظامی نیز داشته است. در این دوره به دلیل امنیت نسبی بافت فیزیکی شهر توسعه یافت.
مرحله بعدی گسترش شهر مربوط به دوره قاجاریه است. در این دوره شهر به شکل قلعه مانند و دارای دروازه بوده که هفت محله در آن جای میگرفتهاند. مجموعه دروازهها با عناصر تشکیل دهنده محله، نظیر بازارچه گذر، مسجد، تکیه، آب انبار و حمام در عین استقلال نسبی به کل شهر نیز وابسته بوده است. بازار در مرکز شهر قرار داشته و به عنوان کانون اصلی مبادلات اقتصادی و تجاری، همه شریانها را به خود متصل نموده است.
در دهه چهل ایجاد امنیت نسبی در کل کشور و تبدیل شهرضا به مرکز شهرستان موجب رشد شهرنشینی گشته، به طوریکه رشد کالبدی شهر در این دهه چشمگیر بوده است. در این دوره از حیات، شهر به دلیل ایجاد مناسبات جدید اجتماعی ـ اقتصادی و سیاسی شهر از حالت ایستا خارج شده و به یک رشد نسبتاً سریع شهرنشینی دست یافت و صنایع که تا این زمان تنها در مقیاس سنتی آن مطرح بوده جای خود را به کارخانههای نسبتاً بزرگ سپرد. جهات گسترش شهر در این دوره در بخش*های شمال غربی بودهاست و بافت فیزیکی آن به عنوان پیوند دهنده بافت قدیم و جدید کاربرد شهری خود را حفظ نمودهاست. در سال ۱۳۰۳ شمسی هنگامی که رضاخان پهلوی از قمشه عبور میکرد نام این شهر را به شهرضا تغییر دادند و از این سال رسماً شهر قمشه به شهرضا تبدیل شد
آثار تاریخی شهرضا[ویرایش]
مسجد جامع شهرضا: از آثار مربوط به عهد سلجوقیان در ابتدای بازار شهرضا واقع شده، دارای گنبدی مرتفع و یک مناره میباشد که از آجر ساده میباشد. در مورد تاریخ بنای مسجد بر لوحهای چنین آمده: بر دالان مسجد جامع، بر یک لوحه سنگی، وقف نامه*ای موجود است که مقداری از آب و ملک صحرای موقان شهرضا را وقف مسجد نمودهاست.
امامزاده شاهرضا: از جمله آثار دیدنی این شهر امامزاده شاهرضا است. گفته میشود شاهرضا در زمان امام رضا از دست مأموران حکومت وقت گریخت و به کوه این شهر پناه برد. مأموران اورا در غاری درآن کوه کشتند و سرش را برای حاکم اصفهان بردند. بقعه مذکور از آثار با ارزش اسلامی در عهد صفویه میباشد. ساختمان اولیه این بقعه متعلق به عهد شاه اسماعیل اول مؤسس سلسله صفویه (۹۵۰–۹۳۰ هجری قمری) است.
شاه بویه شهرضا: در کنار محله حصور آباد شهرضا، مکانی به نام شاه بویه معروف است. شاه بویه تا سال ۱۳۱۷ شمسی دارای گنبد رفیع آجری بوده که در این سال بدون توجه به اهمیت آن از نظر تاریخی و معماری خراب میگردد. شاه بویه یکی از شاهزادگان مظفری است که در سال ۷۹۵ هجری قمری به دست امیر تیمور کشته شدهاست. در سالهای اخیر شاه بویه مجدداً وقف گردیده و در ایام محرم و روزهای مذهبی در آن روضه خوانی صورت میگیرد.
بقعه سید خاتون شهرضا: در شمال شرقی شهرضا بقعهای قرار دارد که دارای یک صحن نسبتاً وسیع میباشد که در اطراف آن اتاقهایی ساخته شده است. در حد شرقی این بقعه مکان دیگری وجود دارد، دو قبر دیگر در آن واقع شده که به احتمال زیاد این دو قبر مربوط به دو تن دیگر از افراد آل مظفر است. در مورد بی بی خاتون به نقل از فارسنامه در سالنامه فرهنگی چنین آمدهاست: شاه شجاع و شاه منصور، فرزندان امیر مبارزالدین برسر جانشینی پدر اختلاف کردند و بین آنها کشمکش و جنگ درگرفت و چون خان سلطان خاتون، زوجه شاه محمود به قصد انتقام از قتل عم خود امیر شیخ میخواست مظفریان را از میان بردارد. شاه شجاع را تحریک به تسخیر اصفهان نمود و شاه محمود بر این راز آگاه گردید، منکوبه خود را با آنکه جمالی مرغوب و کمالی مطلوب داشت، بکشت.
ایوان حسینیه سادات شهرضا
بازار بزرگ و چهار سوق شهرضا: این بازار که از جمله بازارهای قدیمی کشور محسوب میشود به شکل زیبایی در دل بافت قدیمی شهر طی قرون گذشته گسترش یافته است. این بازار دارای کاروانسراها و اماکن قدیمی است. در مرکز بازار چهار سوقی قرار دارد که گنبدی آجری بر فراز آن ایجاد گردیده که از جمله آثار تاریخی این شهر محسوب میشود.
مسجد نو در خیابان حکیم فرزانه
مسجد حاج عبدالحمید و تکیه خان
قدمگاه خواجه خضر
امامزاده شاه سید علیاکبر
آب و هوا[ویرایش]
درجه حرارت هوای شهرستان از جنوب به سمت شمال شرق افزایش مییابد به طوری که میانگین سالانه دما در جنوبیترین قسمت شهرستان حدود ۱۰ درجه سانتیگراد و در قسمت شرق به ۱۶ درجه سانتیگراد میرسد. میزان تبخیر سالانه از ۱۴۰۰ میلیمتر در جنوب غرب تا حدود ۲۲۰ میلیمتر در ناحیه شمال شرق شهرستان افزایش مییابد. بارندگی شهرستان تحت تأثیر جریانات جوی است که از سمت غرب وارد منطقه میشوند. تودههای هوای بارانزائی که از سطوح وسیع آب مانند دریای مدیترانه، دریای سیاه و اقیانوس اطلس سر چشمه میگیرند، منشأ اصلی بارشها هستند. میانگین بارش سالانه در شهرستان از حدود ۴۰۰ میلیمتر در جنوب غرب تا ۱۱۹ میلیمتر در شرق شهرستان متغیر است.
مشاهیر[ویرایش]
برای اثباتپذیری کامل این بخش به منابع بیشتری نیاز است یا منابع ارایهشده بهدرستی ارجاع داده نشدهاند. لطفاً با توجه به شیوهٔ ویکیپدیا برای ارجاع به منابع با ارایهٔ منابع معتبر این بخش از مقاله را بهبود بخشید. مطالب بیمنبع در آینده مردود و حذف خواهندشد. |
اهالی مشهور شهرضا میتوان از حمید مصدق، صدرالدین حجازی، حبیبالله هدایت (پدر علم تغذیه ایران)،[۲] مهدی الهی قمشهای، حسین الهی قمشهای، آقا محمدرضا قمشهای، مصطفی ملکیان[نیازمند منبع]، محمد شیرعلی شهرضا و محمدابراهیم همت و شخصیتهای سیاسی حیدر مصلحی، حسین دهقان[نیازمند منبع]، علی خدادادی (استاد فرش برجسته ایران و جهان)، ذبیحالله رضایی و حسین نواب[نیازمند منبع] را نام برد.
مقالهٔ اهالی مشهور این شهر را در رده:اهالی شهرضا را ببینید.
موقعیت جغرافیایی[ویرایش]
شهرستان شهرضا از شمال به شهرستان اصفهان از شمال غربی به شهرستان مبارکه، از جنوب شرقی به استان فارس، از شرق به استان یزد، از غرب و جنوب غربی به شهرستان سمیرم و از غرب به استان چهارمحال و بختیاری محدود میشود.
این شهرستان حدود ۷۴۹/۲۹۸۳ کیلومتر متر مربع مساحت دارد و بین ۵۱ درجه و ۲۳ دقیقه و ۵۲ در جه و ۱۳ دقیقهٔ طول شرقی و ۳۱ درجه و ۲۴ دقیقه تا ۳۲درجه و ۲۴ دقیقه عرض شمالی قسمتی از بخش مرکزی فلات ایران را تشکیل میدهد.[۳]
سوغات[ویرایش]
از آنجا که تمام مناطق شهرستان شهرضا برای دامداری و کشاورزی بسیار مستعد هستند فرآوردههای دامی و لبنی از قبیل ماست و کشک و خامه و فرش و منداب و گیوه و کتیرا همچنین انار و بادام بهترین سوغات آن محسوب میشوند.[۳]
صنایع دستی[ویرایش]
صنایع دستی این شهرستان سرامیک و سفال است که در کشور ما معروف میباشد.[۳]
جاذبههای تفریحی[ویرایش]
مناطق روستایی شهرستان شهرضا دارای آب و هوایی خوش و باغهای مصفا هستند که هر کدام تفرجگاهی زیبا و دلنشین محسوب میشوند. با این همه مهمترین مناطق تفریحی اطراف شهرضا عبارتند از: سیاهسر، چشمه حیدر، حوض ماهی، بودجان، سورمنده، موروک، دره شاه، پرک آباد. باغهای اسفرجان، هونجان، زرچشمه، دزج، قمبوان و ... .[۳]
کوه دامزاد[ویرایش]
این رشته کوه در شرق شهرضا واقع شده است. ارتفاع آن را کوه نوردان شهرضا حدود ۱۲۰۰ متر میدانند. در بلندترین نقطه کوه مخروطی وجود دارد که به آن (سن بندی) میگویند. در گذشته اعتقاد بر این بوده است که برای دفع حشره سن که گاهی به صورت دسته جمعی به مزارع حمله مینمودند باید دعایی بر قله کوه قرار گیرد. به همین دلیل سه عدد از این سن بندها روی قله ساخته شده است. به خاطر مشکلات در مسیر صعود به قله گمان میکنیم که از چهارپایانی مانند بز برای حمل مصالح به قله استفاده شده باشد. از آن سه عدد سن بند مخروطی شکل امروزه فقط یکعدد برجای مانده است، که قسمت شرقی آن هم به لطف افراد ناآگاه در پی یافتن شیئی با ارزش تخریب شده است. این بخش تخریب شده از پایین کوه قابل مشاهده نیست. ارتفاع سن بند کنونی ۲۴۰ سانتیمتر از قله و محیط مخروط در پایین ۸۵۰ سانتیمتر است. تعداد ۳۱ ردیف خشت مخروط را تشکیل داده که ۲۷ ردیف آن هنوز سالم است. (samt)
منابع[ویرایش]
- ↑ «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰». معاونت برنامهریزی استانداری خراسان جنوبی (به نقل از مرکز آمار ایران)، ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲. بازبینیشده در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲.
- ↑ «پدر علم تغذیه ایران در گذشت». خبرگزاری فارس. ۲۰۱۳-۱۰-۰۹. بازبینیشده در ۲۰۱۴-۱۰-۲۳.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ http://www.isfahancht.ir/Fa.aspx?p=244
- جمالی، مسیحالله، تاریخ شهرضا، اصفهان، ثقفی، ۱۳۵۵
- حجازی، سیدعلیرضا، سیمای شهرضا، قم، پارسیان، ۱۳۷۵
- بهرامی شهرضایی، محمدعلی، جغرافیای تاریخی شهرضا، ندای شهرضا، ۱۳۴۵
- شهرضا پیش از اسلام
پیوند به بیرون[ویرایش]
ویکیسفر یک راهنمای سفر برای شهرضا دارد. |
شهرداری شهرضا
پورتال الکترونیکی شهرستان شهرضا
سایت معرفی شهرضا
دانشگاه آزاد شهرضا
این یک مقالهٔ خرد پیرامون یک مکان جغرافیایی است. با گسترش آن به ویکیپدیا کمک کنید. |