آمیزش جنسی، نزدیکی، مقاربت، جِماع و یا سکس به عمل تولید مثلی‌ای گفته می‌شود که در آن اندام تناسلی جنس نر (در انسان و حیوانات رده بالای دیگر) وارد اندام تناسلی ماده یعنی مهبل شده، و در صورت موفقیت، سلول‌های اسپرم جنس نر را وارد بدن جنس ماده کرده و تخمک‌های جنس ماده را باردار می‌کند. این کار باعث تشکیل اندامگان جدیدی می‌شود. در برخی از مهره داران مانند ماهی، تخم‌ها در خارج از بدن ماهی پراکنده و بصورت خارجی باردار می‌شوند.[۱] در هنگام آمیزش جنسی در انسان به صورت موقت به دلیل تحریک سیستم عصبی اجسام غارِی پس از تحریک جنسی بطور ناگهانی مقدار زیادی خون شریانی وارد آرتریول‌های متسع می‌شود. تا تمام سیستم سینوزوئیدی و اجسام غاری را باز کند و تعادل جدیدی در فشار برقرار نماید (نعوظ کامل آلت مردانه)؛ در همین زمان برای حفظ نعوظ فقط مقادیر آستانه‌ای جریان خون وارد جسم غاری می‌شوند و آن را ترک می‌کنند. پر شدن رگهای فیستول مانند از خون، موجب بزرگتر شدن آلت مردانه و سفت شدن بدنه آن می‌شود که نعوظ (شق کردن) نامیده می‌شود. این کار ورود آلت مرد در مهبل زن را تسهیل می‌کند. به اوج رسیدن و پایان آمیزش جنسی هر دو با خروج منی (حاوی اسپرم‌ها و مایع حاوی مواد غذایی، آب، نمک و متابولیت‌ها) درون کانال مهبلی زن پایان می‌پذیرد (ارگاسم).[۱] آمیزش جنسی معمولاً بین دو انسان از جنس مخالف یا هم جنس صورت می‌گیرد.
آمیزش جنسی (سپودن) در زبان عامیانه «کردن» و هم چنین «گائیدن» (از فعل «گادن» و اسم «گاد» که در زبان پهلوی در معنای رابطه جنسی به کار می‌رفته) نامیده می‌شود.[۲] «سکس» (Sex) برابر آن در زبانهای انگلیسی و فرانسه است که در زبان رسمی معمولاً از آن استفاده می‌شود.
به طور مودبانه «همبستری» یا «همخوابگی» گفته می‌شود.
شاهدی که لغت نامه دهخدا (مدخل «گائیدن») بر معنای گائیدن آورده بیتی است که شعوری از ابوالمعالی نقل کرده:[۳]
زن گرفتن سود دارد لیک ذوق دل نبود
می‌کند دفع وطر گائیدنش دردسر است.
دهخدا در مدخل «گادن» بیت زیر را از سوزنی نقل می‌کند:[۴]
در برخی حیوانات مانند گوسفند یا پرندگان، نزدیکی جنسی تنها بشکل فصلی انجام می‌پذیرد. در فصل جفت گیری، هورمون‌هایی در جنس مذکر و مؤنث تولید شده که دستگاه‌های تناسلی آنها را برای آمیزش آماده می‌کند. در فصل‌های غیر باروری سطح هورمون‌ها آنقدر پایین می‌افتد که حیوانات قدرت بارور کردن را نداشته و میلی به انجام آمیزش جنسی نیز ندارند.[۱]
.jpg)
