سید محمدباقر صدر
 |
|
| شناسنامه | |
|---|---|
| نام کامل | سید محمدباقر صدر |
| لقب | آیت‌الله |
| تاریخ تولد | ۱۰ اسفند ۱۳۱۳ |
| زادگاه | کاظمین عراق |
| محل تحصیل | نجف |
| محل زندگی | نجف |
| اطلاعات علمی | |
| شاگردان | سید محمدباقر حکیم سید محمود هاشمی شاهرودی سید کاظم حسینی حائری محمدرضا نعمانى محمدمهدی آصفی محمد هاشم صالحی سید عبدالغنی اردبیلی غلامرضا عرفانیان سید کمال حیدری |
| تالیفات | فدك فى التاريخ غایة الفکر فی علم الاصول فلسفتنا اقتصادنا ماذا تعرف عن الاقتصاد الاسلامی الانسان المعاصر و المشکله الاجتماعیة البنک الاربوی فی الاسلام دور الائمة فى الحياة الاسلامية و ... |
سید محمدباقر صدر (زادهٔ ۱۳۱۳ / ۱۳۵۳ (قمری) - درگذشتهٔ ۱۳۵۹ /۱۴۰۰ (قمری)) فقیه شیعه و فعال سیاسی عراقی بود. که گاه به شهید خامس نیز لقب گرفته است.[۱][۲][۳][۴]
محتویات
ولادت[ویرایش]
سید محمدباقر صدر از خاندان صدر[۵] در ۱۰ اسفند ۱۳۱۳ (برابر ۲۵ ذیقعده ۱۳۵۳) در شهر کاظمین به دنیا آمد.[۶] پدرش سید حیدر صدرعاملی بود. مادرش دختر شیخ عبدالحسین آل‌یاسین بود.[۷]
در ۱۴ سالگی پدرش را از دست داد و زیر نظر مادر و برادرش سید اسماعیل صدر قرار گرفت.[۸]
اقامت در نجف[ویرایش]
در سال ۱۳۶۵ (قمری) که دوازده ساله بود به همراه برادرش سید اسماعیل به نجف اشرف رفت تا نزد اساتید مشهور حوزه علمیه آن شهر به تحصیلات عالی بپردازد. او بخشی از سطوح را نزد برادرش آموخت. دوره عالی فقه و اصول را نزد سید ابوالقاسم خویی و شیخ محمدرضا آل یاسین گذراند.[۹] فلسفه اسلامی (اسفار ملاصدرا) را از صدرا بادکوبه‌ای آموخت و در کنار آن فلسفه غرب و نظرات فلاسفه غیرمسلمان را هم آموخت.[۱۰] گفته شده وی در دروس علامه جعفری در این زمینه شرکت کرده است.
او در فلسفه، اقتصاد، منطق، اخلاق، تفسیر و تاریخ نیز مطالعه و تحقیقاتی داشت.[۱۱] وی را می‌توان بنیانگذار منطق استقرائی در حوزه دانست.
فعالیت‌های اجتماعی[ویرایش]
- تاسیس حزب الدعوه در سال ۱۳۷۷ هجری قمری[۱۲]
- همکاری با جماعة العلماء در نجف
- انتشار مجله الاضواء در سال ۱۹۶۱ میلادی[۱۳]
مبارزات[ویرایش]
پس از درگذشت محسن حکیم به دنبال یک نبرد طولانی با حزب بعث عراق به تدریج صدر به عنوان یک رهبر شناخته شده مورد توجه مردم قرار گرفت.[۱۴] او به علت مبارزاتش با حکومت بعثی عراق بارها توسط حکومت عراق دستگیر و زندانی شد. در آخرین مرحله وی را در خانه خود زندانی کردند و از رفت‌وآمد مردم به خانه او به طور جدی جلوگیری نمودند.
درگذشت[ویرایش]
سرانجام در تاریخ ۱۶ فروردین ۱۳۵۹ (۱۹ جمادی‌الاول ۱۴۰۰) او را دستگیر کردند و به بغداد بردند و در تاریخ ۱۹ فروردین ۱۳۵۹ (۲۲ جمادی‌الاول ۱۴۰۰) وی و خواهرش بنت‌الهدی صدر به دستور صدام حسین کشته شدند.[۱۵]
شاگردان[ویرایش]
- سید محمد صدر؛
- سید محمدباقر حکیم؛
- سید کاظم حسینی حائری؛
- سید محمود هاشمی شاهرودی (مرجع تقلید در قم، ریس قوه قضاییه از سال ۱۳۷۸ تا سال ۱۳۸۸ و نماینده کنونی مردم خراسان رضوی در مجلس خبرگان)؛
- محمدرضا نعمانى
- سید عبدالغنی اردبیلی؛
- غلامرضا عرفانیان؛
- سید کمال حیدری؛
- سید محمدباقر مهری؛
- سید عبدالهادی حسینی شاهرودی (نماینده مردم گلستان در مجلس خبرگان)؛
- سید حسین حسینی شاهرودی؛
- محمدابراهیم انصاری؛
- سید علیرضا حائری؛
- سید علی اشکوری؛
- سید علی اکبر حائری؛
و...[۱۶]
آثار و نگاشته‌ها[ویرایش]
الف) آثار چاپ شده:
- فدک فی التاریخ
- غایة الفکر فی علم الاصول
- فلسفتنا (به فارسی ترجمه شده است)
- اقتصادنا (به فارسی ترجمه شده است)
- ماذا تعرف عن الاقتصاد الاسلامی
- الانسان المعاصر و المشکله الاجتماعیة (به فارسی ترجمه شده است)
- البنک الاربوی فی الاسلام
- دور الائمة فی الحیاة الاسلامیة
- الاسس المنطقیه الاستقراء (به فارسی و انگلیسی ترجمه شده است)
- بحوث فی شرح العروة الوثقی (در چهار بخش)
- الفتاوی الواضحة (رساله عملیه)
- منهاج الصالحین و التعلیقة علیه
- الدروس فی علم الاصول معروف به حلقات.
- مباحث الدلیل اللفظی
- تعارض الادلة الشرعیة
- بحث حول الولایة (به فارسی و انگلیسی ترجمه شده است)
- بحث حول المهدی (با عنوان حماسه‌ای از نور به فارسی ترجمه شده است)
- المرسل و الرسول و الرسالة
- احکام الحج
- نظرة عامة فی العبادات (به فارسی ترجمه شده است)
- نظام العبادت فی الاسلام
- لمحة فقیه عن دستور الاسلامیة (به فارسی ترجمه شده است)
- الصورة الکاملة الاقتصاد فی المجتمع الاسلامی
- الخطوط التفصیلیة عن الاقتصاد المجتمع الاسلامی
- خلافة الانسان و شهادة الانبیاء
- منابع القدرة فی الدولة الاسلامیة
- البنک فی المجتمع الاسلام
ب) آثار چاپ نشده:
- تعلیقه‌ای بر «صلاة الجمعة» از کتاب شرائع الاسلام
- تعلیقه‌ای بر رساله عملیه مرحوم محمدرضا آل یاسین موسوم به بلغة الراغبین
- تعلیقه‌ای بر «مناسک الحج» استادش مرحوم سید ابوالقاسم خویی
- دراسات فی الفلسفة الاسلامیة المقارنة
- العقیدة الالهیة فی الاسلام
ج) تقریرات:
- بحوث فی علم الاصول (تقریرات اصول وی شامل مباحث دلیل لفظی، حجت و اصول عملیه است که سید محمود هاشمی شاهرودی آن را نگاشته است).
- مباحث الاصول سید کاظم حسینی حائری
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ شهید سید محمدباقر صدر موسسه تحقیقات و مطالعات بانکداری اسلامی صدر
- ↑ Mohammad Baqir al-Sadr مشارکتهای ویکی انگلیسی، بازبینی 17 فوریه 2012.
- ↑ Five Martyrs of Shia Islam مشارکتهای ویکی انگلیسی، بازبینی 17 فوریه 2012.
- ↑ شهید رابع پایگاه حوزه. (در این مقاله مساهمتا شهید رابع نامیده شده که همان شهید خامس صحیحتر است.)
- ↑ سید صدرالدین صدر، سید محمد صدر در عراق، امام موسی صدر و سید عبدالحسین شرف‌الدین از این خاندان هستند.
- ↑ حسینی حائری، سید کاظم؛ زندگی و افکار شهید صدر، ترجمه حسن طارمی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۷۵، چاپ اول، ص ۳۵.
- ↑ همان، ص ۳۲.
- ↑ کولائی، الهه؛ و دیگران، یادواره شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر، بی‌جا، کانون انتشارات ناصر، ۱۳۶۰، ص ۶ و ۷.
- ↑ مباحث الاصول، مقدمه، ص ۴۲.
- ↑ شهيد صدر بر بلنداى انديشه و جهاد، ص ۲۹.
- ↑ حسینی حائری، سید کاظم؛ زندگی و افکار شهید صدر، ترجمه حسن طارمی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۷۵، چاپ اول، ص ۶۳.
- ↑ مباحث الاصول، ص ۸۸.
- ↑ التحرك الاسلامى فى العراق، شهيد سيد محمدمهدى حكيم، ص ۲۱.
- ↑ کولائی، الهه؛ و دیگران، یادواره شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر، بی‌جا، کانون انتشارات ناصر، ۱۳۶۰، ص ۱۴.
- ↑ همان، ص ۲۲.
- ↑ مباحث الاصول، ص ۷۹ ـ ۸۳؛ شهید صدر بر بلندای اندیشه و جهاد، ص ۳۳ و ۳۴؛ گفتگویی با حجت‌الاسلام سید محمدباقر مهری، ۱۳۶۱، ص ۲۰.
منابع[ویرایش]
- جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم. گلشن ابرار. ج۲، نشر معروف، قم: ۱۳۸۵.
- شبکه اطلاع رسانی اجتهاد
|
- آیتاللههای اهل عراق
- اعدامشدگان اهل عراق
- اهالی بغداد
- اهالی کاظمین
- خاندان صدر
- خاندان موسوی
- درگذشتگان ۱۳۵۹
- درگذشتگان ۱۹۸۰ (میلادی)
- روحانیان شیعه
- روحانیان شیعه اهل عراق
- زادگان ۱۳۱۳
- زادگان ۱۹۳۵ (میلادی)
- شیعیان اهل عراق
- عالمان شیعه
- عالمان مسلمان
- فیلسوفان اسلامی
- فیلسوفان اعدامشده
- فیلسوفان مسلمان
- کشتهشدگان اسلام
- مدفونان در قبرستان وادی السلام
- مراجع تقلید (درگذشته)
- طرفداران تقریب میان مذاهب اسلامی
