قحطی

قحطی یا کمیابی به کمبود گسترده غذا که ممکن است بر گونه‌های مختلف موجودات زنده واقع شود گفته می‌شود. این پدیده اغلب با سوء تغذیه، گرسنگی، همه گیری‌ها و افزایش مرگ و میر همراه است.

دلایل قحطی

قحطی می‌تواند بر اثر ترکیبی از عوامل اقتصادی، سیاسی و زیست محیطی پدید آید. به عقیده Amartya Sen اقتصاددان، در دهه‌های اخیر، قحطی همواره مشکل توزیع غذا و یا فقر بوده، چرا که غذای کافی برای تغذیه تمام جمعیت دنیا وجود داشته‌است. یکی از بزرگترین قحطی‌های تاریخ (برمبنای افراد آسیب دیده) قحطی بزرگ ایرلند بود که در سال ۱۸۴۵ میلادی شروع شد و به سبب انتقال مواد غذایی از ایرلند به انگلستان بخاطر اینکه فقط انگلیس توانایی پرداخت بهای بیشتر را داشت. در مواردی مشخص، همانند سیاست یک گام بزرگ به جلو َ، کره شمالی در دهه ۱۹۹۰، یا زیمبابوه در اوایل سال ۲۰۰۰، قحطی را می‌توان نتیجه ناخواسته یک سیاست دولتی دانست. مالاوی قحطی خود را با دادن کمک هزینه به کشاورزانش پایان داد.در قحطی سال ۱۹۷۳ وولو در اتیوپی، مواد غذایی از وولو به پایتخت آدیس آبابا جایی که می‌توانست به قیمت بیشتری به فروش برسد منتقل می‌شد. در مقابل، در همین زمان باشندگان حکومت‌های دیکتاتوری اتیوپی و سودان با قحطی بزرگی در اواخر دهه ۱۹۷۰ و اوایل دهه ۱۹۸۰ مواجه بودند، حکومت‌های دموکراتیک بوتسوانا و زیمبابوه از کمک به آنها سرباز زدند زیرا تولیدات غذایی شان دچار کاهش شدیدی شده بود. تامین حداقل هزینه لازم برای خرید غذا از طریق راه ساده اشتغال زایی موقتی برای اقشار آسیب دیده در زمان کمبود غذای محلی میسر بود و در شرایطی که دولت از سوی گروه‌های سیاسی مخالف و رسانه‌ها مورد نقد قرار میگرفت میسر بود. در موردی دیگر، مانند سومالی قحطی برآیند آشفتگی مدنی ای بود که باعث از هم گسیختگی سیستم‌های توزیع غذا شده‌است.

بسیاری از قحطی‌ها نتیجه نامتوازنی تولید غذا در مقایسه با جمعیت زیاد کشورهایی است که جمعیت شان از حد توانایی‌های سرزمینی شان فراتر رفته‌است. بطور تاریخی، قحطی‌هایی که بر اثر مشکلات کشاورزی مانند خشکسالی، عدم ثمردهی (crop failure) و یا همه گیری َآفات رخ می‌دهد می‌تواند کارگران موجود را کاهش دهد. تغییر الگوهای آب و هوایی، ناتوانی حکومت‌های قرون وسطایی (medieval governments) در مقابله با بحران‌ها، جنگ‌ها، و بیماری‌های همه گیر مانند مرگ سیاه به وقوع صدها قحطی در اروپا در طول سده‌های میانه، همانند قحطی سال ۹۵ در بریتانیا و ۷۵ در فرانسه کمک کرد. در طول جنگ صد ساله فرانسه، عدم ثمردهی (crop failure) و بیماری‌های واگیردار جمعیت را به دو سوم کاهش داد. کاهش محصولات یا تغییر شرایط محیطی همانند خشکسالی می‌تواند شرایطی را به وجود بیاورد که در آن جمعیت زیادی از مردم در جایی زندگی کنند که ظرفیت جوابگویی (carrying capacity) زمین موقتا بطور اساسی کاهش یافته‌است. قحطی اغلب با کشاورزی معیشتی (subsistence agriculture) در ارتباط است، بدین معنا که، بیشتر کشتزارها برای تولید غذای کافی برای زنده ماندن استفاده می‌شوند. در کل، فقدان کشاورزی در یک محیط اقتصادی قوی نمی‌تواند باعث قحطی شود؛ آریزونا و دیگر نقاط غنی حجم زیادی از غذای مورد نیاز خود را وارد می‌کنند، زیرا چنین نقاطی محصولات اقتصادی خوبی برای تبادله دارند. بنابر نوشته‌های تاریخی بشر، بلایا چه طبیعی و چه بر اثر عوامل انسانی همواره با قحطی در ارتباط بوده‌اند. تورات شرح می‌دهد که چگونه هفت سال لاغری (seven lean years)، هفت سال چاقی (seven fat years) را مصرف می‌کند و طاعون ملخها (plagues of locusts) می‌توانست همه غذای موجود انباشته شده را بخورد. جنگ، به شکل خاصی با قحطی مرتبط است، بویژه در زمان و مکانی که یا خود کشاورزان و یا زمین کشاورزی شان با کشتزارسوزی یا شوره زار سازی (Salting the earth) هدف حمله قرار می‌گیرند.

ریسک قحطی‌های آینده

نوشتار اصلی: بحران آب

در حدود ۴۰ درصد از زمین‌های کشاورزی دنیا بطور جدی در خطر نابودی اند. بر پایهٔ اعلام انستیتو منابع طبیعی آفریقای دانشگاه سازمان ملل در غنا، اگر روند کنونی نابودی خاک زراعی در آفریقا به همین منوال کنونی ادامه یابد، این قاره ممکن است در سال ۲۰۰۵ تنها قادر به سیرکردن ۲۵ درصد از جمعیت خود باشد. در اواخر سال ۲۰۰۷ با افزایش بهای هر بشکه نفت به نزدیکی ۱۰۰ دلار، تعداد مزارعی که برای ساخت سوخت بیولوژیکی استفاده می‌شد نیز زیاد گشت. این امر سبب گران شدن غذای دام، افزایش بهای ۵۸ درصدی گندم، ۳۲ درصدی سویا، و ۱۱ درصدی ذرت گردید. بحران غذا هم اکنون در بسیاری از نقاط دنیا وجود دارد. بیماری اپیدمیک زنگ گندم stem rust هم اکنون در سراسر آفریقا و آسیا گسترش یافته‌است و تبعات زیادی داشته‌است. در آغاز سده بیستم استفاده از نیتروژن، کودها، آفت کش‌های جدید، آبیاری بیابان و تکنولوژی‌های دیگر کشاورزی برای مقابله با قحطی آغاز شد. بین سالهای ۱۹۵۰ تا ۱۹۸۴، وقتی انقلاب سبز تاثیر عمیقی بر کشاورزی گذاشت، حجم حبوبات تولید شده در جهان افزایشی ۲۵۰ درصدی داشت، اما بیشتر این حبوبات محصولات نامقاوم بودند.

پیوند به بیرون

• قحطی سومالی ۲۶۰۰۰۰ نفر را کشته است