شعر موج نو

شعر موج نو را، اول بار بیژن الهی و احمدرضا احمدی با انتشار کتاب شعری با نام «طرح» از احمدی و انتشار مجله‌ای به نام «ترفه که شعرهای بیژن الهی را منتشر می‌کرد بنیان گذاشت شد.

پیش‌زمینه

در آستانهٔ دههٔ ۴۰ شمسی نسلی از شُعرا برآمدکه با جداشدن از شیوهٔ نیمایی، جریانی را ایجاد کردند با نوعی خاص از شیوهٔ سرایش، که بعدتر به شعر «موج نو» شهره شد. این شاعران، اکثراً جوانانی بین بیست تا بیست‌وپنج‌ساله بودند که، حیات ادبی آن‌ها از ابتدای همین دهه شروع می‌شد و به همین دلیل تجربهٔ تاریخی شاعران مسن‌تر از خود را نداشتند. تغییرات زندگی اجتماعی مبتنی به شیوهٔ غربی و ترجمه‌هایی متفاوت از ادبیات اروپایی، آبشخور ذهنی این نسل را شکل می‌داد. در نیمهٔ دوم این دهه، موج نو تبدیل به یک حرکت مدرنیستی در فرهنگ ایرانی شد و در داستان، نمایشنامه، تئاتر، سینما و نقاشی تأثیر کرد.

شعر موج نو

عنوان این جریان شعری یعنی «موج نو» را فریدون رهنما یکی از چهره‌های ده‌های سی و چهل ادبیات معاصر فارسی پیشنهاد کرد و هم او بود که با حمایت از پرویز اسلامپور، بهرام اردبیلی، بیژن الهی، احمدرضا احمدی و سایر شاعران «شعر موج نو» موجب شد تا این گونه شعر با استقبال شاعران جوان دهه چهل و پنجاه مواجه شود. با این حال، خود بیژن الهی و احمدرضا احمدی پس از مدتی دیگر از عنوان «شعر موج نو» استفاده نکردند و به تدریج از مجامع و جریان‌های شعری کناره گرفتند.

شعر موج نو به واسطهٔ پرویز اسلامپور و هوشنگ چالنگی ادامه پیداکرد. احمدرضا احمدی از کسانی بود که سروده‌هایش از هوشنگ ایرانی رنگ پذیرفته بود.

اما شعر موج نو که بعدها از دلش مانیفست شعر حجم، شعر دیگر و شعر ناب بیرون آمد راه خود را ادامه داد. شاعرانی نظیر یدالله رؤیایی، محمود شجاعی، هوتن نجات، محمدرضا اصلانی از چهره‌های اصلی این جریان هستند.

این طرز نو نه تنها مخالف نمادگرایی اجتماعی و نمادگرایی و تعهد، که اصولاً مخالف هر گونه منطق و معنایی در شعر بود؛ اتفاقی که در شعر فرانسه و بعد در دیگر جاها تحت نام دادائیسم و سوررئالیسم روی داده بود.

منابع

• جواهری گیلانی، محمدتقی. تاریخ تحلیلی شعر نو. ویرایش دوم. {{{۲}}} جلد. تهران: نشر مرکز، ۱۳۷۷. شابک ‎۹۶۴-۳۰۵-۳۷۴-۱. 
• اسدی کیارس، داریوش. «سهم موج نو از محمدرضا اصلانی». روزنامهٔ اعتماد؛ صفحهٔ ادبیات، ش. ۲۲۶۵ (سه‌شنبه ۲۹ شهریور ۱۳۹۰). بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۲۳ دسامبر ۲۰۱۱. بازبینی‌شده در ۲۳ دسامبر ۲۰۱۱. 
• حسن لی، دکتر کاووس. گونه‌های نوآوری در شعر معاصر ایران. چاپ دوم. تهران: ثالث، ۱۳۸۶. شابک ‎۹۶۴-۳۸۰-۰۹۶-۲.