دولت‌آباد (برخوار)

دولت‌آباد
کشور	ایران
استان	اصفهان
شهرستان	برخوار
بخش	مرکزی
مردم
جمعیت	۵۰ هزار نفر
جغرافیای طبیعی
مساحت	۹۸۵ هکتار
ارتفاع از سطح دریا	۱۵۶۰ متر
نمایندهٔ مجلس شورای اسلامی	حاجی دلیگانی
تأسیس شهرداری	۱۳۴۲
شناسهٔ ملی خودرو	ایران_۴۳د و ایران_۵۳م
به شهر علم و صنعت و شهید پرور دولت‌آباد خوش آمدید
دولت‌آباد روی نقشه ایران ۳۲.۸° شمالی ۵۱.۷° شرقی / 32.8; 51.7

دولت‌آباد مرکز شهرستان تازه تفکیک شده برخوار استان اصفهان ایران. برخوار یکی از شهرستانهای اطراف اصفهان می‌باشد که دولت‌آباد مرکز این شهرستان محسوب می‌گردد. این شهر نزدیکترین شهرستان به مرکز شهر اصفهان می‌باشد. ۶۲ محل از محلات کنار شهرهای مختلف ایران نام دولت‌آباد برخوار دارند که تنها از میان این تعداد فقط شهر دولت‌آباد برخوار اصفهان عنوان شهر یافته است و دیگر نامها همچنان به صورت دهی بخشی از شهرهای مختلف ایران را تشکیل داده است. شهر دولت‌آباد با وسعت ۹۸۵ هکتار واقع در شمال شهر اصفهان و دارای آب و هوای گرم و خشک می‌باشد. فاصله این شهر از مرکز استان ۱۰کیلومترو در ۵۱ درجه و ۴۰ دقیقه طول شرقی و ۳۲ درجه و ۴۹ دقیقه عرض شمالی و ارتفاع ۱۵۶۰متری قرار گرفته است. جمعیت این شهر 4۰۰۰۰ نفر و ساکنین شهر به زبان فارسی سخن می‌گویند. دین ساکنان این منطقه اسلام و مذهب شیعه است. موقعیت طبیعی این شهر با داشتن ۳۳ رشته قنات در گذشته و بالغ بر ۲۷ رشته قنات کشاورزی از نظر منظر طبیعی در جایگاه قابل توجهی قرار دارد. شهر دولت‌آباد با دارا بودن منطقه صنعتی که در نوع خود در سطح استان بی مانند است موقعیتهای بی شمار اشتغال برای جوانان و همچنین سرمایه‌گذاری‌های فراباور گردیده است. به نحوی که غالب آجر و سنگ استان در این ناحیه از اصفهان تولید می‌گردد. کارخانه‌ها و کارگاه‌هایی چون بلور و شیشه، تجهیزات و مصالح ساختمانی، کاغذ سازی، لوازم خانگی و بسیاری کارگاه‌های کوچک و بزرگ که مواد و مصالح کارخانه‌های بزرگ چون کارخانه‌های خودرو سازی را تولید می‌کنند. جمعیت مشغول به کار در این منطقه غالباً بومی و افرادی متخصص و اهل فن می‌باشند.

پیشینه تاریخی

هسته اولیه این شهر قبل از سلسله صفویه به صورت قلعه کوچکی تشکیل و صرفاً چند خانوار در آن می‌زیسته‌اند، بنا به روایات، زمانی سیل جاری می‌شود و روستاهای زیر دست چون دره، بتکده آباد و صالح آباد مورد هجوم سیل قرار می‌گیرند و دولت وقت صفوی اهالی آن روستاها را به این قلعه انتقال می‌دهد و به عمران و آبادی آنجا می‌پردازد. در این هنگام بنایی به نام شاه نشین احداث می‌گردد که آثاری به جز محله‌ای به این نام از آن در دست نیست و در اثر سیل و گذشت زمان به طور کامل تخریب شده است. از این دوره آثاری از چند مسجد به نام‌های مسجد دوازده امام، مسجد شبستان و مسجد علی بیک ذکر شده است. از دیگر آثار تاریخی این شهر می‌توان به برج کبوتر معروف به برج آقا، خانه ارباب واقع در محله لودریچه، کتیبه‌های حرم امامزاده نرمی که قسمتی از آن متعلق به دوران سلجوقیان است اشاره کرد. شهر دولت‌آباد تا ۵۰ سال پیش دارای ۴ محله به نام‌های محله گرگو، محله شاه نشین، محله سر جوب، محله شترخوان بوده است که هر کدام از محله‌ها را بنا به بافت و نوع امکاناتی که در آن بوده است نامگذاری کرده‌اند. به طور مثال محله شاه نشین به دلیل آنکه اکثریت ثروتمندان و عیان نشینان در آن محل زندگی می‌کردند به این نام معروف بوده است. گسترش شهر دولت‌آباد به عنوان مرکز بخش و توسعه فیزیکی و افزایش جمعیت آن طی سال‌های اخیر، به دلیل موقعیت خاص مکانی آن است. مکانی که از یک طرف دسترسی به شهر بزرگ اصفهان را امکان‌پذیر ساخته و از طرف دیگر سایر مراکز شهری و روستایی منطقه برخوار را به هم پیوند می‌دهد. به طوریکه در مدتی کمتر از ۲۰ سال سطح شهر تا دو برابر افزایش و مراکز روستایی مجاور را نیز در بر گرفته است. روستاهایی مانند لودریچه و کربکند و زمان آباد به شهر پیوسته‌اند و هم اکنون جزء لاینفک شهر محسوب می‌شوند

موقعیت کشاورزی

از ویژگی‌های کشاورزی این شهر می‌توان به دشت دولت‌آباد اشاره کرد که از جمله دشتهای مستعد استان می‌باشد که عمده محصولات کشاورزی گندم، ذرت علوفه‌ای، جو، یونجه، آفتابگردان، چغندر قند و لبو، باغات انگور، انار و محصولات صیفیجات و سبزیجات، گوجه و پیاز از آن قابل برداشت می‌باشد. دامداریهای این شهر بالغ بر ۳۴ واحد دامداری سنتی و ۵ واحد صنعتی و تعداد ۲۰ واحد مرغداری می‌باشد.

موقعیت علمی و فرهنگی

دولت آباد داراي مشاهير بسيار در زمينه هاي ديني،علمي و ادبي ميباشد آيت اله محمد ناصري از شناخته شده ترين علماي شيعه متولد اين شهر ميباشد همچنين خاندان بزرگ دولت آبادي كه شناخته شده ترين آن ها يحيي دولت آبادي نويسنده حيات يحيي يكي از اولين زندگي نامه ها به سبك جديد و شهناز جزو اولين رمان هاي سبك جديد است و يا حسام دولت آبادي سياستمدار و صديقه دولت آبادي موسس دبيرستان دخترانه در سن ١٤سالگي و از فعالان مشروطه و پروين دولت آبادي شاعر معاصر همچنين خاندان فرهْوَشي كه استاد محمد علي فرهوشي يا مترجم همايون از پایه‌گذاران مدارس نوین در ایران و از نخستین نویسندگان کتاب‌های درسی جدید برای دانش‌آموزان ایرانی به شمار می‌رفت. مترجم همایون همچنین تسلط کم‌مانندی بر زبان فرانسوی داشت و از جمله مترجمان زبردست ایران شناخته می‌شد و از جمله برخی از سفرنامه‌های مهم مستشرقین اروپایی در ایران را برای نخستین بار به فارسی ترجمه نمود و اثار بسيار ديگري از ايشان در دسترس است و فرزند ايشان استاد ايرج فرهوشي از اساتيد دانشگاه تهران ميتوان نام برد.

وجه تسمیه

شهر دولت‌آباد به خاطر قرار داشتن در محدوده دو صحرای بزرگ و پر رونق که در قدیم به آنها (لت) گفته می‌شده است به (دو لت آباد) معروف گردیده است. لت به معنای صحرا. کرت و یادر اصطلاح بومی محلی لته ۲ لت آباد = دولت‌آباد

صنایع دستی

در گذشته نه چندان دور قالی بافی برترین هنر مردمان این شهر به حساب می‌آمد و نقشه‌های دولت‌آبادی هنوز هم جایگاه خود را در این صنعت حفظ کرده است. از جمله صنایع دیگر این شهر می‌توان به کارگاه‌های طلاسازی، مبل سازی و منبت کاری اشاره کرد.

منابع

اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳ خ.