محمدشهر

برای دیگر کاربردها، محمدشهر (ابهام‌زدایی) را ببینید.

محمدشهر محمدآباد
کشور	ایران
استان	البرز
شهرستان	کرج
بخش	مرکزی
نام(های) قدیمی	نصیر آباد
مردم
جمعیت	۱۰۰٬۵۱۹ نفر در سال ۱۳۹۰
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا	۱۱۴۰
اطلاعات شهری
شهردار	محمدرضا ناصرخاکی
پیش‌شماره تلفنی	۶۲۰
وبگاه	www.www.mohamadshahr.com سایت خبری محمدشهر :http://www.mohammadshahrsalam.ir/ (محمدشهرسلام)
محمدشهر روی نقشه ایران ۳۵.۷۲۱۹° شمالی ۵۰.۷۸۸۳° شرقی / 35.7219; 50.7883

مُحَمَّدشَهر شهری است در استان البرز ایران. محمدشهر در بخش مرکزی شهرستان کرج قرار دارد.

در قسمت جنوبی کرج در بین راه کرج و ماهدشت تشکیل شده با مهر شهرو ماهدشت و مشکین دشت همسایه‌است. این منطقه از چند محله مهم و با پتانسیل بالای رشد در چند سال تشکیل شده‌است و شامل شهرک شهید چمران،فردوسی(ولد آباد کوچک) ،کوی جعفریه (جعفرآباد)، همایون‌ویلا، ولدآباد بزرگ ، محله اصفهانی‌ها، عباس‌آباد، و روستای علی‌آباد گونه (حسن‌آباد) است.

از آثارمنطقه محمدشهر، می‌توان به امامزاده عبدالله و تپه‌های باستانی قشلاق‌تپه در علی‌آباد گونه، تپه‌های باستان و امامزاده احمد و محمود و قلعه حیدرآباد اشاره کرد.

این شهر دارای یک مرکز نگهداری سالمندان است و بررسی‌ها در سال ۱۳۸۷ خورشیدی گویای رفتار خوب شهروندان محمدشهر با سالمندان بود؛ و همچنین پارک جنگلی تازه تأسیس در کوی جعفریه می‌باشد که هر روز پذیرای صدها نفر از اهالی شهر می‌باشد طرح‌های همچون اصلاح معابر و خیابان‌ها، احداث مناطق تفریحی و تفرجگاه ویژه سالمندان و آموزش شهروندان نیز در محمدشهر در حال اجرا است.

تاریخچه محمدشهر

محمدشهر از گسترش و به هم پیوستن ۱۳ روستا و آبادی در دشت نسبتاً همواری در جنوب کرج و در اطراف جاده کرج –ماهدشت بوجود آمده است. محمدشهر کنونی همان نصیر آباد می باشد که در قلعه ای در اطراف محمدشهر قرار داشت. هرچند که در خارج از محدوده قانونی محمدشهر و در حوالی آن می‌توان به امامزاده عبدالله و تپه‌های تاریخی قشلاق تپه در علی‌آباد گونه را نام برد و یا در ماهدشت نیز آثار تاریخی زیادی مانند قلعه مادرشاه، قلعه حیدرآباد، تپه‌های حیدرآباد و امامزاده احمد و محمود وجود دارند. مهمترین عوامل شکل گیری هسته‌های روستایی در دشت همواری که در جنوب کرج با شیب بسیار ملایمی به سمت جنوب کشیده شده است، وجود خاک حاصلخیز و چشمه سارهای فراوان آن بوده است. این اراضی تا دوران پهلوی اول در غالب مجموعه‌ای از آبادی‌ها و اراضی وسیع کشاورزی اطراف آنها توسط ملاکان بزرگ و به صورت ارباب و رعیتی اداره می‌شد. در محدوده محمدشهر کنونی دو عمارت ارباب نشین وجود داشته است که یکی از آنها در نزدیکی چشمه سارهای آب سیاه در محله حجت آباد فعلی قرار داشته و دیگری با عنوان قلعه یدالله در جنوب محله عباس‌آباد کنونی بوده است. در دوره پهلوی دوم و پس از اصلاحات ارضی، وجود خاک حاصلخیز و چشمه سارهای فراوان این محدوده مهاجرینی را از سایر مناطق کشور به این محدوده کشانده است. به طوریکه چندین خانواده ساوه‌ای و قره قانی هسته آبادی عباس‌آباد را در مرکز محله عباس‌آباد و محله قراقانی‌ها را در جنوب محله یزدی‌های کنونی ایجاد کرده‌اند. چندین خانواده مهاجر یزدی با خرید زمین کشاورزی و سکونت در این محدوده هسته آبادی یزدی‌ها را در اطراف خیابان ۲۲ بهمن کنونی در محله یزدی‌های کنونی بنا گذاشته‌اند. چندین خانواده نطنزی هسته اولیه آبادی نطنزی‌ها را در محله چمران کنونی ایجاد می‌کنند و چندین خانواده اصفهانی نیز هسته محله اصفهانیها را در شرق محدوده کنونی محمدشهر ایجاد کردند. در این دوره به علت توجه خاندان پهلوی به روستای مردآباد و احداث عمارت مادرشاه (همسر دوم رضاشاه پهلوی و مادر محمدرضا پهلوی) در این روستا که بعدها به «شاهدشت» و بعد از انقلاب اسلامی به «ماهدشت» تغییر نام داد، جاده کرج-ماهدشت از اهمیت بیشتری برخوردار گشت و به تدریج آبادی‌های محمدآباد، ولدآباد و سیدآباد در اطراف این جاده ایجاد شدند. در اواخر دوره پهلوی و پس از انقلاب اسلامی و در فاصله سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۷۵ با توسعه شهرک‌های صنعتی و استقرار صنایع مهم کشور در فاصله تهران و کرج موج جدیدی از رشد در محدوده محمدشهر کنونی آغاز می‌شود. این شهر در مسیر ترانزیت تهران، کرج، اشتهارد و از آنجا به قزوین، همدان و کرمانشاه و همچنین در مجاورت فرودگاه پیام و منطقه ویژه اقتصادی پیام قرار می‌گیرد. در نهایت در سال ۱۳۷۵ محدوده دهستان محمدآباد که از چندین روستا و آبادی تشکیل شده بود با جمعیتی بالغ بر ۵۸ هزار نفر به شهر تبدیل می‌شود و به محمدشهر تغییر نام می‌دهد. در این دوره با شدت گرفتن ساخت و سازهای بدون طرح و برنامه و غالباً بدون نظارت و مجوز هسته محله‌های نابسامانی چون تپه قشلاق، شهرک بعثت و جعفرآباد شکل می‌گیرند. در بین سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۰ این شهر به دلیل نزدیکی به شهر تهران و کرج، نقش یک شهر خوابگاهی را ایفا می‌کرده است و به علت قیمت پایین زمین در آن به نسبت تهران و کرج، مقصد مهاجرین بسیاری از مناطق دیگری بوده که با استفاده از فرصت‌های موجود در کرج و تهران، جویای زندگی و کار بهتر بوده‌اند. این موضوع باعث تفکیک‌های قانونی و بعضاً غیرقانونی باغات و زمین‌های کشاورزی توسط مالکان اراضی باغی و زراعی در محدوده محمدشهر و بویژه در محله‌های تپه قشلاق، شهرک بعثت، چمران و جعفرآباد می‌شود و این اراضی را به زیرساخت و سازهای مسکونی برده است؛ به گونه‌ای که جمعیت محمدشهر در فاصله سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵ با نرخ رشد ۳٫۰۶ به ۸۳۲۷۲ نفر (۷۹۴۵۱ نفر در محدوده قانونی فعلی) در سال ۱۳۸۵می‌رسد. هرچند که در سال ۱۳۷۹ طرح هادی محمدشهر توسط مشاور باوند تهیه می‌شود، اما در عمل این طرح به علت نوپا بودن نهاد شهرداری در این شهر، تحولات عظیمی که در این شهر در حال رخ دادن بود و همچنین گست کالبدی و اجتماعی که هنوز در بین هسته‌های روستایی اولیه تشکیل دهنده شهر وجود داشت، از دستیابی به بسیاری از اهداف و پیشنهادات خود در خصوص کنترل توسعه محمدشهر باز می‌ماند و با ادامه افزایش جمعیت شهر مدیریت شهری را به تهیه یک طرح راهبردی- ساختاری در هماهنگی با تحولات حوزه کرج-شهریار در منطقه کلانشهری تهران وا می‌دارد. مطالعات این طرح از سال ۱۳۸۷ توسط مشاور باوند آغاز می‌شود و در نهایت در سال ۱۳۹۰ به تصویب شورای عالی شهرسازی ومعماری ایران قرار می‌گیرد. این طرح که پهنه بندی عملکردی و فعالیتی را برای شهر پیشنهاد می‌دهد تاکنون به اجرا در نیامده و با نبود یک طرح تفصیلی برای آن همچنان طرح هادی قبلی ملاک عمل شهرداری این شهر قرار دارد.

با افتتاح متروی محمدشهر در سال ۱۳۸۹ به عنوان یک ایستگاه میان راهی در خط ۵ متروی تهران (کرج-تهران)، جذابیت‌های محمدشهر برای مهاجرپذیری را دوچندان کرد و جمعیت این شهر در سال ۱۳۹۰ به ۹۹۹۴۰ (۹۶۷۰۸ نفر در محدوده قانونی فعلی) رسید. نزدیکی بیشتر محدوده‌های شمالی این شهر به متروی محمدشهر و آزادراه تهران- کرج جذابیت بیشتری را برای سرمایه گذاران مسکن ایجاد کرده است و گرایش بیشتری به ساخت و ساز در محلات شمالی شهر همچون محمدآباد، دشت بهشت و سیدآباد مشاهده می‌شود. اراضی بایر و خالی میان هسته‌های روستایی محمدشهر نیز بویژه در مناطق مرکزی شهر چون حجت آباد، ولد آباد بزرگ و ولد آباد کوچک به سرعت به زیر ساخت و ساز مسکونی می‌رود و الگوی آپارتمان نشینی در غالب ساختمان‌های بلندمرتبه را در این شهر رواج می‌دهد. محلات همایون ویلا (مجتمع ۱۰۰۰ واحدی)، شهرک امیدوار و شهرک طالقانی ماحصل این دست ساخت و سازهای انبوه می‌باشند. در محلات به نسبت فقیرنشین تر شهر نیز به علت عدم مطلوبیت برای سرمایه گذاران مسکن از یک سو و عدم توانایی مالی ساکنین در این نواحی به نوسازی ساختمان‌ها، پدیده «پشت بام سازی» یا «پشت بام نشینی» به چشم می‌خورد که در آن مالکین به صورت غیرقانونی اقدام به ساخت طبقات جدید در ساختمان‌های کوتاه مرتبه خود نموده و آن را برای فروش یا اجاره به مهاجرین تنگدست تازه‌وارد عرضه می‌کنند و یا برای فرزندانشان که ازدواج کرده و خانواده جدید مستقلی را تشکیل می‌دهند در نظر می‌گیرند؛ بنابراین این سرعت فزاینده جمعیت پذیری از یک طرف و فقدان ابزار و سیاست‌های لازم جهت اسکان مطلوب جمعیت از طرف دیگر، موجب بروز ناهنجاری‌های گسترده‌ای در نظام کالبدی و اجتماعی این شهرگردید که از آن جمله می‌توان به ایجاد بافت‌های فرسوده در هسته‌های روستایی این شهر و ایجاد اجتماعات ناپایدار و نابسامان شهر در قالب محلات غیررسمی در حاشیه‌های محمدشهر اشاره کرد.

همان‌طور که اشاره شد، طرح راهبردی-ساختاری این شهر که در ابتدا در شورای توسعه و برنامه ریزی استان البرز به تصویب رسیده بود، در سال ۱۳۹۰ به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران رسید و در سال ۱۳۹۱ به شهرداری این شهر ابلاغ شد. به دنبال آن تهیه طرح تفصیلی محمدشهر در سال ۱۳۹۳ توسط مهندسین مشاور مآب آغاز شده است. همچنین همزمان با تهیه طرح تفصیلی این شهر مطالعات تهیه دو طرح ساماندهی و بهسازی سکونتگاه‌های غیررسمی این شهر و نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده محمدشهر به مهندسین مشاور پرداراز ابلاغ شده است.

منابع

• درگاه رسمی شهرداری محمدشهر
• نام شهردار
• «محمدشهرسلام»اولین سایت خبری محمدشهر :http://www.mohammadshahrsalam.ir/
• مهندسین مشاور پرداراز. ۱۳۹۴. طرح ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه‌های غیررسمی محمدشهر