زیب‌النسا

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به: ناوبری، جستجو
زیب‌النسا
نام و لقب: زیب‌النسا مخفی
نام خانوادگی: تیموری
تبار: فرزند ارشد اورنگ‌زیب
مادر: دلرس‌بانو بیگم
زادروز: ۱۵ فوریه، ۱۶۳۸
زادگاه: دولت‌آباد
درگذشت: ۳ مارس، ۱۷۰۲
محل درگذشت: شاه‌جهان‌آباد (دهلی)
آرامگاه: آرامگاه اکبر
برادران:

زیب النسا یا زینب‌النساءبیگم (۱۶۳۷ م/ ۱۰۴۸ ه‍. ق - ۱۷۰۲م/۱۱۱۲ه‍. ق)، متخلص به «مخفی»، بزرگترین دختر اورنگ‌زیب عالمگیر پادشاه گورکانی هند و یکی از خوشنویسان هند و از شاعران سبک هندی در ادبیات فارسی و تصوف است.

وی زنی ادیب و دانش دوست، هنرمند و هنرپرور بود. به ادبیات فارسی و عربی علاقه فراوان داشت و قرآن را حفظ بود. خط‌های نستعلیق، نسخ و شکسته را نیک می‌نوشته و کتب بسیار به نام او تألیف کرده‌اند. وی گاه شعر می‌سروده و در بدیهه چیره‌دست بود. سبک شعر او سبک هندی است.

از نوشته‌های او می‌توان به کتاب زیب‌المنشآت اشاره کرد. در شعر «مخفی» تخلص می‌کرد. این بیت را از او می‌دانند:

درسخن مخفی شدم مانند بو در برگ گل میل دیدن هرکه دارد در سخن بیند مرا

زیب‌النسا به دلیل مناعت طبع تا پایان عمر به ازدواج تن در نداد. مزار وی در دهلی است.

تصویری از کاخ زیب النسا دهه ۱۸۸۰ در اورنگ‌آباد

تبار[ویرایش]

زیب‌النسا دختر اورنگ‌زیب و نوهٔ شاه‌جهان، امپراتوران گورکانی هند بود. او از سوی مادری تباری ایرانی داشت. پدربزرگ زیب‌النسا از سوی مادری میرزا بدیع‌الزمان صفوی (شاه‌نوازخان) نام داشت که از شاهزادگان مشهد بود. نیای میرزا بدیع‌الزمان یکی از پسران شاه اسماعیل صفوی بود.[۱]

پانویس[ویرایش]

  1. A. Krieger-Krynicki

منابع[ویرایش]

این مقاله شامل بخش‌هایی به قلم محمد معین (درگذشته در ۲۱ تیر ۱۳۵۰) است. حقوق معنوی آن بخش‌ها برای محمد معین محفوظ است.

  • فرهنگ فارسی دکتر معین
  • داده‌های جدول اطلاعاتی از:

A. Krieger-Krynicki، Captive princess: Zebunissa، Karachi: Oxford University Press، ۲۰۰۵.

  • فضایلی، حبیب‌الله. اطلس خط. انتشارات مشعل اصفهان. چاپ دوم، اصفهان۱۳۶۲ش.