اوین

برای دیگر کاربردها، اوین (ابهام‌زدایی) را ببینید.

نمایی از کوه‌های منطقه درکه

زندان اوین

اِوین یا اذون نام محله‌ای از شهرستان شمیران در شمال و شمال غربی شهر تهران است. این محله جزئی از منطقه 1 شهرداری تهران است.

ناحیه کوهستانی اوین - درکه در شمال غربی تهران. بین طول جغرافیایی ۵۱ درجه و ۲۶ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۵ درجه و ۴۸ دقیقه تا ۳۵ درجه و ۵۴ دقیقه واقع شده است. ناحیه مورد نظر به عنوان بخشی از ناحیه کوهستانی البرز مرکزی از شرق به تپه‌های علی‌آباد ولنجک، از غرب به ارتفاعات حصارک، از شمال به ارتفاعات توچال و شاه‌نشین و از جنوب به ناحیه اوین و سعادت آباد محدود می‌گردد. میزان متوسط بارندگی سالیانه ۴۰۰-۳۰۰ میلی‌متر و میزان متوسط دمای سالیانه ۱۶٫۷ درجه سانتی گراد است. از گونه‌های گیاهی منطقه اوین درکه، ۲۱ گونه (۷٫۱ درصد) انحصاری ایران هستند.

اوین

اوین در شمال تهران و در دامنه کوههای البرز واز شمال به جاده درکه و ولنجک واز جنوب به بزرگراه چمران و مجموعه مسکونی آتی ساز، از شرق به محله محمودیه وزعفرانیه واز غرب به سعادت آباد محدود می‌باشد.

میدان اوین (دانشجو) در ارتفاع ۱۶۴۰ متری از سطح دریا قرار دارد.

مراحل گسترش و ایجاد محلات مختلف در اوین

موقعیت طبیعی و وجود نهرهای پر آب و تغییر مسیر آنها سبب گسترش روستای اوین و تشکیل محلات مختلف آن گردیده است. این محله دارای باغات و زمینهای کشاورزی زیادی بوده که مناسفانه در سالهای اخیر با ساخت وسازهای بی‌رویه این بافتهای سبز از بین رفته است. این محله که از محلات قدیمی شمیران می‌باشد از چند طایفه تشکیل شده است از معروفتریین ای طوایف می‌توان از فکری، اعرابی، میررحیمی ، ابطحی، میرشریفی و صبوری آزاد،کشاورز ... نام برد. از زیباترین مراسم به جامانده در این محله قدیمی مراسم تاسوا و عاشورا می‌باشد که بین محله یا ده اوین و درکه در این روزها برگزار می‌شود.

اولین مرحله

نطفه اولیه تشکیل روستای اوین و گسترش ابتدایی آن شکل خطی و در کنار رود خانه و نهر منشعب از آن صورت گرفته است. قدمت این روستا به احتمال زیاد به هزار سال پیش می‌رسد و هسته آن هم محله تپه سرباز و دامنه شمالی آن بوده است. این تپه در اوایل دوران حکومت قاجار به مرکز اردوگاه نظامی و آموزش فنون رزمی تبدیل می‌گردد که وجه تسمیه آن هم به همین دلیل است. بافت مسکونی در این قسمت تا اندازه‌ای دارای تراکم بیشتری نسبت به سایر محلات است و به علت عدم وجود نهر و آب جاری در آن باغ و فضای سبز موجود نیست.

دومین مرحله

دومین مرحله گسترش محله پاچنار بوده که آب جاری رودخانه درکه (آب هفت حوض) از طریق نهر پاچنار براحتی به آن سوار می‌شود. در این بافت به عناصر کالبدی که قدمت زیادی دارند برخورد می‌کنیم از قبیل مسجد وحسینیه و بقعه امامزاده مطیب، آسیاب، گورستان قدیمی روستا نیز در این محله قرار داشته. سابقه این محله را با کمی تفاوت پی لو می‌نامند. محله پاچنار در مرکز اوین قرار دارد و نام آن نشئت گرفته از درخت چنار تنومندی است که در میدان پاچنار و نزدیک قهوه‌خانه قرارداشته است. این چنار در سال ۱۳۰۷ قطع گردیده است.

سومین مرحله

مرحله حمام می‌باشد که قبلاً به آن محله حصار گفته می‌شد و در جهت نزدیکی به دسترسی‌های اصلی و در امتداد نهر آب می‌باشد. این محله در ضلع شرقی پاچنار قرار دارد و فضای سبز آن نسبت به نقاط مسکونی از تمام محلات دیگر بیشتر است بطوریکه بزرگترین باغات اوین فعلاً در این قسمت واقع شده است.

چهارمین مرحله

محله درب مدرسه که در غرب پاچنار قرار دارد و راه قدیمی اوین به درکه نیز از داخل آن می‌گذرد. نام این محله منسوب به مدرسه حسن ضیا ئیان است که در مرکز آن قرار دارد.

پنجمین مرحله

محله هشترودی می‌باشد که در شرق محله درب حمام و در شمال بزرگراه چمران قرار گرفته این محله در نتیجه تقسیم و تبدیل باغات به واحدهای مسکونی بوجود آمده است.

ششمین مرحله

در پست‌ترین زمینها و با تبدیل باغات به واحدهای مسکونی در ناحیهٔ محله باغچاله اتفاق می‌افتد. خانه و باغات در ای محدوده از انشعاب نهر بالایی اوین و قنات نائب مشروب می‌شوند.

جستارهای وابسته

• زندان اوین

منابع

• محمودیان، علی اکبر. «نگاهی به تهران از آغاز تا کنون». تهران:موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی. ISBN 964-342-188-0.

پیوند به بیرون

• عکس‌هایی از کوچه‌باغ‌های درکه شهرفرنگ