صفحهٔ اصلی
قدمت اولین متون به جا مانده از توابع مثلثاتی به دوران پیش از میلاد در مصر و یونان بازمیگردد. قضیهٔ تالس توسط تالس در سده ششم پیش از میلاد در مصر مطرح شد، همچنین از قضیهٔ فیثاغورس به عنوان سنگ بنای مثلثات یاد میشود. علاوه بر مصر و یونان، کشورهای دیگری از جمله هند، کشورهای اسلامی، چین و کشورهای اروپایی پیشبردهای مطرحی در زمینه مثلثات داشتند که میتوان به افرادی چون خوارزمی، بتانی، ابوالوفا محمد بوزجانی، شن کو، گو شوجینگ و رتیکوس اشاره کرد.
تعاریف متفاوتی از توابع مثلثاتی بیان شده است، سادهترین آنها بر پایهٔ دایرهٔ واحد است که در این تعریف دایرهای با شعاع ۱ ترسیم میشود و شعاعی با زاویهٔ مشخص نسبت به محور افقی روی آن رسم شده و یک مثلث را تشکیل میدهد. هر یک از توابع مثلثاتی را میتوان با پارهخطی در این دایره نشان داد. تعاریف دیگری از توابع مثلثاتی نیز بر پایهٔ انتگرال، سری توانی و معادلهٔ دیفرانسیل بیان شده است که هر یک از آنها کاربرد خاص خود را دارند. برای نمونه در تعریف بر پایهٔ سری توانی، از سری مکلورن استفاده میشود که در محاسبهٔ مقدار تقریبی آنها توابع مثلثاتی استفاده فراوان دارد.
توابع مثلثاتی بر روی یک زاویه عملیات انجام میدهند و یک عدد حقیقی را برمیگردانند و هر یک از آنها ویژگیهای خاص خود را دارند، از جمله زوج یا فرد بودن، متناوب بودن، پیوسته بودن، متعامد بودن. کاربرد اصلی این تابعها در محاسبهٔ اندازهٔ ضلعها و زاویههای یک مثلث و سایر عوامل مرتبط با آنها است. این کاربرد، در دانشهای مختلفی مانند نقشهبرداری، ناوبری و زمینههای گوناگون فیزیک مورد استفاده قرار میگیرد.
- … پل دریاچهٔ سد کارون ۴ بزرگترین پل زیرقوسی ایران نامیده شده است؟ (در تصویر)
- … آدری هِپبورن، نخستین هنرپیشه زنی است که برای بازی در فیلمِ تعطیلات رومی، موفق به دریافت سه جایزهٔ سینمایی اسکار، گلدن گلوب و بَفتا در یک فصلِ سینمایی شد؟
- … در خلال راهپیمایی به سوی واشینگتن برای کار و آزادی، مارتین لوترکینگ، سخنرانی مشهور رؤیایی دارم را در برابر در برابر جمعیتی بالغ بر ۲۵۰٬۰۰۰ نفر ایراد کرد؟
- … تعداد موارد عمل تغییر جنسیت در ایران از هر کشور اروپایی بیشتر است؟
- … کوکائین طی سالهای ۱۸۸۴ تا ۱۹۱۸ برای بیحسی موضعی، بیحسی نخاعی و مسدودسازی عصبی، به کار گرفته میشد؟
- … صاحب بن عباد، وزیر آل بویه،کتابخانه های بزرگی را در ری و اصفهان احداث و آن را وقف عام کرد؟
- … کریستوفر نولان ۱۰ سال به فیلمنامهٔ تلقین فکر میکرده است؟
هدف ویکیپدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبانهای زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکیمدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکیواژه، ویکیکتاب، ویکیگفتاورد، ویکیخبر، ویکیدانشگاه، ویکیسفر، ویکیداده و ویکیگونه را پدیدآوردند.
ویکیپدیای فارسی پس از دو سال از شروع پروژهٔ ویکیپدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ هجدهم ویکیپدیاها قرار دارد و بزرگترین ویکیپدیا در میان زبانهای خاورمیانه و زبانهای راست به چپ و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب میشود. ویکیپدیای فارسی هم اکنون (۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۶ خورشیدی) ۵۴۰٬۲۴۶ نوشتار دارد.
- نخستین ناو هواپیمابر ساختهشده در چین راهاندازی شد.
- دسترسی به دانشنامۀ ویکیپدیا در ترکیه بهکلی مسدود شد.
- انتخابات ریاستجمهوری فرانسه با رقابت بین امانوئل مکرون و مارین لو پن به دور دوم کشید.
- در پی حملهٔ طالبان به قولاردوی شاهین در ولایت بلخ افغانستان، دستکم ۱۴۰ سرباز کشته و ۱۶۰ تن دیگر زخمی شدند.
- با تأیید صلاحیت ۶ نامزد از سوی شورای نگهبان، انتخابات ریاستجمهوری ایران وارد دور تازهای شد.
- مردم ترکیه با ۵۱٪ آرا به قانون اساسی جدید این کشور که نظام پارلمانی را به ریاستی تغییر میدهد رأی موافق دادند. (در تصویر)
امروز: چهارشنبه، ۳ مه ۲۰۱۷ میلادی برابر ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۶ هجری خورشیدی و ۶ شعبان ۱۴۳۸ هجری قمری (UTC)
- رویدادها
- ۱۴۹۴ - کریستف کلمب، کاشف و دریانورد ایتالیایی، به جزیرهٔ جامائیکا رسید و نام سانتیاگو بر آن نهاد.
- ۱۵۱۵ - نیروی دریایی پرتغال در جزیرهٔ هرمز مستقر شدند.
- ۱۸۵۱ - سانفرانسیسکو در آتش سوخت و در این حادثه ۳۰ نفر کشته شدند.
- ۱۹۵۲ - برای اولین بار از هواپیمای جت جهت حمل بار و مسافر استفاده شد.
- ۱۹۷۹ - مارگارت تاچر (در تصویر)، از حزب محافظه کار انگلستان، با پیروزی در انتخابات، اولین نخستوزیرِ زن این کشور شد.
- ۱۳۸۱ خورشیدی - حادثه پارک شهر تهران و غرقشدن قایق حامل دختران دانشآموز رخ داد.
- زادروزها
- ۱۴۶۹ - زادروز نیکولو ماکیاولی متفکر، سیاستمدار و نویسنده دوران رنسانس
- ۱۸۹۲ - زادروز جرج پاجت تامسون فیزیکدان انگلیسی، برندهٔ جایزه نوبل سال ۱۹۳۷، پسر جوزف تامسون
- ۱۸۹۸ - زادروز گلدا مایر سیاستمدار و نخست وزیر اسرائیل
- ۱۹۰۲ - زادروز آلفرد کاستلر فیزیکدان فرانسوی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۶۶
- ۱۹۰۳ - زادروز بینگ کرازبی خواننده و بازیگر آمریکایی
- ۱۹۳۳ - زادروز جیمز براون خواننده آمریکایی، مشهور به پادشاه فانک
- ۱۹۷۷ - زادروز مریم میرزاخانی ریاضیدان ایرانی ساکن آمریکا، اولین زن برندهٔ جایزه فیلدز
- درگذشتها