آندره گدار

موزهٔ ملی ایران در تهران، طراحی‌شده توسط آندره گُدار

آندره گدار (به فرانسوی: André Godard) زادهٔ سال ۱۸۸۱ میلادی، درگذشتهٔ ۱۹۶۵ میلادی، معمار و باستان‌شناس فرانسوی بود.

زندگی‌نامه

او در اوایل دورهٔ پهلوی به ایران وارد شد و به استخدام دولت ایران درآمد. مسئولیت‌های او نظیر مدیر ادارهٔ عتیقیّات (باستانشناسی و موزه)، فعالیت‌های پژوهشی و شناسایی و ثبت آثار فرهنگی ایران (با همکاری همسرش یدا گُدار و ماکسیم سیرو)، انتشار نشریهٔ باستان‌شناسی، بنیان‌گذاری دانشکدهٔ هنرهای زیبای دانشگاه تهران، ریاست و استادیِ همین دانشکده در آغاز، وی را مهم‌ترین شخصیت خارجیِ معماری دورهٔ پهلوی اول قرار می‌دهد که نزدیک به ربع قرن در ایران حضور داشت.

آثار معماری

از مهم‌ترین کارهای اجراشدهٔ وی می‌توان به موزهٔ ایران باستان، کلاه‌فرنگی حافظ در شیراز و مدرسهٔ ایرانشهر در یزد اشاره کرد.

ایدهٔ طراحی موزهٔ ایران باستان در زمان وزارت علی‌اصغر حکمت شکل گرفت. طراحی موزه به آندره گُدار واگذار شد و او به سال ۱۳۱۳ خورشیدی نقشه‌های ساختمان را تهیه کرد. ساختمان موزه در سال ۱۳۱۶ به اتمام رسید و ریزه‌کاری‌های داخلی و نصب ویترین‌ها و چیدن اشیا و تهیهٔ زیرنویس برای آن‌ها و سایر موارد فنی دو سال طول کشید و موزه رسماً در سال ۱۳۱۸ افتتاح شد (شیبایی، ۱۳۵۵، ۵۴-۵۳).

گُدار در سال ۱۳۱۶ خورشیدی یادمان بنای حافظ را، با الگوبرداری از عناصر معماری اسلامی ـ ایرانی، به‌صورت کلاه فرنگی در وسط باغی سرسبز اجرا کرد.

مدرسهٔ ایرانشهر یکی از ماندگارترین کارهای آندره گُدار است که به سال ۱۳۱۳ خورشیدی در یزد به مساحت ۱۵٬۰۰۰ مترمربع طراحی و ساخته شده‌است (بانی مسعود، ۱۳۸۸، ۱۹۵-۱۹۴).

برای اطلاعات بیشتر به کتاب معماری معاصر ایران، نوشتهٔ امیر بانی مسعود مراجعه شود.

کتابشناسی

نهضت مقاومت ملی فرانسه در جنگ جهانی دوم وی را به‌عنوان نمایندهٔ خود در ایران برگزید. در این مدت، گُدار دست به چاپ نشریه‌ای به نام فرانسهٔ آزاد در تهران زد. وی در سال ۱۹۶۵ میلادی در ۸۴سالگی در فرانسه درگذشت.

از کتاب‌های گُدار، که به فارسی برگردانده شده، می‌توان به آثار ایران در چهار جلد و هنر ایران اشاره کرد.

منابع

• کیانی، مصطفی. معماری دوره پهلوی اول. چاپ نخست. تهران: مؤسسهٔ مطالعات تاریخ معاصر، ۱۳۸۳. 

پیوند به بیرون

• نوشتار دانشنامهٔ ایرانیکا