کاهِن (برگرفته از واژه عبری کوهن[۱]) یک اصطلاح دینی و مذهبی در دنیای کهن بوده و مترداف با مغان، بغان، آثروان و در دورهٔ ترویج آیین اسلام به معنی آخوند است.[۲] تعیین اینکه کدام یک از گروه یاد شده، مقدّم بر سایرین است، مشکل میباشد؛ ولی احتمالاً مُغان و بُغان گروه واحدی بوده و فقط بواسطهٔ تفاوت زبان یا لهجه از یکدیگر انشقاق یافتهاند. پیشینهٔ کاهنان به دوران فراعنهٔ مصر مورخ است، اما بعدها این گروه صنفی در هزارهٔ سوم پ. م. در دربار سلاطین میانرودان حضور داشته و به غیبگویی و آیندهنگری مشغول بودهاند. یکی از کاهنان معروف در نیمهٔ دوم هزارهٔ سوم پ. م. کاهن بزرگ بروس است.
کاهنان غیبگو عادة پدیدههای طبیعی و یا آنچه را از امعاء و احشاء حیوانات قربانی درک میکردند و نشانهٔ وقایعی میپنداشتند یاد داشت و ضبط میکردند. یاد داشتهای بسیاری از قبیل آنچه ذیلاً ذکر میشود محفوظ ماندهاست. « اگر امعاء و احشاء را کاملاً کیسهٔ صفرا فرا گرفته باشد این علامت سارگون بزرگ است که طبق این علامت به عیلام عزیمت کرده و عیلامیان را مطیع ساخته و محاصره کرده و راه دریافت خواربار و آزوقه را بروی ایشان بستهاست.[۳]» سخن از سارگون عهد عتیق پادشاه اکد است که در حدود سال ۲۳۰۰ پ. م. میزسته.
یادداشت: ترتیب نامها بر اساس حروف الفباست. آنچه در پرانتز جلوی هر نام آمده است، اکثراً نامها یا صفات دیگری است که در قرآن برای آن نام ذکر شده است؛ یا نسبت آن شخص.