پیش‌گویی

پیش‌گویی فرآیند برآورد در شرایط ناشناخته است. پیش‌بینی، اصطلاحی مشابه، اما عمومی‌تر است. هر دو این لغات می‌توانند به برآورد مجموعه‌های/ سری‌های زمانی (time series)، داده‌های میان‌بخشی (cross-sectional) یا وابسته به طول جغرافیایی (longitudinal) ارجاع دهند. کاربرد این لغات، میان حوزه‌های اجرایی متفاوت است: برای مثال در مبحث آب‌شناسی (hydrology)، عبارت "پیش‌گو" و "پیش‌گویی" گاهی برای برآورد ارزش‌ها در زمان‌های آیندهٔ خاص به کار می‌رود، در حالی که عبارت "پیش‌بینی" برای برآوردهای عمومی‌تر، از قبیل تعداد مواردی که در طی یک دوره زمانیِ طولانی سیل اتفاق می‌افتد، استفاده می‌شود. ریسک و عدم اطمینان موضوعات مرکزی در پیش‌گویی و پیش‌بینی هستند. پیش‌گویی در کاربستِ برنامه‌ریزی تقاضای مصرف‌کننده (Customer Demand Planning) در پیش‌گوییِ تجارت روزانه برای شرکت‌های تولیدی به کار می‌رود. از قواعدِ برنامه‌ریزی تقاضا، همچنین گاهی به عنوان پشتیبانِ پیش‌گوییِ زنجیره‌ای یاد می‌شود که هم پیش‌گوییِ آماری و هم یک فرآیند توافقی را در بر می‌گیرد. پیش‌گویی معمولاً در بحثِ داده‌های سری‌های زمانی استفاده می‌شود.

دسته‌بندی‌های روش‌های پیش‌گویی

روش‌های سری‌های زمانی (Time Series Methods)

روش‌های سری‌های زمانی، داده‌های تاریخی را به عنوان پایه‌ای برای برآورد برون‌دادهای آینده به کار می‌برند.

- پیش‌گوییِ غلطان (Rolling Forecast)، طرح‌ریزی برای آینده بر اساس اتفاقات گذشته است که معمولاً بر پایهٔ یک زمان‌بندی منظم جهت همراه ساختن داده‌ها، به روز می‌شود.

- میانگین محرک (Moving Average)

- میانگین محرک وزنی (Weighted Moving Average)

- روان‌سازیِ نمایی (Exponential Smoothing)

- کالمان فیلتر (Kalman Filter)

- برون‌یابی (Extrapolation)

- پیش‌بینی خطی (Linear Prediction)

- برآورد تمایل (Trend Estimation)

- منحنی رشد (Growth Curve)

- موضوعات (Topics)

روش‌های سببی/ آمار اقتصادی (Causal / Econometric Methods)

برخی از روش‌های پیش‌گویی این فرض را در نظر می‌گیرند که مشخص کردنِ عوامل مهمی که احتمالاً بر متغیری که تحت پیش‌گویی قرار گرفته است اثر می‌گذارند، ممکن است. برای مثال، فروش چترها می‌تواند با شرایط آب‌وهوایی مرتبط باشد. چنان‌چه علت‌ها فهمیده شوند، طرح‌ریزیِ متغیرهای تأثیرگذار می‌تواند فراهم شده و در پیش‌گویی به کار روند.

- تحلیل بازگشت/ کاهنده (Regression Analysis) با به‌کارگیریِ بازگشت خطی (Linear Regression) یا بازگشت غیرخطی (Non-linear Regression)

- میانگین متحرک خودکاهنده (Autoregressive Moving Average) (ARMA)

- میانگین متحرک یکپارچهٔ خودکاهنده (Autoregressive Integrated Moving Average) (ARIMA)

- آمار اقتصادی (Econometrics)

روش‌های قضاوتی (Judgmental methods)

روش‌های پیش‌گویی قضاوتی، قضاوت‌های شهودی، نظرات و برآوردهای احتمالاتیِ ذهنی را همراه می‌سازد.

- پیش‌گویی‌های مرکب (Composite Forecasts)

- پیمایش‌ها (Surveys)

- روش دلفی (Delphi Method)

- تدوین سناریو (Scenario Building)

- پیش‌گوییِ فن‌آوری (Technology Forecasting)

- پیش‌گویی قیاسی (Forecast by Analogy)

دیگر روش‌ها

- شبیه‌سازی (Simulation)

- بازار پیش‌بینی (Prediction Market)

- پیش‌گویی احتمالی (Probabilistic Forecasting) و پیش‌گویی جمعی (Ensemble Forecasting)

- پیش‌گویی کلاس مرجع (Reference Class Forecasting)

منابع

• Armstrong, J. Scott (ed.) (2001) (in English). Principles of forecasting: a handbook for researchers and practitioners. Norwell, Massachusetts: Kluwer Academic Publishers. ISBN 0-7923-7930-6.
• Geisser, Seymour (1 June 1993) (in English). Predictive Inference: An Introduction. Chapman & Hall, CRC Press. ISBN 0-412-03471-9.
• Gilchrist, Warren (1976) (in English). Statistical Forecasting. London: John Wiley & Sons. ISBN 0-471-99403-0.
• Makridakis, Spyros; Wheelwright, Steven; Hyndman, Rob J (1998) (in English). Forecasting: methods and applications. New York: John Wiley & Sons. ISBN 0-471-53233-9.
• Kress, George J.; Snyder, John (30 May 1994) (in English). Forecasting and market analysis techniques: a practical approach. Westport, Connecticut, London: Quorum Books. ISBN 0-89930-835-X.
• Rescher, Nicholas (1998) (in English). Predicting the future: An introduction to the theory of forecasting. State University of New York Press. ISBN 0-7914-3553-9.
• Turchin, P. (2007) Scientific Prediction in Historical Sociology. History & Mathematics: Historical Dynamics and Development of Complex Societies. Moscow: KomKniga. ISBN 5-484-01002-0