دایرةالبروج
دائرةالبروج مسیر حرکت ظاهری سالانهٔ خورشید نسبت به زمین، بر روی کره سماوی است.
دائرةالبروج دایره‌ای فرضی در آسمان است که ظاهراً (از دید ساکنان کرهٔ زمین) به نظر می‌آید که خورشید در مدت یک سال آن دایره را طی می‌کند.
این دایره در حقیقت مدار حرکت انتقالی زمین را به دور کرهٔ خورشید مشخص می‌کند و در واقع طرح مدار زمین بر کرهٔ آسمان است یعنی دایره‌ای است که از تلاقی سطح مدار حرکت انتقالی زمین با کرهٔ آسمان که آن را اصطلاحاً فلک ثوابت نامیده‌اند پیدا می‌شود.
دائرةالبروج نیز همراه با منطقةالبروج بوسیله بروج دوازدگانه تقسیم می‌شود.
محتویات
وضعیت دائرةالبروج در آسمان[ویرایش]
بین صفحه دائرةالبروج و صفحه استوای سماوی زاویه‌ای به اندازهٔ '۳۰ °۲۳ وجود دارد که در حقیقت همان زاویه بین محور چرخش زمین با عمود بر صفحه حرکت انتقالی زمین به دور خورشید است.
دو نقطهٔ تلاقی بین دائرةالبروج و استوای سماوی، اعتدال بهاری و اعتدال پائیزی نامیده شده‌اند. وقتی خورشید در نقطهٔ اعتدال بهاری (زاویهٔ صفر) قرار می‌گیرد، فصل بهار در نیمکرهٔ شمالی (و فصل پائیز در نیمکرهٔ جنوبی) آغاز می‌شود و وقتی خورشید در نقطهٔ اعتدال پائیزی (زاویهٔ ۱۸۰ درجه) قرار می‌گیرد، فصل پائیز در نیمکرهٔ شمالی (و فصل بهار در نیمکرهٔ جنوبی) آغاز می‌شود.
از سوی دیگر خورشید بر روی دائرةالبروج از دو نقطه مقابل هم عبور می‌کند که بیشترین انحراف زاویه‌ای از استوای سماوی را دارند: ابتدا رأس‌السرطان در نیمه شمالی آسمان و سپس رأس‌الجدی در نیمه جنوبی آسمان. این دو نقطه به ترتیب، نقطه انقلاب تابستانی و نقطه انقلاب زمستانی نامیده شده‌اند.
شمالی‌ترین نقطهٔ دائرةالبروج را نقطهٔ انقلاب تیر و جنوبی‌ترین نقطهٔ آن را انقلاب دی می‌گویند که خورشید به ترتیب حدود ۲۲ ژوئن مطابق ۳۱ خرداد و ۲۲ دسامبر مطابق ۳۰ آذر به این نقاط می‌رسد.
تقسیم‌بندی دائرةالبروج[ویرایش]
دائرةالبروج نیز همراه با تقسیم منطقةالبروج به ۱۲ بخش مساوی (هر بخش یک برج، معادل ۳۰ درجه یا دوبعد ساعتی) تقسیم می‌شود. در دوهزارسال‌قبل از میان ۱۲ صورت فلکی عبور می‌کرده و برج‌ها بوسیله آنها نامگذاری شده‌است که امروزه بعلت حرکت تقدیمی زمین با پیوستن صورت فلکی حوا (مارافسای) که در میان دو صورت فلکی کژدم و صورت فلکی کمان و در گذر برج قوس قرار دارد عملاً دائرةالبروج از ۱۳ صورت فلکی عبور می‌کند اما این به معنی افزوده شدن بر برجهای دوازده‌گانه نیست. هر بخش از دائرةالبروج نماینده یک برج است. حرکت انتقالی زمین به دور خورشید موجب می‌شود که در هر ماه از سال خورشیدی، خورشید ظاهراً درون یکی از این برجهای دوازده‌گانه قرار بگیرد. در حقیقت برج از تقسیمات منطقةالبروج است که دائرةالبروج در مرکز منطقةالبروج و میزان این تقسیم‌بندی است.
نامگذاری برج‌ها[ویرایش]
در زیر نام ۱۲ برج دائرةالبروج آورده شده است. این نام‌ها در اصل از ۱۲ صورت فلکی منطقةالبروج گرفته شده است. باید دانست که این نامگذاری بیش از دو هزار سال قدمت دارد و در حال حاضر به دلیل پدیده‌ای به نام تقدیم اعتدالین، ۱۲ صورت فلکی منطقةالبروج نسبت به ۱۲ برج هم‌نام آنها در آسمان جابجا شده و تقریباً هر صورت فلکی به اندازهٔ یک برج (معادل ۳۰ درجه) به سمت شرق آسمان حرکت کرده است.
در بعضی نوشته‌های فارسی (قدیم) برج (آبام)، دائرةالبروج (آبامگرد)، منطقةالبروج (آبامگاه)، سیاره (گویال) نام گرفته‌اند.
برجهای دوازده‌گانه[ویرایش]
نام برجهای دوازده‌گانهٔ دائرةالبروج با (معانی) و دیگر اسامی آنها عبارت است از:
- برج حمل: (قوچ) قوچ - بره - گوسفند - گوسپند
- برج ثور: (گاو نر) گاو - گاو نر
- برج جوزا: (دوپیکر) دوپیکر - توأمان - زُروان
- برج سرطان: (خرچنگ) خرچنگ - چنگار
- برج اسد: (شیر) شیر یا شیر بزرگ - اسد اکبر - شیراختر
- برج سنبله: (خوشه) خوشه - دوشیزه - عذرا - آناهیتا
- برج میزان: (ترازو) ترازو
- برج عقرب: (کژدم) کژدم - گژدم
- برج قوس: (کمان) کمان - کماندار - کمانگیر - آرش - آرش کمانگیر - رامی - نیماسپ
- برج جدی: (بزغالهٔ نر) بزغاله - بز - بز دریایی - کُریشک
- برج دلو: (آب‌کش) آب‌کش - آبریز - بُرز - ساکب الماء
- برج حوت: (ماهی) ماهی یا دوماهی - سمکةالشمالیة
در جدول زیر نام برج‌ها به همراه ماه معادل در سال خورشیدی آمده است. ستون تاریخهای نجومی، روزهایی را مشخص می‌کند که خورشید بطور میانگین در داخل هر برج قرار می‌گیرد.
| برج | نمادِ برج |
نام لاتین | ماه‌های خورشیدی |
طول زمانی [۱]d: h: m |
ساعت میانگین حلول | تاریخهای اعتدالی (خورشیدی)[۲] |
تاریخهای اعتدالی (در بیشتر سالها) |
تاریخهای نجومی (میلادی سال ۲۰۱۱)[۳] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| حَمَل |  |
Aries | فروردین | ۳۰:۱۱:۰۰ | ۰۰:۰۰ روز ۱ فروردین (مبدا) | ۱ فروردین - ۳۱ فروردین | ۲۱ مارس – ۲۰ آوریل | ۱۵ آوریل – ۱۵ مه |
| ثور |  |
Taurus | اردیبهشت | ۳۰:۲۳:۰۶ | ۱۰:۵۸ روز ۳۱ فروردین | ۱اردیبهشت-۳۱اردیبهشت | ۲۱ آوریل – ۲۱ مه | ۱۶ مه – ۱۵ ژوئن |
| جوزا |  |
Gemini | خرداد | ۳۱:۰۷:۵۴ | ۱۰:۰۳ روز ۳۱ اردیبهشت | ۱ خرداد - ۳۱ خرداد | ۲۲ مه – ۲۱ ژوئن | ۱۶ ژوئن – ۱۵ ژوئیه |
| سرطان |  |
Cancer | تیر | ۳۱:۱۰:۵۲ | ۱۷:۵۶ روز ۳۱ خرداد | ۱ تیر - ۳۱ تیر | ۲۲ ژوئن – ۲۲ ژوئیه | ۱۶ ژوئیه – ۱۵ اوت |
| اسد |  |
Leo | مرداد | ۳۱:۰۷:۰۵ | ۰۴:۴۹ روز ۱ مرداد | ۱ مرداد - ۳۱ مرداد | ۲۳ ژوئیه – ۲۲ اوت | ۱۶ اوت – ۱۵ سپتامبر |
| سنبله |  |
Virgo | شهریور | ۳۰:۲۱:۴۰ | ۱۱:۵۶ روز ۱ شهریور | ۱ شهریور - ۱ مهر | ۲۳ اوت – ۲۳ سپتامبر | ۱۶ سپتامبر – ۱۵ اکتبر |
| میزان |  |
Libra | مهر | ۳۰:۰۹:۲۳ | ۰۹:۳۷ روز ۱ مهر | ۲ مهر - ۱ آبان | ۲۴ سپتامبر – ۲۳ اکتبر | ۱۶ اکتبر – ۱۵ نوامبر |
| عقرب |  |
Scorpius | آبان | ۲۹:۲۱:۳۶ | ۱۹:۰۳ روز ۱ آبان | ۲ آبان - ۱ آذر | ۲۴ اکتبر – ۲۲ نوامبر | ۱۶ نوامبر – ۱۵ دسامبر |
| قوس |  |
Sagittarius | آذر | ۲۹:۱۳:۲۰ | ۱۶:۴۲ روز ۱ آذر | ۲ آذر - ۳۰ آذر | ۲۳ نوامبر – ۲۱ دسامبر | ۱۶ دسامبر – ۱۴ ژانویه |
| جدی |  |
Capricornus | دی | ۲۹:۱۰:۳۹ | ۰۶:۰۶ روز ۱ دی | ۱ دی - ۳۰ دی | ۲۲ دسامبر – ۲۰ ژانویه | ۱۵ ژانویه – ۱۴ فوریه |
| دلو |  |
Aquarius | بهمن | ۲۹:۱۴:۰۸ | ۱۶:۴۴ روز ۳۰ دی | ۱ بهمن - ۳۰ بهمن | ۲۱ ژانویه – ۱۹ فوریه | ۱۵ فوریه – ۱۴ مارس |
| حوت |  |
Pisces | اسفند | ۲۹:۲۲:۵۸ | ۰۶:۵۲ روز ۳۰ بهمن | ۱ اسفند - ۲۹ اسفند | ۲۰ فوریه – ۲۰ مارس | ۱۵ مارس – ۱۴ آوریل |
برج و صورت فلکی[ویرایش]
در قدیم گاه به جای واژهٔ صورت فلکی از معادل عربی آن یعنی برج استفاده می‌شده است. به همین دلیل هنوز هم چنین استفاده‌ای از کلمهٔ برج صورت می‌گیرد.
اما باید به اختلاف این دو واژه توجه شود: صورت فلکی به مجموعهٔ چند ستاره که شکلی خاص را در ذهن بیننده القاء می‌کنند گفته می‌شود، در حالی که برج به هر یک از تقسیمات دوازده‌گانهٔ دائرةالبروج اطلاق می‌گردد. معادل روزهای ماه‌های میلادی نسبت به ماه‌های هجری خورشیدی بعلت تعدیل و تطبیق کبیسه‌های گاهشماری‌ها در بعضی سالها به ندرت به اندازه یک روز متفاوت می‌باشد.
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس‌ها و منابع[ویرایش]
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ دایرةالبروج موجود است. |
- ↑ «تقویم شمسی (بروج ۱۲ گانه)». تقویم جهانی جامع.تاریخهای نجومی بصورت میانگین است.
- ↑ Astrology: Tropical Zodiac and Sidereal Zodiac
- ↑ Astrology: Tropical Zodiac and Sidereal Zodiac
- ویکی‌پدیای انگلیسی
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
