داریوش مهرجویی
| داریوش مهرجویی | |
 داریوش مهرجویی در سال ۱۳۸۹ |
|
| زاده | ۱۷ آذر ۱۳۱۸ ۸ دسامبر ۱۹۳۹ (۷۷ سال) تهران |
| ملیت | ایرانی |
| سال‌های فعالیت | ۱۳۴۶-تاکنون |
| همسر | فریار جواهریان (سابق) وحیده محمدی فر (فعلی) |
| فرزندان | مریم، صفا، مونا |
| نقش‌های برجسته | موج نوی سینمای ایران |
داریوش مهرجویی (زادهٔ ۱۷ آذر ۱۳۱۸ در تهران) کارگردان، نویسنده و مترجم ایرانی است.
مهرجویی با ساخت فیلم گاو در سال ۱۳۴۸ نگاه‌ها را متوجه سینمای ایران کرد و به موج نوی سینمای ایران شکل داد. پس از انقلاب مدتی از ایران مهاجرت کرد اما چند سال بعد بازگشت و به فیلمسازی پرداخت و عضو پیوستهٔ فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران شد.[۱]
براساس نتایج یک نظرسنجی در سال ۱۳۸۳، او با آفریدن هفت شخصیت، بیشترین شخصیت سینمایی ماندگار را در سینمای ایران خلق کرده است. همچنین شخصیت هامون در فیلمی به همین نام از مهرجویی، ماندگارترین شخصیت در تاریخ سینمای ایران دانسته شده است.[۲]
هرچند از آغاز فعالیت فیلمسازی تا کنون تعدادی از فیلمهایش توقیف شده‌اند اما هم‌چنان به ساختن فیلمهای متفاوت ادامه می‌دهد. او جوایز متعدد بین‌المللی دریافت کرده‌است که می توان به جایزه صدف طلایی بهترین فیلم جشنواره فیلم سن‌سباستین، سه جایزه ذکر ویژه و جایزه بخش نگاه نو و جایزه جایزهٔ فیپرشی از جشنواره فیلم برلین، جایزه فیپرشی جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز و جایزه هوگو نقره‌ای جشنواره بین‌المللی فیلم شیکاگو اشاره کرد. وی همچنین داور جشنواره‌های سینمایی زیادی هم بوده‌است. علاوه بر سینما به نوشتن رمان و نیز ترجمه هم می‌پردازد. داریوش مهرجویی یکی از مهم‌ترین و بزرگترین کارگردان‌های سینمای ایران و کارگردانی مولف می‌باشد. به غیر اثر ماندگار و تاریخ ساز وی یعنی فیلم گاو از دیگر فیلم های قابل توجه وی می توان به دایره مینا، اجاره‌نشین‌ها، هامون، سارا، پری، لیلا، درخت گلابی، مهمان مامان و سنتوری اشاره کرد. در آبان ۱۳۹۳ در سفارت فرانسه در تهران از سوی سفیر فرانسه جایزه شوالیه ادب و هنر فرانسه به داریوش مهرجویی اهدا شد.
محتویات
زندگی‌نامه[ویرایش]
داریوش مهرجویی در ۱۷ آذر ۱۳۱۸ در تهران[۳] در خانواده‌ای از طبقه فرودست جامعه به‌دنیا آمد. در کودکی تحت تأثیر مادربزرگش که مسلمانی معتقد بود قرار می‌گیرد. خود در مصاحبه‌ای در سال ۱۳۵۱ در این باره می‌گوید: «مادر بزرگم از آن نمازخوان‌های دوآتشه بود؛ و تحت تأثیر فضای روحانی او، من هم از سن هفت تا پانزده‌سالگی، شده بودم یک مسلمان واقعی. نماز و روزه‌ام یک آن ترک نمی‌شد. [...] اما از پانزده سالگی به بعد، درست آن موقعی که نماز و روزه‌ام به حساب می‌آمد، شک در دلم نشست. چهره خدا تدریجاً کدر شد و ایمانم رفت از دست.»[۴] در نوجوانی به موسیقی علاقه‌مند میشود و مدت کوتاهی به کلاس آموزش موسیقی آقای زندی می‌رود. نزد پدرش که موسیقی ایرانی را خوب می‌شناخت به نواختن سنتور می‌پردازد و بعد به موسیقی کلاسیک غربی آشنا میشود و به نواختن پیانو و نوشتن قطعاتی برای پیانو می‌پردازد.
در ۱۷ سالگی به سینما علاقه‌مند میشود و برای درک بهتر فیلمهای روز به آموختن زبان انگلیسی می‌پردازد. تحصیلات مقدماتی را در تهران به پایان برد و یک سال در هتل آتلانتیک مدیر میشود و سپس بیست ساله بود که برای ادامهٔ تحصیل به کالیفرنیا در آمریکا رفت. نخست به خواندن سینما روی آورد اما خیلی زود سینما را رها کرد و به فلسفه پرداخت و در سال ۱۳۴۴ از دانشگاه یوسی‌ال‌ای در لس‌آنجلس لیسانس فلسفه گرفت. در همین سال سردبیری نشریهٔ پارس ریویو در لس‌آنجلس را به‌عهده گرفت و سال بعد به تهران آمد و در سال ۱۳۴۶ نخستین فیلم خود به نام الماس ۳۳ که فیلمی بسیار پرهزینه بود را ساخت. این فیلم در ۵ بهمن ۱۳۴۶ در تهران روی پرده آمد و فروش متوسطی داشت و با توجه به هزینهٔ بالای ساخت آن شکستی تجاری محسوب می‌شد و توجه منتقدین را هم چندان به خود جلب نکرد.[۵] الماس ۳۳ در سال ۱۳۴۶ اولین اثر وی در زمینه کارگردانی است. در ۱۳۴۸ با همکاری غلامحسین ساعدی فیلم‌نامهٔ گاو را از روی یکی از داستان‌های کوتاه مجموعهٔ عزاداران بیل نوشتهٔ ساعدی نوشت و فیلم را کارگردانی کرد. این فیلم برای مهرجویی و سینمای ایران جوایز متعددی را در جشنواره‌های بین‌المللی به ارمغان آورد. گاو هم از نظر تجاری هم از نظر هنری فیلم موفقی از کار درآمد و فصل جدیدی در سینمای ایران گشود. طی چهل سال گذشته به جز وقفهٔ چند سالهٔ پس از انقلاب ۱۳۵۷ و رویدادهای پس از آن که منجر به مهاجرت مهرجویی به فرانسه شد، او همواره یکی از فیلمسازان مطرح و پرکار ایرانی بوده‌است. داریوش مهرجویی همچنین از اعضای هیئت‌مدیره موزه هنرهای معاصر تهران بوده است.[۶]
فیلم‌شناسی[ویرایش]
کارگردان[ویرایش]
- الماس ۳۳ (۱۳۴۶)
- گاو (۱۳۴۸)، تهیه‌کننده
- آقای هالو (۱۳۴۹)
- پستچی (۱۳۵۱)
- دایره مینا (۱۳۵۷)
- مدرسه‌ای که می‌رفتیم (۱۳۵۹)
- اجاره‌نشین‌ها (۱۳۶۵)، تدوین
- شیرک (۱۳۶۶)، تهیه‌کننده
- هامون (۱۳۶۸)، تهیه‌کننده
- بانو (۱۳۷۰)
- سارا (۱۳۷۱)، تهیه‌کننده
- پری (۱۳۷۳)، تهیه‌کننده
- لیلا (۱۳۷۵)، تهیه‌کننده
- درخت گلابی (۱۳۷۶)، تهیه‌کننده
- داستان‌های جزیره (اپیزود اول، دختردایی گمشده) (۱۳۷۷)
- میکس (۱۳۷۸)، تهیه‌کننده، طراح صحنه و لباس
- بمانی (۱۳۸۰)، تهیه‌کننده، تدوین، طراح صحنه و لباس
- مهمان مامان (۱۳۸۲)، تهیه‌کننده
- سنتوری (۱۳۸۵) (با نام نخستین تولدت مبارک)
- فرش و فرشته (فیلم کوتاه) از اپیزودهای فرش ایرانی (۱۳۸۵)
- طهران: روزهای آشنایی (اپیزود اول، طهران تهران) (۱۳۸۷)
- آسمان محبوب (۱۳۸۸)
- نارنجی‌پوش (۱۳۹۰)
- چه خوبه که برگشتی (۱۳۹۱)
- اشباح (۱۳۹۲)
- سنتوری ۲ (۱۳۹۵)
فیلم‌نامه[ویرایش]
| فیلمها | تاریخ | هم‌کار فیلم‌نامه‌نویس | بر اساس |
|---|---|---|---|
| الماس ۳۳ | ۱۳۴۶ | ||
| گاو | ۱۳۴۷ | غلامحسین ساعدی | مجموعه داستان عزاداران بَیَل نوشته غلامحسین ساعدی |
| آقای هالو | ۱۳۴۸ | علی نصیریان | نمایش‌نامه‌ای به همین نام از علی نصیریان |
| پستچی | ۱۳۴۹ | بر اساس نمایشنامه «وویتسک» نوشتهٔ گئورگ بوشنر | |
| دایره مینا | ۱۳۵۲ | غلامحسین ساعدی | داستان آشغالدونی از غلامحسین ساعدی |
| الموت | ۱۳۵۴ | ||
| قنات | ۱۳۵۵ | هوشنگ گلشیری | داستان معصوم سوم از هوشنگ گلشیری |
| مدرسه‌ای که می‌رفتیم | ۱۳۵۹ | فریدون دوستدار | |
| تسخیر شدگان | ۱۳۶۰ | رمانی به همین نام از فئودور داستایوسکی | |
| سفر به سرزمین آرتور رمبو | ۱۳۶۲ | ||
| اجاره‌نشین‌ها | ۱۳۶۵ | ||
| شیرک | ۱۳۶۶ | کامبوزیا پرتوی | |
| هامون | ۱۳۶۸ | با الهام از بوف کور نوشته صادق هدایت | |
| بانو | ۱۳۶۹ | ویریدیانا، لویس بونوئل | |
| کارآگاه یحیی | ۱۳۷۰ | ||
| سارا | ۱۳۷۱ | خانه عروسک نوشته هنریک ایبسن | |
| پری | ۱۳۷۳ | فرانی و زویی نوشتهٔ جروم دیوید سالینجر | |
| لیلا | ۱۳۷۵ | بر اساس داستانی از مهناز انصاریان | |
| درخت گلابی | ۱۳۷۶ | داستانی به همین نام از گلی ترقی | |
| میکس | ۱۳۷۸ | ||
| مولوس کورپوس | ۱۳۷۸ | داستانی از غلامحسین ساعدی | |
| بمانی | ۱۳۸۰ | وحیده محمدی‌فر | |
| مهمان مامان | ۱۳۸۲ | هوشنگ مرادی کرمانی - وحیده محمدی‌فر | داستانی به همین نام از هوشنگ مرادی کرمانی |
| سنتوری | ۱۳۸۶ | وحیده محمدی‌فر | برداشتی آزاد از رمان عقاید یک دلقک نوشته هاینریش بل |
| آسمان محبوب | ۱۳۸۸ | وحیده محمدی‌فر | |
| همه دانا | ۱۳۸۹ | وحیده محمدی‌فر | |
| نارنجی‌پوش | ۱۳۹۰ | وحیده محمدی‌فر | |
| چه خوبه که برگشتی | ۱۳۹۱ | وحیده محمدی‌فر | برگرفته از داستانی نوشته نیکلای گوگول |
| اشباح | ۱۳۹۲ | اقتباسی از نمایشنامهٔ اشباح، اثر هنریک ایبسن | |
| سنتوری ۲ | ۱۳۹۶ |
مستند و کوتاه[ویرایش]
- ایثار (۱۳۵۵)، فیلم مستند کوتاه برای سازمان انتقال خون ایران.
- الموت (۱۳۵۵)، فیلم بلند مستند داستانی در بارهٔ اسلام، تشیع و اسماعیلیان برای تلویزیون ملی ایران. تا کنون نمایش داده نشده‌است.
- انفاق (۱۳۵۶)، فیلم کوتاه مستند، ۱۰ دقیقه، برای مرکز انتقال خون.
- بخشش (۱۳۵۶)، فیلم کوتاه مستند، برای مرکز انتقال خون.
- پیوند کلیه (۱۳۵۷)، فیلم کوتاه مستند، برای وزارت بهداشت و درمان
- سفر به سرزمین رمبو (۱۳۶۲). فیلم مستند داستانی برای تلویزیون فرانسه. براساس زندگی آرتور رمبو
بازیگران مهرجویی[ویرایش]
بسیاری از مطرح‌ترین بازیگران ایران در فیلمهای مهرجویی حضور داشته‌اند. بازیگرانی مانند: عزت‌الله انتظامی، علی نصیریان، جمشید مشایخی، پرویز فنی‌زاده، فخری خوروش، محمدعلی کشاورز، فروزان، سعید کنگرانی، اسماعیل محمدی، مرضیه برومند، ایرج راد، حمیده خیرآبادی، اکبر عبدی، فردوس کاویانی، خسرو شکیبایی، فریماه فرجامی، بیتا فرهی، توران مهرزاد، نیکی کریمی، علی مصفا، محمدرضا شریفی‌نیا، حسن پورشیرازی، لیلا حاتمی، بهرام رادان، گلشیفته فراهانی، حامد بهداد، رضا عطاران، مهناز افشار، طناز طباطبایی.
در جدولی که در ادامه می‌آید بازیگرانی که در بیش از دو فیلم مهرجویی بازی کرده‌اند به ترتیب تعداد بارهایی که جلوی دوربین مهرجویی رفته‌اند و به تفکیک فیلمها آمده‌است. عزت‌الله انتظامی با بازی در ده فیلم بیشترین بازی را در فیلمهای مهرجویی دارد. مهرجویی در دهه هشتاد و در سه فیلم آخر خود به بازیگران تازه روی آورده‌است و هیچ‌کدام از بازیگرانی که در فیلمهای قبلی او بازی داشته‌اند در این سه فیلم (بمانی، مهمان مامان، سنتوری) حضور ندارند.
| فیلمها | سال تولید | عزت‌الله انتظامی | خسرو شکیبایی | علی نصیریان | محمدرضا شریفی‌نیا | علی مصفا | نیکی کریمی | فردوس کاویانی | توران مهرزاد | بیتا فرهی | ایرج راد | لیلا حاتمی | فریده سپاه‌منصور | گلشیفته فراهانی | مهتاب کرامتی | همایون ارشادی |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| گاو | ۱۳۴۸ |  |
- | |
- | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
| آقای هالو | ۱۳۴۹ | |
- | |
- | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
| پستچی | ۱۳۵۱ | |
- | |
- | - | - | - | - | - | |
- | - | - | - | - |
| دایره مینا | ۱۳۵۳ | |
- | |
- | - | - | - | - | - | |
- | - | - | - | - |
| مدرسه‌ای که می‌رفتیم | ۱۳۵۹ | |
- | |
- | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
| اجاره‌نشین‌ها | ۱۳۶۶ | |
- | - | - | - | - | |
- | - | |
- | - | - | - | - |
| شیرک | ۱۳۶۷ | |
- | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
| هامون | ۱۳۶۸ | |
|
- | - | - | - | - | |
|
- | - | - | - | - | - |
| بانو | ۱۳۶۹ | |
|
- | - | - | - | |
- | |
- | - | - | - | - | - |
| سارا | ۱۳۷۱ | - | |
- | - | - | |
- | - | - | - | - | - | - | - | - |
| پری | ۱۳۷۳ | - | |
- | |
|
|
- | |
- | - | - | - | - | - | - |
| لیلا | ۱۳۷۵ | - | - | - | |
|
- | - | |
- | - | |
- | - | - | - |
| دختر دایی گمشده | ۱۳۷۵ | - | |
- | |
|
- | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
| درخت گلابی | ۱۳۷۶ | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | |
- |
|
| میکس | ۱۳۷۸ | |
|
- | |
|
|
|
- | |
- | |
- | - | - | - |
| بمانی | ۱۳۸۰ | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
| مهمان مامان | ۱۳۸۲ | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | |
- | - | - |
| سنتوری | ۱۳۸۶ | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | |
- | - |
| طهران تهران | ۱۳۸۷ | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | |
- | - | - |
| آسمان محبوب | ۱۳۸۸ | - | - | - | - | |
- | - | - | - | - | |
|
- | - | - |
| نارنجی‌پوش | ۱۳۸۸ | - | - | - | - | - | - | |
- | - | - | |
- | - | - | - |
| اشباح | ۱۳۹۲ | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | |
|
حضور جهانی[ویرایش]
ساخته شدن فیلم گاو در آخرین سال‌های دههٔ ۴۰ خورشیدی، سینمای ایران را که تا پیش از آن حضور کم‌رنگی در جشنواره‌های جهانی داشت به عنوان سینمایی متفکر و قابل اعتنا به منتقدان جهانی معرفی کرد. سینمای ایران تولد خود را مدیون سپنتا و دیگر فعالان پیشگام در سینما است و در آن سال ها شناسایی جهانی یک فیلم معتبر از ایران برای اولین بار توسط داریوش مهرجویی شکل گرفته است..[۷]
جوایز[ویرایش]
در این بخش جوایزی که داریوش مهرجویی به عنوان کارگردان یا فیلم‌نامه‌نویس یا تهیه‌کننده برنده شده‌است به تفکیک فیلمها آمده‌است. بعضی از فیلمها جوایز متعدد دیگری نیز برنده شده‌اند که در مقالهٔ مربوط به خود فیلمها آمده‌است.
- گاو
- ۱۹۷۰ - برنده جایزهٔ بهترین فیلم‌نامه از دومین جشنواره فیلم سپاس.
- ۱۹۷۰ - برنده جایزه دوم بهترین فیلم در فستیوال بین‌المللی فیلم تهران.
- ۱۹۷۱ - برنده جایزه فیپرشی سی و دومین دورهٔ جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز، ایتالیا.
- ۱۹۷۱ - نامزد هوگو طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم شیکاگو، آمریکا.
- ۱۹۷۲ - برنده جایزه بخش نگاه نو جشنواره فیلم برلین، آلمان.
- ۱۹۷۴ - جایزه بهترین فیلم جشنواره بین المللی فیلم لاروشل، فرانسه.
- بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران، در رای‌گیری منتقدان سینمایی ایران سال‌های ۱۳۵۱، ۱۳۶۷، ۱۳۷۸.[۸]
- آقای هالو
- ۱۹۷۱ - برنده جایزه بهترین کارگردانی، بهترین فیلم‌نامه و جایزهٔ اول به عنوان بهترین فیلم، جشنواره فیلم سپاس.
- ۱۹۷۱ - نامزد جایزه تندیس طلایی جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم مسکو، روسیه.
- پستچی
- ۱۹۷۲ - برنده جایزه بخش نگاه نو جشنواره فیلم برلین، آلمان.
- ۱۹۷۲ - فیلم هفتم ار ده فیلم برگزیدهٔ جهان توسط منتقدان انگلیسی سالنامهٔ فیلم بولتن.
- ۱۹۷۳ - نامزد هوگو طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم شیکاگو، آمریکا.
- ۱۹۷۵ - برنده جایزه ویژه هیت داوران بخش بین الملل جشنواره بین‌المللی فیلم روتردام، هلند.
- دایره مینا
- ۱۹۷۷ - برنده جایزهٔ بزرگ آنتن دو از جشنواره فیلم پاریس، فرانسه.
- ۱۹۷۸ - برنده جایزه ویژهٔ بین‌المللی کاتولیک‌ها، جشنواره فیلم برلین، آلمان.
- ۱۹۷۸ - برنده جایزهٔ فیپرشی سینمای نو از جشنواره فیلم برلین، آلمان.[۹]
- ۱۹۷۸ - نامزد هوگو طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم شیکاگو، آمریکا.
- ۱۹۸۰ - برنده جایزه بهترین فیلم، جشنواره فیلم پراد، فرانسه.
- مدرسه‌ای که می‌رفتیم
- ۱۹۸۴ - برنده جایزه ویژه هیئت داوران و نمایش در بخش خارج از مسابقه در جشنواره سه قاره، فرانسه.
- هامون
- ۱۹۹۰ - برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی و بهترین فیلم‌نامه جشنواره فیلم فجر.
- ۱۹۹۱ - برنده جایزهٔ برنز بهترین فیلم در بیست و چهارمین جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم هیستون، آمریکا.
- ۱۹۹۱ - نامزد جایزه بزرگ جشنواره بین‌المللی فیلم توکیو، ژاپن.
- برگزیده شده به عنوان بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران در شماره‌های ۱۰۰ و ۲۰۰ ماهنامهٔ سینمای فیلم، توسط خوانندگان.
- بانو
- ۱۹۹۹ - برنده جایزه ذکر ویژه و جایزه دان کیشوت جشنواره فیلم برلین، آلمان.
- ۱۹۹۹ - نامزد قرقاول طلایی جشنواره فیلم کرالا، هند.
- ۱۹۹۹ - نامزد جایزه بهترین فیلم بخش بین‌المللی جشنواره بین‌المللی فیلم ماردل پلاتا، آرژانتین.
- سارا
- ۱۹۹۳ - برنده جایزه صدف طلایی بهترین فیلم در چهل و یکمین جشنواره فیلم سن‌سباستین، اسپانیا.
- ۱۹۹۳ - برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌نامه جشنواره فیلم فجر.
- ۱۹۹۳ - برنده جایزه بالن نقره‌ای بهترین فیلم جشنواره سه قاره، فرانسه.
- ۱۹۹۳ - برنده جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران در جشنواره سه قاره، فرانسه.
- ۱۹۹۳ - نامزد جایزه بالن طلایی بهترین فیلم جشنواره سه قاره، فرانسه.
- ۱۹۹۴ - برنده جایزه دوم بهترین فیلم منتخب تماشاگران در جشنوارهٔ فیلم رن، فرانسه.
- ۱۹۹۴ - برنده جایزه از هجدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم سائو پائولو، برزیل.
- ۱۹۹۵ - برنده جایزه هنری ترین فیلم از دوازدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم حراره، زیمباوه.
- پری
- ۱۹۹۵ - برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی جشنواره فیلم فجر.
- لیلا
- ۱۹۹۵ - برنده جایزه بهترین کارگردانی اولین جشن بزرگ سینمای ایران.
- ۱۹۹۵ - برنده جایزه بهترین فیلم‌نامه اولین جشن بزرگ سینمای ایران.
- درخت گلابی
- ۱۹۹۷ - برنده جایزه بهترین فیلم جشنواره بين‌المللی فيلم زنگبار، تانزانيا.
- ۱۹۹۷ - نامزد جایزه بهترین فیلم‌نامه دومین جشن بزرگ سینمای ایران.
- ۱۹۹۷ - نامزد جایزه بهترین فیلم شانزدهمین جشنواره فیلم فجر.
- ۱۹۹۸ - برنده هوگو نقره‌ای سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم شیکاگو، آمریکا.
- بمانی
- مهمان مامان
- ۲۰۰۴ - برنده جایزه بهترین فیلم بیست و دومین جشنواره فیلم فجر.
- ۲۰۰۴ - برندهٔ لوح زرین بهترین فیلم از دیدگاه منتقدان بیست و پنجمین جشنواره فیلم فجر.
- ۲۰۰۵ - نامزد جایزه بهترین فیلم و بهترین کارگردانی هشتمین جشن بزرگ سینمای ایران.
- ۲۰۰۵ - نامزد جایزه بهترین فیلم سیزدهمین جشنواره بین‌المللی فيلم فوكوئوكا، ژاپن.
- سنتوری
- ۲۰۰۷ - برندهٔ جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران بیست و پنجمین جشنواره فیلم فجر.
- نارنجی‌پوش
- ۲۰۱۲ - برنده جایزه ویژه هیئت داوران سی‌امین دوره جشنواره فیلم فجر[۱۰]
- شخصی
- ۱۳۸۵ - جایزه یک عمر فعالیت تأثیر گذار فرهنگی، جایزه یلدا، به همت انتشارات کاروان و ماهنامه جشن کتاب.
- ۲۰۰۷ - دریافت جایزه دست چاپ جشنواره فیلم بوسان.
- ۲۰۰۸ - تقدیر برای یک عمر فعالیت هنری جشنواره بین‌المللی فیلم ایروان.[۱۱]
- ۲۰۱۴ - دریافت نشان لژیون دونور درجه شوالیه از سوی سفیر فرانسه.[۱۲]
سانسور و توقیف[ویرایش]
«بیشتر فیلمهای مهرجویی، ناخواسته تیغ دردناک سانسور را پذیرفته‌اند»[۱۳] «او احتمالاً تنها فیلمسازی است که هم پیش از انقلاب فیلمهایش توقیف شده، و هم پس از انقلاب.»[۱۴] در جدول زیر فاصلهٔ بین ساخته شدن و اجازهٔ پخش گرفتن فیلمهای مهرجویی آمده‌است. فیلم بلندِ مستندِ سینمایی «الموت» که آن را در سال ۱۳۵۵ ساخت و در مورد اسلام، تشیع و اسماعیلیان است و برای تلویزیون ملی ایران ساخته شده‌بود، هرگز به نمایش در نیامد و گفته شد فیلم گم شده‌است. فیلم سنتوری هم که در ۱۳۸۵ ساخته شده‌است به دستور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت نهم اجازهٔ اکران عمومی نگرفت تا این که در دولت دهم بدون اکران عمومی وارد شبکهٔ خانگی (ویدیویی) شد.[۱۵]
| فیلمها | تاریخ ساخت | تاریخ پخش | سال‌های محاق |
|---|---|---|---|
| گاو | ۱۳۴۸ | ۱۳۴۹ | ۱ |
| دایره مینا | ۱۳۵۳ | ۱۳۵۶[۱۶] | ۳ |
| الموت | ۱۳۵۵ | مفقود شده | - |
| مدرسه‌ای که می‌رفتیم | ۱۳۵۹ | ۱۳۶۹ | ۱۰ |
| بانو | ۱۳۶۹ | ۱۳۷۶ | ۷ |
| سنتوری | ۱۳۸۵ | ۱۳۸۹ | ۴ |
زندگی خصوصی[ویرایش]
مهرجویی ابتدا با فریار جواهریان ازدواج کرد که یکی از مهندسین معمار نامی ایران بود، حاصل این ازدواج دو فرزند با نام‌های مریم و صفا بود. سپس با وحیده محمدی فر ازدواج کرد و حاصل این ازدواج دختری به نام مونا است.
آثار مکتوب[ویرایش]
ترجمه[ویرایش]
- بعد زیبایی شناختی و زیباشناختی واقعیت اثر:هربرت مارکوزه
- جهان هولوگرافیک اثر: مایکل تالبوت، انتشارات هرمس
- یونگ، خدایان و انسان مدرن اثر آنتونیو مورنو
- نمایشنامه‌های غرب واقعی و طفل مدفون اثر: سام شپارد
- آوازه‌خوان طاس و درس اثر اوژن یونسکو
رمان[ویرایش]
- به خاطر یک فیلم بلند لعنتی اثر: داریوش مهرجویی
- در خرابات مغان اثر: داریوش مهرجویی
سایر[ویرایش]
- ۱۳۴۵–۱۳۴۴ - سردبیر مجلهٔ پارس‌ریو منتشر شده در لوس آنجلس
- ۱۳۴۴ - بوف کور، رساله‌ای دربارهٔ رمان صادق هدایت به زبان انگلیسی
- ۱۳۴۶ - مقالهٔ مفتش بزرگ و روشن‌فکران رذل داستایوسکی
سبک و دیدگاه[ویرایش]
مهرجویی از ستوده‌ترین فیلمسازان سینمای ایران است. در رأی‌گیری از ۵۵ فیلم‌شناس ایرانی به سال ۱۳۸۱، مهرجویی دوّمین کارگردان برتر سینمای ایران انتخاب شد.[۱۷] با این همه، برخی ناقدان نیز فیلمهای مهرجویی را نپسندیده‌اند. از جمله آیدین آغداشلو که مهرجویی را «خالیِ غم‌انگیز» شمرده و گفته: «فیلم هامون مهرجویی به نظر من ادای کارهای فلینی و دیگرانی بود که مثل او کار می‌کردند. همان موقع من به طور غریزی می‌دانستم که با این نحوه فیلمسازی و این ادا و اصول درآوردن‌های مهرجویی ماندگار نخواهد شد. . . . تاریخ نشان داد که مهرجویی نماند.»[۱۸] مسعود فراستی نیز معتقد است: «داریوش مهرجویی فیلم‌ساز بدی است. مهرجویی اصلاً فیلم خوب ندارد. فقط یک نصفه اجاره‌نشین‌ها دارد. پستچی هم بیشتر وامدار نمایشنامه و تئاتر است و کلاً مهرجویی فیلم‌ساز خوبی نیست و گاو هم فیلم خوبی نیست.»[۱۹]
خسرو دهقان می‌نویسد:[۲۰]
کسی که می‌آموزد و جدّی نیست و فروش فیلمهایش مهم است و جشنواره‌ها را وقعی نمی‌نهد باید از کلیات و قلنبه‌گوی درگذرد و به جزئیات عنایت کند. یعنی یک جور جوهر سینما را دریابد. غوطه خوردن در جزئیات. جزئیات مهرجویی پذیرفتی است. او فیلمسازی اینسرت‌ساز است. قطعات کوچک و صحنه‌ها و اشاره‌ها و مینیاتور آثارش از خیلی چیزهای شاید ادّعایی فیلمهایش بهتر و مهم‌تر باشد. جزئیات او را دریابیم و به آن‌ها دقّت کنیم.
در بخش دیگر از دیدگاه ها مربوط به چند فیلم اخیر وی در اواخر دهه ۸۰ و دهه ۹۰ میشود که صدای اعتراض عموم را هم برانگیخته بود.
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ اعضای پيوسته فرهنگستان هنر / داریوش مهرجویی
- ↑ ماهنامه فیلم-ماهنامه فرهنگی-هنری (تخصصی سینما)- شماره 321-شهریور 1383- ISSN 1019-6382
- ↑ نجفی ۳۴۲
- ↑ اکرمی ۵۴
- ↑ امید ۴۰۶ و ۴۰۷
- ↑ چهار هزار روز از زندگی کامران دیبا، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ اکرمی ۵۰
- ↑ قره‌شیخلو ۳۸۴
- ↑ {{ | عنوان = 28th Berlin International Film Festival | نشانی = http://www.imdb.com/event/ev0000091/1978
- ↑ «روزهای زندگی و ضد گلوله بهترین فیلمهای جشنواره فیلم فجر شدند». مهر نیوز، ۲۳ بهمن ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۱۲ مه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۱۵ فوریه ۲۰۱۲.
- ↑ فرارو
- ↑ http://www.asriran.com/fa/news/365055/داریوش-مهرجویی-شوالیه-فرانسوی‌ها-را-در-تهران-گرفت
- ↑ شیخلو ۳۸۲
- ↑ آرتور ۱۱۳
- ↑ سنتوری هرگز اکران نمی‌شود
- ↑ در ایران در بهار ۱۳۵۷ اکران عمومی گرفت.
- ↑ فراستی، «بهترینهای عمر ما»، ۷۳.
- ↑ آغداشلو، آیدین. گفتگو با مجلّه اندیشه پویا. شمارهٔ ۳۳. زمستان ۱۳۹۴.
- ↑ دیدگاه فراستی در مورد فیلمسازان برجسته ایرانی / مهرجویی کارگردان بدی است.
- ↑ دهقان، «ده نکته‌ای که هرگز نمی‌خواستید درباره مهرجویی بدانید»، ۱۳.
منابع[ویرایش]
- آرتور، پل. «ولی گول نخورید». در دارویش مهرجویی، نقد آثار از بانو تا مهمان مامان به نقل از سینه ایست، تابستان ۲۰۰۱، شماره ۲۷۵. علیرضا قره شیخلو و مهدی وفایی. تهران: هرمس، ۱۳۸۵. ۱۱۳. ISBN 964-363-279-2.
- امکانیان، بیژن. «با مهرجویی، در دنیای مهرجویی نشریهٔ فیلم، شماره یک، زمستان ۱۳۵۱». در مجموعه مقالات در معرفی و نقد آثار داریوش مهرجویی. گردآورنده: ناصر زراعتی. تهران: انتشارات ناهید، ۱۳۷۵.
- امید، جمال. تاریخ سینمای ایران ۱۳۵۷–۱۲۷۹. تهران: انتشارات روزنه، بهار ۱۳۷۴.
- امینی، احمد. صد فیلم تاریخ سینمای ایران. چاپ دوم. تهران: موسسهٔ فرهنگی هنری شیدا، ۱۳۷۲.
- باباخانی، نگار. داریوش مهرجویی، نویسنده و مترجم. . نگاه نو، ش. ۷۷ (اردیبهشت ۸۷): ۸۴.
- دهقان، خسرو. «ده نکته‌ای که هرگز نمی‌خواستید درباره مهرجویی بدانید». نقد سینما، ش. ۳۶ (۱۳۸۱): ۱۳.
- فراستی، مسعود. «بهترینهای عمر ما: بهترین فیلمها و فیلمسازان تاریخ سینما از نگاه ۵۵ منتقد سینمایی». نقد سینما، ش. ۳۳ (۱۳۸۱): ۷۲-۸۷.
- «داریوش مهرجویی». وب‌گاه سوره. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۱۲ مه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۵ آبان ۱۳۸۵.
- قادری، امیر. برهنه شدن. . نگاه نو، ش. ۷۷ (اردیبهشت ۸۷): ۸۴.
- قره‌شیخلو، علیرضا و وفایی، مهدی. داریوش مهرجویی، نقد آثار از بانو تا مهمان مامان. تهران: هرمس، ۱۳۸۵. ISBN 964-363-279-2.
- «دیدگاه فراستی در مورد فیلمسازان برجسته ایرانی / مهرجویی کارگردان بدی است». خبرآنلاین، ۱۳۹۰. بازبینی‌شده در ۱۹ آگوست ۲۰۱۶.
- مجموعه مقالات در معرفی و نقد آثار داریوش مهرجویی. گردآورنده: ناصر زراعتی. تهران: انتشارات ناهید، ۱۳۷۵.
- مهرجویی، داریوش. جهانبگلو، رامین. هامون در گفتگوی داریوش مهرجویی و رامین جهانبگلو، دوم. تهران:انتشارات زمانه ۱۳۷۳
- «مهرجویی، داور جشنواره زردآلوی طلایی». فرارو. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۱۲ مه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۵ اوت ۲۰۰۸.
- مهرجویی، داریوش. پری. تهران: انتشارات امه، ۱۳۷۶. ISBN 964-90688-8-0.
- نجفی، احمد؛ مهرجویی، داریوش. «ساعتی گپ و گفت با مهرجویی». در داریوش مهرجویی، نقد آثار از بانو تا مهمان مامان به نقل از سینه ایست، تابستان ۲۰۰۱، شماره ۲۷۵. علیرضا قره شیخلو و مهدی وفایی. تهران: هرمس، ۱۳۸۵. ۱۱۳. ISBN 964-363-279-2.
- «CINEASTE, Summer 2001» (انگلیسی). CINEASTE, America’s Leading Magazine on the Art and Politics of the Cinema. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۱۲ مه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۲۶ مه ۲۰۰۸.
پیوند به بیرون[ویرایش]
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ داریوش مهرجویی موجود است. |
- داریوش مهرجویی در بانک جامع اطلاعات سینمای ایران (سوره سینما)
- نگاهی به زندگی و آثار داریوش مهرجویی
- با هنر نمی‌شود کشتی گرفت (یادداشت داریوش مهرجویی دربارهٔ جشنوارهٔ فجر)
- مهرجویی در ایران‌آکت
- بهروز وثوقی و داریوش مهرجویی در آمریکا
- داریوش مهرجویی (کارگردان)
- داریوش مهرجویی و ترجمه دو اثر از اوژن یونسکو
- داریوش مهرجویی، در جشنواره «زردآلوی طلایی»
- نامه اعتراض «داریوش مهرجویی» به ضرغامی
|
||||||
|
|||||||||||||
|
|||||||||||||
|
- داریوش مهرجویی
- افراد زنده
- اهالی تهران
- برندگان سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌نامه
- برندگان سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی
- دانشآموختگان دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس
- زادگان ۱۳۱۸
- زادگان ۱۹۳۹ (میلادی)
- فیلمنامهنویسان اهل ایران
- کارگردانان اهل ایران
- کارگردانان فیلم اهل ایران
- کارگردانان فیلمهای فارسیزبان
- مترجمان اهل ایران
- مستندسازان اهل ایران
