سرنا

ساز سرنا

سُرنا یا سورْنا نام ساز بادی باستانی ایرانی است که از چوب ساخته می‌شود.

ریشه لغت سرنا

سُرنا و کَرنا هر دو به معنی بوق و با لغت (به انگلیسی: Horn) در انگلیسی از یک ریشه می‌باشند. در اصل در میان اقوامی که زبان هندواروپایی اولیه را صحبت می‌کردند این ساز به علت اینکه از شاخ حیوانات ساخته می‌شد به این اسم نامیده شده. شاهد دیگری که به این ادعا و مشابهت مهر تائید می‌زند نام ذوالقرنین، به معنی دارنده دو شاخ است. قَرن که مُعَرَّب کَرن است (که در اسم کَرنا مشاهده می‌شود) به معنی شاخ می‌باشد. البته سُرنای کنونی به مراتب از بوقهای شاخی اولیه پیشرفته تر است، ولی عضوی از خانواده سازهای بادی یا بوقی به شمار می‌آید.

سرنا در ایران

سرنا سازی نه تنها محلی، بلکه قدیمی است. در اشعار شعرای ایران بسیار نام سرنا، سورنا و سورنای [؟] آمده است.این ساز در سیستان و بلوچستان ، خراسان و لرستان از دیرباز رواج داشته و حتی امروزه نیز در مجالس شادی و به هنگام خواندن ترانه های محلی این نواحی بکار می رود. در نواحی لرستان سرنا ی کوچک و در نواحی بختیاری سرنا ی بلند معمول است. سرنا ی محلی معمولاً با دهل نواخته می‌شود.در میان سرنا نوازان مشهور ایرانی می توان از علی‌اکبر مهدی‌پور دهکردی، نوازنده نوروزنامه یا همان موسیقی هنگام تحویل سال نو و نیز رضا مریدی دلفان و شامیرزا مرادی مشهورترین نوازنده سرنا ی کوچک (کوتاه) نام برد.

رخنه در فرهنگ

همچنین ضرب المثلی در پارسی برگرفته از این ساز ساخته‌شده‌است که می‌گوید:

آدم ناشی، سرنا را از سر گشادش می زنه

نگارخانه

• 

  رضا مریدی در حال نواختن سرنا

• 

  شامیرزا مرادی در حال نواختن سرنا

• 

  سرنای ایرانی خاتم‌کاری شده، مربوط به اواخر قرن نوزدهم میلادی. نگهداری شده در موزه متروپولیتن نیویورک

جستارهای وابسته

• موسیقی لرستان
• علی‌اکبر مهدی‌پور دهکردی
• شامیرزا مرادی
• احسان عبدی‌پور (نوازنده سرنا)
• رضا مریدی دلفان
• زورنا ‏(en)‏، گونهٔ ترکی
• سوئونا ‏(en)‏، گونهٔ مأخوذ چینی

منابع

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Sorna». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای ، بازبینی‌شده در ۳ مارس ۲۰۰۸.