آستان قدس رضوی
 |
|
| نام بومی | آستان قدس رضوی |
|---|---|
| نوع | عمومی (شرکت سهامی باز) |
| نماد معاملاتی | AQR |
| صنعت | رفاه، توسعه |
| پیشینیان | حرم مطهر رضوی |
| بنا نهاده | ۲۲ فروردین ۱۱۷۴ (۲۲۱ سال پیش) |
| بنیانگذاران | محمدخان قاجار |
| دفتر مرکزی | مشهد، خراسان رضوی، ایران |
| افراد کلیدی | مرتضی بختیاری (رئیس و مدیرعامل) ابراهیم رئیسی (رئیس هیئت نظارت) |
| محصولات | داروسازی، محصول کشاورزی |
| خروجی تولید | بسیار |
| درآمد |  ۲۱۰ میلیارد دلار آمریکا (۲۰۱۴) |
| سود خالص | ۱۶۰ میلیارد دلار آمریکا (۲۰۱۴) |
| مالک | دولت ایران (۵۱٪) |
| کارکنان | ۲۱۰,۰۰۰ |
| شرکتهای وابسته |
فهرست
|
| وبگاه | وبسایت رسمی |
| جمهوری اسلامی ایران | |
 |
|
|
ارکان نظام جمهوری اسلامی ایران
رهبران
معاونان اول
رئیسان مجلس
رئیسان قوه قضائیه
رئیسان سازمان صدا و سیما
|
آستان قدس رضوی سازمانی است در شهر مشهد که زیر نظر متولی حرم و موقوفات علی بن موسی الرضا (امام هشتم شیعیان) اداره می‌شود. آستان قدس رضوی در لغت به معنی بارگاه پاک و مطهر امام رضا است ولی در اصطلاح و به طور عموم به مجموعهٔ حرم مطهر، دستگاه‌ها، نهادها، ادارات فرهنگی، صنعتی، کشاورزی، درمانی و... گفته می‌شود که مشتمل بر موقوفات تاریخی علی بن موسی الرضا است.[۱]
محتویات
پیشینه[ویرایش]
تولیت آستان قدس از آغاز دوران صفوی و رسمی شدن مذهب تشیع در ایران اهمیت یافت و توسط پادشاه وقت تعیین می‌گردید. مشهور است که مأمون عباسی (م. ۲۱۸ق) پیش از شهادت علی بن موسی الرضا قبه‌ای بر فراز قبر هارون‌الرشید ساخته بود که علی بن موسی الرضا نیز در زیر همان قبه به خاک سپرده شد. اکنون نیز ۲ متر از دیوار حرم که بنای آن منسوب به مأمون است، به جاست و بقیه بنا روی همان دیوار قرار دارد. پس از آن تا روزگار دیلمیان، نشانهای حاکی از تجدید بنا یا مرمت حرم در دست نیست، ولی مسلم است که زیارت حرم در میان شیعیان رواج داشته است. پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران انتخاب تولیت بر عهده ولی فقیه گذاشته شد. تولیت آستان قدس رضوی از ابتدای انقلاب به حکم روح‌الله خمینی با عباس واعظ طبسی بود که با مرگ او و با حکم آیت‌الله خامنه‌ای از تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۹۴ تولیت این آستان به سید ابراهیم رئیسی واگذار شد.[۲]
ساختار[ویرایش]
آستان قدس رضوی اگر ثروتمندترین مجموعه اقتصادی ایران نباشد، به گفته مسئولان آن بزرگترین نهاد موقوفاتی جهان اسلام است. اداره تمام نذورات و موقوفات امام هشتم شیعیان به عهده آستان قدس است. با وجود فعالیتهای اقتصادی فراگیرش به دولت مالیات نمی‌دهد و برای این معافیت نامه‌ای از آیت‌الله خمینی دارد که هنوز هم دست دولتی‌هایی را که چشم به این آستان دوخته‌اند بسته است. نه تنها مالیات نمی‌دهد، بلکه مدعی است دولت باید سالی ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد ریال بابت اجاره زمینهای موقوفی به این آستان پول بدهد. بیش از ۱۳ هزار هکتار از مساحت ۳۱ هزار هکتاری شهر مشهد یعنی بیشتر از ۴۳ درصد از کل مساحت شهر جزو موقوفات آستان قدس رضوی است. اما این موقوفات محدود به مشهد و خراسان نیست و استان قدس در سرتاسر ایران زمین و باغ و چاه و قنات دارد؛ از آذربایجان شرقی و غربی و گلستان و گیلان تا تهران و سمنان و یزد وکرمان. ۳۰۰ هزار مستأجر در اراضی موقوفی خود دارد و برآوردهایی هست که ارزش تقریبی زمینهای آستان را ۲۰ میلیارد دلار تخمین می‌زند. سابقه تاریخی آستان قدس و تولیت آن که در ۳۵ سال گذشته با نام عباس واعظ طبسی گره خورده، به زمان صفوی‌ها برمی‌گردد. در آن زمان شاهان تولیت آستان را برمی‌گزیدند، اکنون ولی فقیه عهده‌دار این کار است. اما با وجود سابقه چند صد ساله آستان، در دوران تولیت عباس واعظ طبسی بود که حریم آستان از حرم امام رضا بسیار فراتر رفت و بدل به نهادی شد که منتقدان، آن را 'امپراتوری آستان' و تولیتش را 'والی خراسان' لقب داده‌اند.[۳] این بنیاد با استفاده از نذورات و موقوفات مردمی اهدا شده از تردد سالانه بیش از ۳۰ میلیون زائر حرم علی بن موسی الرضا[۴] و در آمدهای شرکتها و موسسات وابسته به سازمان اقتصادی رضوی تأمین مالی می‌شود.[۵] مساحت چشم‌گیری از زمینهای قابل کشت در اطراف مشهد و سایر شهرهای ایران نظیر تهران، قزوین، اصفهان، دامغان، سمنان، یزد، کرمان و... متعلق به آستان قدس رضوی است. ارزش تقریبی این زمین‌ها تا حدود ۲۰ میلیارد دلار تخمین زده شده است. این بنیاد بزرگترین کارفرما در استان خراسان رضوی است[۶][۷]
سازمان اقتصادی رضوی[ویرایش]
سازمان اقتصادی رضوی مسئول سر و سامان دادن به شبکه پیچ در پیچ اقتصادی آستان است. آن طور که خود می‌گوید این سازمان مدیریت ۸۹ شرکت و مؤسسه را برعهده دارد که در ۴۴ مورد بیشتر از ۵۰ درصد سهام را در اختیار دارد. سابقه بعضی از این شرکتها که موقوفی هستند به دهه‌ها پیش برمی‌گردد. اما در دهه ۱۳۷۰ و اوایل ۱۳۸۰ خورشیدی بود که شرکتهای قدیمی‌تر سر و شکل یا نام تازه گرفتند و شرکتهای جدید، برای 'تأمین و ایجاد مالی و اقتصادی مطمئن برای فعالیتهای فرهنگی و اهداف عالی' آستان زنجیروار ایجاد شدند. سال ۱۳۷۷ فعالیتهای اقتصادی آستان رسماً از دیگر فعالیت‌ها جدا شد و در پی آن سازمان اقتصادی رضوی در اوایل سال ۱۳۸۳ ثبت شد. در حال حاضر این مؤسسه که تعداد کارکنان آن به حدود ۱۲ هزار نفر می‌رسد، برای کسب عنوان 'بزرگترین مجموعه اقتصادی ایران' با قرارگاه خاتم‌الانبیا متعلق به سپاه پاسداران و بنیاد تعاون ناجا وابسته به نیروی انتظامی رقابت می‌کند. سازمان اقتصادی به گفته خود آستان قدس رضوی 'یکی از بزرگترین هولدینگ‌های اقتصادی ایران به ویژه در شرق کشور' به شمار می‌آید.[۳] فعالیت اقتصادی این سازمان به چند حوزه تقسیم شده که شرکتی مادر مسئولیت هر حوزه را با شرکتهای زیرمجموعه‌اش بر عهده دارد:
- عمران و ساختمان
- مالی و تجاری
- کشاورزی و دامپروری
- صنایع غذایی و دارویی
- صنعت و معدن
- خودروسازی
- انرژی
- فناوری اطلاعات
فراگیر بودن فعالیتهای اقتصادی آستان آن را به مجموعه‌ای تبدیل کرده که به نظر می‌آید قادر است تقریباً در هر زمینهای خود نیازهایش را تأمین کند. همین باعث شده که منتقدانش آن را به 'کشوری مستقل و خودکفا' تشبیه کنند. معاف بودن این شرکتها از مالیات حتی صدای نمایندگان محافظه‌کاری مانند احمد توکلی را هم در آورده که می‌گوید: 'همه شرکتهای تولید فرش یا خودروسازی یا داروسازی یا صنایع غذایی کشور، مکلفند ۲۵ درصد سود سالانه خود را به عنوان مالیات بپردازند اما شرکت تولید فرش رضوی یا داروسازی ثامن یا شهاب خودرو یا شرکتهای صنایع غذایی رضوی از این هزینه معاف‌اند و بنابراین می‌توانند بدون بهره‌وری بالاتر، قیمت محصولات خود را پایین‌تر از رقبا قرار دهند. بگذریم از اینکه بیشتر این شرکتها از زمینهای وقفی یا کم اجاره و تسهیلات بانکی ارزان‌قیمت استفاده می‌کنند که در نتیجه حاشیه سود آنها را بالاتر برده است و رقابت را نابرابرتر می‌کند.'[۳]
عمران و ساختمان[ویرایش]
شرکتهای زیر مجموعه:
- شرکت ساختمانی بتن و ماشین قدس رضوی
- شرکت مسکن و عمران قدس رضوی
- شرکت مهندسان مشاور و شهرسازی آستان قدس رضوی
- شرکت مهندسی آب و خاک قدس رضوی
- شرکت کارخانجات بنای سبک قدس رضوی
فعالیتهای عمرانی و راه‌سازی آستان قدس که زمانی محدود به حرم و مشهد و نهایتاً خراسان بود، اکنون به خارج از ایران هم رسیده است. به گفته مسئولان سازمان در اوایل سال ۱۳۹۴ حدود دو میلیون متر مربع پروژه جدید عمرانی در حوزه‌های مختلف از سوی آستان در حال اجرا است. تابستان سال گذشته هم یکی از مسئولان شرکت مسکن و عمران قدس رضوی گفت که استان قدس در ۳۶ سال گذشته ۱۳۰ پروژه عمرانی و ساختمانی انجام داده که در بیش از ۱۰۰ مورد به بهره‌برداری رسیده است. فرودگاه بین‌المللی سرخس، بخشی از راه‌آهن مشهد-بافق، آزادراه شمالی مشهد، پارکینگ طبقاتی صحن رضوی، ساخت مراکز تجاری بزرگی مانند 'مشهد مال' بخشی از پروژه‌های داخلی عمران و ساختمان آستان قدس است. تابستان سال ۱۳۹۳ شرکت مسکن و عمران قدس رضوی اعلام کرد که این مؤسسه برای حضور در فعالیتهای برون مرزی 'شرکت بین‌المللی عمران رضوی اقدام کرده و دامنه فعالیتهای خود را در خارج از مرزهای ایران گسترش داده است'. از جمله پروژه‌های خارجی این شرکت ساخت پل راه‌آهن روی رودخانه فرات به طول هزار متر در کشور سوریه عنوان شده است.[۳]
مالی و تجاری[ویرایش]
شرکتهای زیر مجموعه:
- مؤسسه اعتباری رضوی
- موسسه اعتباری رضوی با هدف حمایت از مؤسسات این تشکیلات و رفع مشکلات مالی شرکتهای تابعه آستان قدس راه‌اندازی شده است. خدمات و تسهیلات این مؤسسه مختص کارکنان و شرکتهای آستان قدس است و بیش از هفت هزار نفر از کارکنان شاغل و بازنشستگان مجموعه در این مؤسسه حساب دارند. حقوق حدود ۷۰۰ نفر از کارکنان و بازنشستگان آستان قدس رضوی از سوی این مؤسسه پرداخت می‌شود.
- شرکت کارگزاری رضوی
- شرکت کارگزاری رضوی، بورس کالا و اوراق بهادار آستان قدس است. مشاوره و خدمات مالی و سرمایه‌گذاری به ویژه در حوزه انرژی از فعالیتهای اصلی این شرکت به شمار می‌آید. به گفته مدیر عامل شرکت کارگزاری رضوی، این شرکت در سال ۱۳۹۳ حدود ۹ هزار میلیارد ریال اوراق بهادار و مشارکت خرید و فروش کرده است. شرکت کارگزاری رضوی عمدتاً در چهار حوزه پتروشیمی، قیر و فرآورده‌های نفتی، کشاورزی و صنعت و معدن فعال است.
- منطقه ویژه اقتصادی سرخس
- منطقه ویژه اقتصادی سرخس به وسعت ۵۲۰۰ هکتار در مرز ترکمنستان و نزدیک شهر سرخس بنا شده است. اولویت فعالیت این منطقه که مجوز تأسیس آن در سال ۱۳۷۵ صادر شد، ترانزیت کالا و انبارداری عنوان شده است. به گفته مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی سرخس، آستان قدس رضوی برای راه‌اندازی واحدهای صنعتی و تأمین زیرساخت‌های منطقه بیش از ۵۰۰ میلیارد تومان هزینه کرده است. سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در این منطقه هم حدود ۳۷۰ میلیارد تومان برآورد شده است. به گفته مسئولان منطقه ویژه سرخس در ۹ ماه اول سال ۱۳۹۴ حدود ۵۰ هزار تن کالا صادر کرده که گفته می‌شود در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۱۰ برابر افزایش یافته است.[۳]
کشاورزی و دامپروری[ویرایش]
- شرکت کشاورزی رضوی
- شرکت کشاورزی و موقوفات چناران
- شرکت کشت و صنعت اسفراین
- شرکت کشت و صنعت انابد
- شرکت کشت و صنعت سرخس
- مؤسسه باغات آستان قدس رضوی
- مؤسسه کشت و صنعت مزرعه نمونه
- مؤسسه موقوفات و کشاورزی جنوب خراسان
- مؤسسه موقوفات و کشاورزی سمنان
- مؤسسه دامپروری صنعتی قدس رضوی
علاوه بر زمینهای کشاورزی و تأسیسات دامپروری، حجم قابل توجهی از چاه‌ها، قنات‌ها و آب‌های زیرزمینی در سرتاسر ایران وقف آستان قدس رضوی است. بر اساس برآوردها، آستان قدس رضوی حدود ۴۰۰ صد هزار هکتار باغ و زمین کشاورزی در اختیار دارد. این موقوفات منحصر به خراسان نیست و در مناطق مختلف کشور از جمله استان‌های شمالی، کرمان، یزد، قزوین، تهران، فارس و اصفهان پراکنده است. به گفته سرپرست مؤسسه کشاورزی رضوی، سالانه ۳۰ هزار تن انواع محصولات کشاورزی و دامی در این مؤسسه تولید می‌شود. مؤسسه دامپروری قدس رضوی بیش از ۱۳۰۰۰راس گاو دارد و می‌گوید ۲۵ درصد شیر صنعتی استان خراسان را تولید می‌کند. سرپرست مؤسسه باغات آستان قدس رضوی هم می‌گوید که حدود ۷۰۰ هکتار از اراضی شهر مشهد و حومه آن را باغات موقوفه آستان تشکیل می‌دهد.[۳]
محصولات غذایی و دارویی[ویرایش]
- شرکتهای زیر مجموعه:
- شرکت نان قدس رضوی
- شرکت آرد قدس رضوی
- شرکت خمیرمایه رضوی
- شرکت فرآورده‌های غذایی رضوی
- شرکت فرآورده‌های لبنی رضوی
- شرکت قند آبکوه
- شرکت قند تربت حیدریه
- شرکت قند چناران
- شرکت داروسازی ثامن
فعالیتهای آستان قدس در حوزه صنایع غذایی بیش از هر چیز با نان قدس رضوی شناخته می‌شود، به گفته سرپرست این شرکت، دوازده درصد محصولات کیک و شیرینی ایران توسط نان رضوی تولید می‌شود. شرکت نان قدس بیش از ۹۰ نوع محصول تولید می‌کند و در ۸ ماه اول سال جاری خورشیدی هزار و ۷۰۰ تن محصول به ارزش ۳ میلیون دلار صادر کرده است. نان قدس در کشورهای حاشیه خلیج فارس و آسیای میانه هم نمایندگی دارد. در کنار نان قدس، شرکت خمیرمایه رضوی قرار دارد که به گفته مسئولانش یک چهارم خمیرمایه ایران را تأمین می‌کند و بیش از ۵۰ درصد از محصولاتش را به خارج از ایران صادر می‌کند. صنایع غذایی رضوی محدود به نان و خمیرمایه نمی‌شود. شرکت لبنی رضوی نیمه اول سال ۱۳۹۴، حدود هشتصد تن انواع محصولات لبنی صادر کرده است. در کنار اینها شرکت فراورده‌های غذایی رضوی کنسرو و کمپوت‌های ممتاز و نوشیدنی‌های تقدیس را تولید می‌کند. به گفته مدیرعامل شرکت فرآورده‌های غذایی رضوی، این شرکت در ۵ ماه اول امسال، هزار و ۷۰ تن محصول صادر کرده است.[۳]
صنعت و معدن[ویرایش]
شرکتهای زیر مجموعه:
- شرکت تهیه و تولید فرش آستان قدس رضوی
- شرکت فرش آستان قدس رضوی می‌گوید که یکی از بزرگترین تولیدکنندگان فرش دستباف در ایران است که سالانه حدود ۶ هزار مترمربع فرش دستباف نفیس تولید می‌کند. مسئولیت اصلی این شرکت تأمین فرش برای حرم امام رضا است، اما مجاز است محصولاتش را بفروشد یا صادر کند.
- شرکت نخریسی و نساجی خسروی خراسان
- ۸۵ درصد از شرکت هشتاد ساله نخریسی و نساجی خسروی خراسان متعلق به آستان قدس رضوی است. مسئولان آن می‌گویند که در حوزه ریسندگی و بافندگی رتبه اول را در خراسان دارد و در کل کشور در میان ده شرکت اول نساجی است.
- شرکت کارخانجات صنایع چوب آستان قدس رضوی
- ارزش پروژه‌های شرکت کارخانجات صنایع چوب آستان قدس رضوی در سال ۱۳۹۲ بیش از ۵ میلیارد تومان برآورد شده است. در سال ۱۳۹۴ این شرکت علاوه بر پروژه‌هایی در آرامگاه آیت‌الله خمینی و حرم امام علی در نجف، در تعدادی هتل هم پروژه‌هایی در دست اجرا دارد.
- شرکت معادن قدس رضوی
- فعالیت اصلی شرکت معادن قدس رضوی بر تولید و تأمین سنگ متمرکز است. اوایل دهه هشتاد خورشیدی شرکت گرانیت قدس رضوی که در حوزه تولید سنگ‌های گرانیت و تزیینی فعالیت داشت، در اختیار شرکت معادن قدس قرار گرفت. این شرکت اکنون ۱۰ معدن سنگ گرانیت دارد. به گفته سرپرست شرکت معادن قدس رضوی در ۶ ماه اول ۱۳۹۴ بیش از ۲۶ هزار متر مربع سنگ نما در این شرکت تولید شده است. آرامگاه فردوسی در مشهد، ترمینال مسافربری مشهد و ایستگاه زیرگذر و روگذر قطار شهری مشهد از جمله پروژه‌هایی است که تأمین سنگ آن به عهده این شرکت بوده است.[۳]
خودروسازی[ویرایش]
شرکتهای زیر مجموعه:
- شرکت شهاب خودرو
- شرکت شهاب یار
- شرکت کمباین سازی ایران
فعالیت شرکتهای وابسته به آستان قدس رضوی در زمینه خودروسازی بیشتر بر خودروهای سنگین و حمل و نقل متمرکز است. تأمین قطعات و لوازم یدکی هم از جمله این فعالیت‌ها است. شرکت شهاب خودرو با نام اصلی لیلاند موتورز ایران در سال ۱۳۴۲ تأسیس شد، در سال ۱۳۷۴ تغییر نام داد و استان قدس سهام آن را در سال ۱۳۷۸ خرید. تولید و فروش اتوبوس، کامیون و تانکر از جمله فعالیتهای اصلی این شرکت است. این شرکت می‌گوید که اولین اتوبوس‌های دو طبقه ایران را تولید کرده و دومین تولیدکننده اتوبوس در ایران است. آستان قدس در سال ۱۳۷۸ در یک مزایده، ۶۵ درصد از سهام این شرکت را به قیمت حدود ۹ میلیارد تومان خرید، اما این مبلغ به عنوان بخشی از بدهی دولت به این نهاد در نظر گرفته شد. شرکت شهاب‌یار ارائه خدمات پس از فروش محصولات شهاب خودرو و فروش لوازم و قطعات یدکی را برعهده دارد و شرکت کمباین سازی ایران به گفته آستان قدس بزرگترین تأمین‌کننده ماشین‌آلات و تجهیزات کشاورزی در منطقه است.[۳]
انرژی[ویرایش]
شرکتهای زیر مجموعه:
- شرکت توسعه نفت و گاز رضوی
شرکت توسعه نفت و گاز رضوی که ۴۹ درصد سهام آن در اختیار آستان قدس و ۵۱ درصد آن در مالکیت شستا (شرکت سرمایه‌گذاری سازمان تاین اجتماعی) است می‌گوید که در پی کسب جایگاه مناسب در بین ده شرکت نخست تولید و تجارت در صنعت نفت و گاز ایران است. این شرکت مأموریت خود را توسعه میادین نفت و گاز، فعالیت در بازرگانی نفت خام و فرآورده‌های نفتی و سرمایه‌گذاری در طرح‌های پالایشگاهی نفت و گاز و پتروشیمی می‌داند. ساخت پنج دکل حفاری دریایی از جمله پروژه‌های این شرکت در سال ۱۳۹۴ است که به گفته مدیر عامل آن در قراردادی به ارزش یک میلیارد و صد میلیون دلار به شرکت نفت و گاز رضوی رسیده است.
- مهاب قدس
شرکت مهاب قدس یکی از بزرگترین شرکتهای مهندسی مشاوره و اجرا در زمینه طرح‌های آبی و سدسازی است. این شرکت که زمانی به دلیل ارتباط با برنامه هسته‌ای ایران در فهرست تحریم‌های آمریکا بود، در مرکز مناقشه‌ای قضایی میان آستان قدس و وزارت نیروی ایران قرار دارد. وزارت نیرو می‌گوید که واگذاری بخش اعظم این شرکت به آستان قدس در دولت سابق، چند هزار میلیارد تومان زیر قیمت انجام شده و تلاش می‌کند که مانع از واگذاری آن شود. به گفته وزیر نیرو، این موضوع در قوه قضاییه مطرح شده و به دستور رهبر ایران در حال رسیدگی است. سهام دولت در شرکت مهاب قدس در زمان ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد بابت بخشی از پیش پرداخت اجرای پروژه خط آهن گرگان-مشهد به شرکت عمران رضوی وابسته به آستان قدس واگذار شد. دولت فعلی از فساد ۱۲ هزار میلیارد تومانی در این پروژه خبر داده و می‌گوید که مصوبه دولت قبل باید لغو شود. به گفته وزارت نیرو، در حال حاضر این مجموعه در اختیار آستان قدس به عنوان سهامدار اصلی آن است.[۳]
فناوری اطلاعات و ارتباطات[ویرایش]
این شرکت جای خالی آستان در حوزه مخابرات و اینترنت را پر کرده است. در سال ۱۳۷۷ با نام شرکت مشاوره و خدمات رایانه قدس رضوی راه‌اندازی شد و بعد از یک سال به شرکت فناوری اطلاعات و ارتباطات رضوی یا فاوا رضوی تغییر نام داد. این شرکت علاوه بر ارائه خدمات به موسسات تابعه سازمان اقتصادی رضوی، مشارکت در پروژه‌های فناوری اطلاعات در سطح کشور را هم جزو ماموریت‌های خود می‌داند. مدیر عامل این شرکت می‌گوید که با نصب و راه‌اندازی دکل و تجهیزات وایرلس در نقاط مختلف مشهد، اینترنت پرسرعت مشتری‌های بزرگی از جمله هتل‌ها، برج‌های تجاری، شرکتها و موسسات دولتی و خصوصی را تأمین می‌کند.[۳]
اجتماعی-آموزشی[ویرایش]
دانشگاه امام رضا[ویرایش]
این دانشگاه غیردولتی اواخر دهه ۱۳۷۰ تأسیس شده و هم اکنون در سه دانشکده فنی و مهندسی، معماری و هنرهای اسلامی، و تربیت بدنی، نزدیک به چهار هزار دانشجو دارد.[۳]
دانشگاه علوم اسلامی رضوی[ویرایش]
این دانشگاه از اواسط دهه ۱۳۶۰ تأسیس شده و بر مطالعات اسلامی، فقه و حقوق متمرکز است. به دانشجویان همزمان با دروس دانشگاهی دروس حوزه‌های علمیه نیز تدریس می‌شود. این دانشگاه کمی بیش از هزار دانشجو دارد و تحصیل در آن رایگان است.[۳]
دارالقرآن[ویرایش]
در این مرکز انواع کلاس‌های آموزشی مذهبی برگزار می‌شود.[۳]
موسسه تربیت بدنی آستان قدس رضوی[ویرایش]
این مؤسسه اواسط دهه ۱۳۷۰ تأسیس شده است و هم اکنون در چهار مجتمع مختلف، که در مجموع حدود ۲۵ هکتار مساحت دارند فعالیت می‌کند. سه زمین چمن، چندین سالن چندمنظوره، بزرگترین سالن تیراندازی ایران و چندین استخر در اختیار تربیت بدنی آستان قدس است.[۳]
فرهنگی-رسانه‌ای[ویرایش]
فعالیتهای فرهنگی مختلف آستان قدس رضوی زیر نظر یک شورای عالی فرهنگی هماهنگ می‌شود. چندین مؤسسه فرهنگی و رسانه‌ای زیر نظر این نهاد هستند.[۳]
موزه‌های آستان قدس[ویرایش]
در حرم امام رضا سه موزه وجود دارد که در آنها از گنجینه‌های آثار تاریخی، تمبر و اسکناس، اسلحه و فرش نگهداری می‌شود. نسخه‌های قدیمی از قرآن، مدارک تاریخی، نسخه‌های خطی دیگر و آثار خوشنویسی هم بخشی از گنجینه این موزه‌ها است. بخش دیگر گنجینه‌ها شامل مدال‌ها و نشانهای شخصیت‌های ورزشی، هنری و علمی است که یادبودهای خود را به آستان قدس هدیه می‌دهند. آستان قدس چهار موزه دیگر و چندین کتابخانه نیز دارد.[۳]
روزنامه قدس[ویرایش]
انتشار قدس از سال ۱۳۶۶ آغاز شده و این روزنامه به طور سراسری توزیع می‌شود. روزنامه قدس یک وبسایت خبری-تحلیلی نیز دارد و محتوای آن به طور تلفنی نیز در دسترس است.[۳]
آستان نیوز[ویرایش]
خبرگزاری آنلاین آستان قدس رضوی که عمدتاً به اطلاع‌رسانی دربارهٔ امور این نهاد می‌پردازد.[۳]
به‌نشر[ویرایش]
انتشارات آستان قدس رضوی که تاکنون بیش از ۱۷۰۰ عنوان کتاب منتشر کرده است.[۳]
بنیاد پژوهش‌های اسلامی[ویرایش]
در این مجموعه حدود ۱۷۰ نفر در نزدیک به ۲۰ گروه پژوهشی مختلف (از قرآن و حدیث گرفته تا نجوم و جغرافیا و ترجمه زبان‌های اروپایی) فعال هستند.[۳]
پزشکی-دارویی[ویرایش]
دارالشفا امام رضا[ویرایش]
این مرکز در زمینی که در دوران صفویه وقف شده بود ساخته شده است. دارالشفا مجتمعی بیمارستانی در نزدیکی حرم امام رضا است که بیش از ۴ هزار متر مربع وسعت دارد و عمدتاً به ارائه خدمات درمانی به زائران اختصاص دارد. به گفته یکی از مقام‌های آن این مرکز تا ۳ هزار زائر در روز را پذیرش کرده است. این مرکز کلینیک‌های تخصصی نیز دارد.[۳]
بیمارستان رضوی[ویرایش]
بیمارستان رضوی اواسط دهه ۱۳۸۰ افتتاح شده است و در زمینی به وسعت ۳۹ هکتار نزدیک به ۹۰ هزار متر مربع زیربنا دارد. در این بیمارستان خدمات درمانی جامعی از جمله شیوه‌های پزشکی هسته‌ای برای درمان سرطان ارائه می‌شود. این بیمارستان واحدهای اختصاصی (VIP) نیز دارد.[۳]
موسسه خدمات دارویی رضوی[ویرایش]
موسسه خدمات دارویی رضوی در اسفند ماه سال ۱۳۶۲ به عنوان زیرمجموعه ای از آستان قدس افتتاح شده است. فعالیت های این موسسه بر اساس تامین داروهای مورد نیاز داروخانه از منابع داخلی و در صورت امکان از منابع خارجی، تامین اقلام بهداشتی، فراهم نمودن امکانات آموزشی برای دانشجویان دانشکده داروسازی با نظر هیئت مدیره و تهیه و ساخت انواع داروهای ترکیبی دستوری میباشد این مؤسسه داروخانه‌ای شبانه‌روزی در نزدیکی حرم امام رضا دارد که روزانه به حدود هزار نفر خدمات ارائه می‌دهد. این مؤسسه بر تأمین داروهای بیماران سرطانی و شیمی درمانی تمرکز دارد. همچنین یک واحد گیاهان دارویی نیز دارد که به تولید و توزیع گیاهان دارویی و آموزش «طب سنتی» می‌پردازد.[۳][۸]
داروسازی ثامن[ویرایش]
شرکت داروسازی ثامن در سال ۱۳۷۱ افتتاح شده است. تولید داروهای بیوتکنولوژیک از جمله فعالیتهای این شرکت است.[۳]
خدماتی-زیارتی[ویرایش]
آستان قدس رضوی نذرها و موقوفه‌های مردم را دریافت می‌کند. کسانی که امکان سفر به مشهد را ندارند می‌توانند با ثبت نام آنلاین بخواهند کسی به نیابت از آنها حرم امام رضا را زیارت کند. آستان قدس می‌گوید این زیارت نیابتی ظرف یک تا دو هفته انجام می‌شود و پس از آن به درخواست‌کننده ایمیلی برای تأیید زیارتش ارسال می‌شود. آستان قدس رضوی این امکان را ایجاده کرده است که بتوان صدا و تصویر حرم امام هشتم شیعیان را به طور زنده در اینترنت دنبال کرد. همچنین با ارائه تصاویر تعاملی سراسرنما (پانوراما) از حرم امام رضا کاربران می‌توانند به «زیارت مجازی» در حرم بپردازند.[۳]
جستارهای وابسته[ویرایش]
- حرم علی بن موسی الرضا
- تولیت آستان قدس رضوی
- ارض اقدس
- دانشگاه بین‌المللی امام رضا
- دانشگاه علوم اسلامی رضوی
- کتابخانه آستان قدس رضوی
- شرکت شهاب خودرو
- شرکت کمباین سازی ایران
- شرکت فناوری اطلاعات و ارتباطات رضوی
منابع[ویرایش]
- ↑ «آستان قدس رضوی». بازبینی‌شده در ۵ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ «حکم سرپرستی آستان قدس رضوی به آقای عباس واعظ طبسی». بازبینی‌شده در ۳۱ مارس ۲۰۰۹.
- ↑ ۳٫۰۰ ۳٫۰۱ ۳٫۰۲ ۳٫۰۳ ۳٫۰۴ ۳٫۰۵ ۳٫۰۶ ۳٫۰۷ ۳٫۰۸ ۳٫۰۹ ۳٫۱۰ ۳٫۱۱ ۳٫۱۲ ۳٫۱۳ ۳٫۱۴ ۳٫۱۵ ۳٫۱۶ ۳٫۱۷ ۳٫۱۸ ۳٫۱۹ ۳٫۲۰ ۳٫۲۱ ۳٫۲۲ ۳٫۲۳ ۳٫۲۴ ۳٫۲۵ «آستان قدس؛ در 'بزرگترین نهاد موقوفی جهان اسلام' چه می‌گذرد؟». بی‌بی‌سی فارسی، ۱۶ اسفند ۱۳۹۴. بازبینی‌شده در ۱۶ اسفند ۱۳۹۴.
- ↑ آمار تشرف سالانه زوار حرم امام رضا ،
- ↑ لزوم تعاملات سازنده مدیران مشهد با آستان قدس رضوی در اجرای مدیریت شهری، پایگاه اطلاع‌رسانی آستان قدس رضوی
- ↑ Energy and the Iranian economy: hearing, 47.
- ↑ E. Fernandez Jilberto and Hogenboom, Big Business and Economic Development, 126.
- ↑ موسسه خدمات دارویی رضوی (موسسه رضوی)
- E. Fernandez Jilberto, Alex and Barbara Hogenboom. Big Business and Economic Development. Taylor & Francis, 2007. ISBN 9780415412681.
- Energy and the Iranian economy: hearing. DIANE Publishing, 2006. ISBN 9781422320945.
پیوند به بیرون[ویرایش]
- باب‌الرضا(ع)؛ وبگاه آستان قدس رضوی
- وبگاه سازمان اقتصادی رضوی
- پورتال صنایع چوب آستان قدس رضوی
- کتابخانه آستان قدس رضوی
- پخش زنده از حرم علی بن موسی الرضا
 |
این یک مقالهٔ خرد پیرامون اسلام است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
 |
این یک مقالهٔ خرد پیرامون ایران است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
