خلوت کریمخانی

مختصات: ۳۵°۴۰′۴۹.۳۲″ شمالی ۵۱°۲۵′۱۳.۸۴″ شرقی / ۳۵.۶۸۰۳۶۶۷° شمالی ۵۱.۴۲۰۵۱۱۱° شرقی / 35.6803667; 51.4205111

حوض‌خانه و تخت مرمر در خلوت کریمخانی

خلوت کریمخانی در گوشه شمال غربی محوطه کاخ گلستان قرار دارد و دیوار به دیوار تالار سلام است. خلوت کریمخانی بنایی سر پوشیده و ستون‌دار به‌صورت ایوان سه دهنه می‌باشد. در مرکز ساختمان آن حوضی ساخته شده است و پیشتر از این آب قنات شاه از میانه حوض می‌جوشیده‌است. دو اثر هنری در خلوت کریمخانی وجود دارد که یکی سنگ مزار ناصرالدین شاه و دیگری تخت فتحعلی شاه می‌باشد.^[۱]

تاریخچه[ویرایش]

این بنا ظاهرآ در سال ۱۱۷۳ هجری قمری و در زمان کریم‌خان زند احداث گردیده و در زمان ناصرالدین شاه، که بنای جدید تالار سلام ساخته می شده‌است، قسمت اعظم آن تخریب گردیده و امروزه تنها بخشی از آن باقی‌مانده‌است.

خلوت کریم خانی یا جلوخان یکی از بناهای دوران کریم خان می‌باشد. این محل راه عبوراز اندرون و باغ گلستان به دیوانخانه و تالار تخت مرمر بود؛ ولی در زمان ناصرالدین شاه به سبب تغییر وضع ساختمانها آن معبر مسدود گردید.

در این محل نیز یک تخت مرمرین قرار دارد که بسیار کوچکتر و ساده‌تر از تخت مرمر اصلی است. معروف است که ناصرالدین شاه این گوشه کاخ گلستان را بسیار دوست داشته و اغلب در این محل خلوت می کرده و قلیان می‌کشیده.^[۲]^[۳]^[۴]

سنگ قبر ناصرالدین شاه[ویرایش]

سنگ قبر ناصرالدین‌شاه

سنگ قبر ناصرالدین شاه در خلوت کریمخانی نگهداری می‌شود. این سنگ پس از انقلاب ۱۳۵۷ از روی قبر ناصرالدین شاه در شهر ری برچیده گردید و به این محل نقل مکان داده شد. جنس سنگ از نوع مرمر می‌باشد. بر روی سنگ قبر تصویر تمام قد ناصر الدین شاه تراشیده شده است. ابعاد سنگ قبر ۵۰×۱۳۱×۲۴۹ سانتی‌متر می‌باشد. استاد عباس‌قلی حجار سازنده سنگ قبر است که نامش در زیر سنگ ذکر شده است.^[۵]^[۶]

تخت فتحعلی شاه[ویرایش]

در خلوت کریمخانی تختی موجود است که متعلق به فتحعلی شاه قاجار بوده است. این تخت در راستای اصلاح و تغییرات در معماری کاخ گلستان در زمان ناصرالدین شاه از محل اصلیش برداشته شد. در زمان محمدرضا شاه این تخت به خلوت کریمخانی منتقل گردید.^[۶]