حاجی‌آباد (حاجی‌آباد)

حاجی آباد
کشور	ایران
استان	هرمزگان
شهرستان	حاجی آباد
بخش	مرکزی
سال شهرشدن	۱۳۴۴
مردم
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا	۹۳۱،۲ متر
تابلوی خوش‌آمد به شهر
حاجی آباد روی نقشه ایران ۵۵.۵۴° شمالی ۲۸.۱۸° شرقی / 55.54; 28.18

حاجی‌آباد یکی از شهرهای استان هرمزگان در جنوب ایران و شمال استان هرمزگان است.حاجی آباد شمالی ترین شهر استان هرمزگان است و در نزدیکی استان کرمان واقع شده است.این شهر در بخش مرکزی شهرستان حاجی‌آباد قرار دارد.فاصله حاجی آباد تا بندرعباس ۱۶۵ کیلومتر است.

موقعیت کلی شهرستان

این شهرستان با مساحت کیلومتر مربع در شمال استان هرمزگان قرار دارد. ارتفاع متوسط آن از سطح دریا ۱۲۰۰ متر است. از شمال به شهرستان سیرجان (استان کرمان) و از شرق بخش وکیل آباد (استان کرمان) ، از غرب به شهرستان داراب (استان فارس) و از جنوب به بخش فین (شهرستان بندرعباس) محدود است. مرکز این شهرستان در فاصله ۱۶۵ کیلومتری شمال بندرعباس و در کنار جاده ترانزیتی بندرعباس ـ سیرجان واقع شده و بر اساس برآورد آمار سرشماری جمعیتی سال ۱۳۸۵ جمعیت کل شهرستان ۹۲۲۸۰ بوده است. جمعیت شهر حاجی‌آباد طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۸۵، برابر با ۲۱،۰۵۲ نفر بوده‌است . شهرستان حاجی آباد از لحاظ جمعیتی هشتمین شهر استان هرمزگان است.

آب و هوا و اقلیم

حاجی آباد تابستان های گرم وخشک و زمستان های نسبتاً سردی دارد.البته دوره گرما در حاجی آباد به دلیل نزدیکی به استان کرمان نسبت به بقیه شهرهای هرمزگان کمتر است.اطراف شهر حاجی آباد را کوه احاطه کرده است.شهر حاجی آباد نسبت به بقیه مراکز شهرستان های هرمزگان از ارتفاع بیشتری از سطح دریا برخوردار است.ارتفاع شهر حاجی آباد طبق منابع سازمان هواشناسی کشور ۹۳۱،۲ متر از سطح دریاست.

فرهنگ

شهر حاجی آباد به لحاظ فرهنگی از دو فرهنگ متفاوت تشکیل شده است.برخی گویش و پوشش خاص هرمزگانی و برخی نیز گویش کرمانی دارند که این خود از ظرفیت های بالای فرهنگی این شهر حکایت دارد.با نگاهی به پوشش جنوب شهرستان حاجی آباد گویش و پوشش هرمزگان بیشتر نمایان است و نیمه شمالی این شهرستان بیشتر تحت تاثیر استان کرمان قرار دارد.تنوع فرهنگی شهر حاجی آباد هم خودامری طبیعی است.

تولیدات عشایری

.تولیداتی که بیشتر میتواند جنبه فروش داشته باشد مثل: قالی، قالیچه، گلیم چهل ماشوله و گلیم شریکی پیچ .

.تولیداتی که اکنون به مصرف عشایری میرسند ولی در گذشته هم جهت مصرف خود و هم برای فروش تولید میشدند مانندخورجین، جوال یاخوره، جاجیم و چادرشب .

.تولیداتی که صرفاً جنبه خود مصرفی دارند مانند سیاهچادر، چغ، آینهدان، نمکدان ، کشکدان ، دو کارتن که تولیدکنندگان در بافت آنها از نقشه استفاده نمیکنند و موتیفهای گیاهی وحیوانی بکار برده شده، عمدتاً از محیط زندگی عشایری الهام گرفته شده است و سینه به سینه به بافندگان انتقال یافته است. تولیدکنندگان این نوع محصولات در شهرستان حاجی آباد در مقایسه با سایر شهرستانهای استان کمتر تعدادشان کاهش یافته است و کسانی که در گذشته بافته های مثل خورجین، جاجیم، کشکدان را میبافتند. اکنون دست به تولید بافته های دیگر که پر فروش هستند در حقیقت همچنان تولید کننده باقی ماندهاند .

صنایع دستی

قالی بافی ، شیریکی پیچ(نوعی گلیم) ، چادر شب بافی ، سبدبافی و حصیربافی

غذا های محلی

لای برنجی ، آبگوشت ، تاس کباب ، آبگرمو ، مژگو ، کباب ، نان مهیاوه، آب بنه، و ...

مکان های گردشگری

قلعه تاریخی

این قلعه در ورودی شهر حاجی آباد قرار دارد و قدمت آن به دوران ایلخانان، تیموریان و صفویه می رسد احتمالاً در دوره صفویه نیز از آن استفاده می شده است. این قلعه روی صخره ای در جنوب غربی شهر قرار دارد. ارتفاع بین ۳۰- ۲۷ متر و طول و عرض۸۰ متر می باشد. و دارای چهار برج است . ظاهراً این قلعه در روزگار دولتهای قبل از اسلام بنا شده و بعدها توسط پادشاهان هرمز بازسازی گردیده است . قلعه کهن حاجی آباد به دلیل موقعیتی که داشته گویا توسط سپاهیان تیمورلنگ تخریب و پس از قتل عام اهالی به آتش کشیده میشود . سپس به وسیله سفین یکی از پادشاهان هرمز بازسازی میگردد . و نام قلعه سفین (دو شمشیر) نامگذاری میشود . شهرحاجی آباد در اطراف همین قلعه بوجود آمده و رشد کرده و درحال حاضر یکی از محلات قدیمی این شهرستان به نام پای قلعه مشهور میباشد .

آبشار تزرج

یکی از زیباترین و مهمترین جاذبه های شهرستان حاجی آباد است که توجه گردشگران زیادی را جلب می کند. این آبشار در منطقه ای زیبا، سرسبز، خوش آب و هوا، در میان نخلستان های روستای تزرج در جنوب غربی شهر حاجی آباد واقع شده است.

طبیعت زیبای بخوان

روستای نمونه گردشگری بخوان، روستایی سرسبز با باغ های وسیع مرکبات و درختان سردسیری و تنوع گیاهی زیباست که در دره کوه های سربه فلک کشیده بخوان و در فاصله 85 کیلومتری شهرستان حاجی آباد قرار دارد. در میان باغ های بخوان، چشمه های آب فراوانی جاری است که آب زمین های کشاورزی منطقه را تامین می کند. در فصل زمستان ارتفاعات آن پوشیده از برف می شود.

آسیاب های آبی

آسیاب های آبی حاجی آباد به صورت غیرفعال و متروکه در تعدادی از آبادی ها به چشم می خورند. به دلیل آب های زیرزمینی و روزمینی فراوان در حاجی آباد، آسیاب های آبی در گذشته مورد استفاده مردم بوده اند. آسیاب های تزرج، آسیاب های فارغان، آسیاب برغنی، آسیاب سه چشم و آسیاب سعادت آباد از مهمترین آسیاب های آبی حاجی آباد هستند.

چشمه های آب گرم

این چشمه در مسیر جاده بندرعباس ـ حاجی آباد در 30 کیلومتری شرق حاجی آباد در دامنه کوه قرار دارد. آب آن از شکاف سنگ های آهکی مارنی خارج می شود و در ردیف آب های گوگردی معدنی است.

آب گرم ده شیخ

این آب گرم در مسیر جاده حاجی آباد به سمت دولت آباد و در جنوب شرقی روستای ده شیخ در دامنه کوه قرار دارد . سرچشمه آن در شرق حاجی آباد واقع شده است . آب چشمه از شکاف سنگ های آهکی بیرون می آید و در ردیف آب های گوگردی است.

آب گرم معدنوئیه

این آب گرم در مسیر جاده حاجی آباد به سمت بندرعباس و در جنوب غربی در روستای معدنوئیه در دامنه کوه قرار دارد . سرچشمه آن از چشمه های زیر زمینی منطقه و شمال روستای معدنوئیه واقع شده است . آب چشمه دارای خواص درمانی منجمله درمان بیماریهای پوستی میباشد و در ردیف آب های گوگردی است.

کوه فارغان

یکی از مناطق خوش آب و هوای شهرستان حاجی آباد، بخش فارغان و کوه های هماگ، زردکوه، فارغان، کوشا و کافری است. این منطقه کوهستانی از طبیعت بکر و زیبایی بهره مند است و انواع پرندگان و حیوانات در آن یافت می شود.

زیارتگاه و کوه بی بی دختران

این زیارتگاه آرامگاه بانوی بزرگی است که شجره اش مشخص نیست. این زیارتگاه در دامنه کوهی است در شمال حاجی آباد و رشته قنات و باغ‌هایی که در اطراف آن وجود دارد به یمن وجود این زیارتگاه همگی به این نام خوانده می شوند. این زیارتگاه بعلت قرار گرفتن در میان کوه و باغ های میوه یکی از اماکن تفریحی نیز محسوب میشود و در میان اهالی بیشتر به کوه بیبی دختران مشهور است .

سایر آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری شهرستان

قلعه های کافران ، احمدی ، طارم ، طاشکوئیه ، باینوج ، گلشن ، سرخ، و ... منطقه حفاظت شده و محوطه تاریخی طارم ، گورستان های تاریخی ، چشمه های آبگرم معدنوئیه ، چاهو ، قارقارو ، استکی، قلاتوئیه ، کوه سیروئیه ، کاروانسرای گهکم، برج فارغان ، غار گیس ( روستای گیس )، نخلستان ها و غارهای هزاربری در روستای شهدادی، غار سرباغ در کوه ملوس، باغات، قنات گهکم، منطقه شکار و تیراندازی ممنوع گلزار و نیزار، روستاهای باغان، سیرمند و ...

سوغات

سوغات شهر حاجی آباد شامل خرما و مرکبات است.

کشاورزی

خرمای پیارم ( محصول صادراتی شهرستان )

در شهرستان حاجی آباد در مجموع ۲۱۰۰ هکتار زمین زیر کشت محصولات زراعی است که ۹۰۰۰ هکتار به محصولات باغی-۵۵۰۰ هکتار به کشت نخل و بقیه به کشت سایر محصولات صیفی و غلات اختصاص دارد محصولات باغی این شهرستان عبارتند از : خرما - لیموترش- نارنگی- پرتقال - انجیر- زیتون - انگور لیموشیرین و اغلب درختان مناطق سردسیر و گرمسیر . از آن میان لیموترش- نارنگی و لیموشیرین مناطق فارغان - احمدی- سیاهک و سیرمند شهرت بسیار زیادی دارد.صیفی جات حاجی آباد هم مرغوب و هم برای کشاورزان و سرمایه گذاران در تولید کشاورزی فوق العاده سودآور است . این محصولات و غلات شامل : جو - ذرت- هندوانه - خیار- گوجه فرنگی-سیب - پیاز - طالبی- گرمک و کمی هم حبوبات می باشد . همجنین درختان و گیاهان کوهی و دارویی نیز در این شهرستان قابل توجه سرمایه گذاران است . از آن میان می توان به کنارهای چندساله دارای میوه زالزالک اشاره کرد . دیگر درختان کوهی عبارتند از : بادام وحشی- گیش- بید و درختان مورت- خیزران و کهور . گیاهان دارویی شامل : گل بومادران- کلپوره - آویشن - گون و غیره میباشد.

موقعیت ارتباطی

شهر حاجی آباد در مسیر ترانزیتی کشور واقع شده است و محور اصلی جنوب به شمال کشور از این شهر عبور می کند.

راه و حمل و نقل

حاجی آباد به وسیله راه های آسفالته به شهرهای زیر دسترسی دارد:

• بزرگراه حاجی آباد- سیرجان : (جنوب به شمال)
• بزرگراه حاجی آباد- بندرعباس : (شمال به جنوب)
• محور حاجی آباد-ارزوئیه - بافت : (غرب به شرق)

فاصله تا شهرها

• فاصله تا بندرعباس : ۱۶۵ کیلومتر
• فاصله تا سیرجان : ۱۴۰ کیلومتر
• فاصله تا ارزوئیه : حدود ۶۵ کیلومتر
• فاصله تا بافت : ۱۷۰ کیلومتر
• فاصله تا کرمان : ۳۴۰ کیلومتر

مراکز آموزشی

• دانشگاه آزاد اسلامی واحد حاجی آباد

• دانشگاه پیام نور حاجی آباد

• سازمان فنی و حرفه ای مرکز حاجی آباد

منابع

اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳خ.

جستارهای وابسته

• فهرست بخش‌های ایران
• استان هرمزگان
• شهرستان حاجی‌آباد