یتیمة الدهر فی محاسن أهل العصر (به معنی: یگانه روزگار در باب نیکویی‌های مردمان این روزگار) یا یتیمة الدهر فی شعراء أهل العصر یکی از مشهورترین آثار ادبی ثعالبی است.[۱].این اثر بارها در کشورهای عربی چاپ شده و یکی از منابع مطالعاتی زبان عربی و ادبیات عربی به شمار می‌رود.این کتاب هشتاد فصل را شامل می‌شود و موضوعش شرح حال و نقد آثار شاعران و بزرگان فارسی و عربی زبان تا هنگام مولف است.شیوه منحصر بفرد ثعالبی در نوشتن این اثر این بوده که برای اولین بار شاعران عرب و ایرانی را بر حسب منطقه(تمام تمدن اسلامی) دسته بندی کرده، ثعالبی بعدها برای تکمیل آن اثر، تتمه الیتیمه را نوشت .این اثر منبع مطالعاتی برای ابوالحسن باخرزی در اثر دمیه القصر که دنبالةاثر ثعالبی است بوده ودر آن از شاعران و ادیبان شرق غرب و ولایات مرکزی ایران سخن راند. از قرن ۶ق نیز کتاب خریده القصر اثر عماد الدین کاتب اصفهانی در دست است که با یک واسطه، تکملة دمیه القصر به شمار می‌رود.[۲]
↑عبد الملک الثعالبی النیسابوری. «مقدمه مصحح». در یتیمة الدهر فی محاسن أهل العصر. مفید محمد قمیحة. قاهره: دار الکتب العلمیة، ۱۴۰۳ - ۱۹۸۳. صفحه.
↑عبد الملك بن محمد بن إسماعيل أبو منصور الثعالبي. «مقدمه ی مصحح». در يتمة الدهر في محاسن أهل العصر. د. مفيد محمد قمحية. چاپ اول. بیروت: دار الكتب العلمية، 1403هـ1983م. شابک http://shamela.ws/index.php/book/۶۷۴۳.
