سنگنبشته اورامان
| سنگنبشته اورامان | |
|---|---|
 |
|
| نام | سنگنبشته اورامان |
| کشور |  ایران |
| استان | استان کردستان |
| شهرستان | شهرستان کامیاران |
| اطلاعات اثر | |
| نام‌های دیگر | کتیبه تنگی ور |
| کاربری | کتیبه |
| دیرینگی | هزاره اول |
| دورهٔ ساخت اثر | هزاره اول |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۵۱۱۷ |
| تاریخ ثبت ملی | ۲۵ اسفند ۱۳۸۰ |
سنگنبشته اورامان یا کتیبه تنگی ور، نقش برجسته‌ای متعلق به تمدن آشور است که به همراه یک کتیبه به خط میخی بین روستاهای تنگی ور و یوزیدر، در شهرستان کامیاران استان کردستان بر فراز کوه زینانه حجاری شده است.کتیبه باستانی تنگی ور این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۵۱۱۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.[۱]
موقعیت سنگنبشته[ویرایش]
سنگنبشته اورامان بر روی صخره‌ای در دهانه تنگ تنگی ور و بر دیواره کوه زینانه ایجاد شده است. این کوه در حدود ۵۰۰ متری شمال غرب روستای تنگی ور و در در ۴۵ کیلومتری شمال غربی کامیاران قرار دارد.[۲][۳]
نقش برجسته[ویرایش]
نقش برجسته در یک تاق نما به ارتفاع ۱۲۰ و پهنای ۱۷۰ و عمق ۳۵ سانتی‌متر در سال ۷۰۶ پیش از میلاد حجاری شده است. درون تاق نما نقش برجسته‌ای از یک انسان به چشم می‌خورد که ۱۵۰ سانتی‌متر طول و ۳۵ سانتی‌متر عرض دارد. این نقش که آن را متعلق به سارگون دوم پادشاه آشور دانسته‌اند، نقش انسانی را به صورت نیم رخ در لباس شاهی نشان می‌دهد که کلاهی استوانه‌ای بر سر و شلاقی در دست دارد. پای راست این نقش در جلو و پای چپش در عقب قرار گرفته و دست راستش به طرف بالا بلند شده است. دست چپ نیز بر روی شکم قرار داده شده است.[۲][۳]
کتیبه[ویرایش]
کتیبه‌ای به خط میخی و به زبان آشوری باستان در ابعاد ۱۲۰× ۱۲۰ سانتی‌متر شامل ۵۰ سطر در کنار نقش برجسته نقر شده است. در متن کتیبه، پس از ستایش خدایان آشوری مانند خدای آشور، مردوخ، نابو، سین، شمش و ایشتار به شرح پیروزی‌های آشوریان پرداخته شده و در ادامه به نقاط مختلف شهرها، روستاها و مناطقی که در این جنگ تصرف و ویران شده، اشاره می‌شود.[۲]
خوانش کتیبه[ویرایش]
سنگنبشته اورامان نخستین بار در سال ۱۳۴۷ هجری شمسی توسط هیئت باستان‌شناسی ایرانی به سرپرستی علی اکبر سرفراز مورد بررسی قرار گرفت. سرفراز قدمت کتیبه و نقش برجسته را مربوط به اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره اول قبل از میلاد و مربوط به امپراتوری آشور دانسته است.[۴] نخستین مقاله به زبان انگلیسی در رابطه با سنگنبشته اورامان با عنوان «کتیبه سارگن دوم، کتیبه تنگی ور» به قلم گرانت فریم استاد آشورشناسی در مجله شرق به چاپ رسید که جامع‌ترین مطالعه را در مورد این کتیبه انجام داده است. این کتیبه و نقش برجسته با دو کتیبه دیگر مربوط به زمان سارگون دوم به نام‌های سنگ استل در قبرس و سنگ استل در نجف آباد کرمانشاه، قابل مقایسه است و موارد مشترک زیادی دارد.[۴]
منابع[ویرایش]
- ↑ «دانشنامهٔ تاریخ معماری ایران‌شهر». سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران. بازبینی‌شده در ۱۹/۵/۲۰۱۱.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ پایاه میراث فرهنگی استان کردستان
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ مجله اینترنتی ویستا/
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ خبرگزاری ایلنا:نگاهی به کتیبه تاریخی تنگی ور، شورش عزیزی
پیوند به بیرون[ویرایش]
- پرتال جامع علوم انسانی، مقاله‌ای پیرامون سنگنبشته میخی اورامانات
- پایگاه اینترنتی دانشگاه پنسیلوانیا، دپارتمان تمدن‌ها و زبان‌های خاور نزدیک: پروفایل گرانت فریم، پژوهشگر آشورشناس
