صفحهٔ اصلی
ابوالقاسم فردوسی توسی (۳۲۹ هجری قمری – ۴۱۶ هجری قمری، در توس خراسان)، شاعر حماسهسرای ایرانی و سرایندهٔ شاهنامه، حماسهٔ ملی ایران، است. برخی فردوسی را بزرگترین سرایندهٔ پارسیگو دانستهاند، که از شهرت جهانی برخوردار است. فردوسی را حکیم سخن، حکیم توس و استاد سخن گویند. فردوسی دهقان و دهقانزاده بود. او آغاز زندگی را در روزگار سامانیان و همزمان با جنبش استقلالخواهی و هویتطلبی در میان ایرانیان سپری کرد. در نگاهی کلی دربارهٔ دانش و آموختههای فردوسی میتوان گفت او زبان عربی میدانست، اما در نثر و نظم عرب چیرگی نداشت. او پهلویخوانی را بهطور روان و پیشرفته نمیدانست، اما بهگونهٔ مقدماتی مفهوم آن را دریافت میکرد. بههرروی، در شاهنامه هیچ نشانهای دربارهٔ پهلویدانی او نیست. پژوهشگران سرودن شاهنامه را برپایهٔ شاهنامهٔ ابومنصوری از زمان سی سالگی فردوسی میدانند. تنها سرودهای که روشن شده از اوست، خود شاهنامه است. سرودههای دیگری نیز از برای فردوسی دانسته شدهاند، که بیشترشان بیپایه هستند. نامورترین آنها مثنویای به نام یوسف و زلیخا است. سرودهٔ دیگری که از فردوسی دانسته شده، هجونامهای در نکوهش سلطان محمود غزنوی است. شاهنامه پرآوازهترین سرودهٔ فردوسی و یکی از بزرگترین نوشتههای ادبیات کهن پارسی است. فردوسی شاهنامه را در ۳۸۴ ه.ق، سه سال پیش از برتختنشستن محمود، بهپایان برد و در ۲۵ اسفند ۴۰۰ ه.ق برابر با ۸ مارس ۱۰۱۰ م، در هفتاد و یک سالگی، تحریر دوم را به انجام رساند.
- … جرج واشینگتن، نخستین رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا، در مزرعهٔ شخصی خود در مونت ورنون، زنبورداری میکرد؟ (در تصویر)
- … جان ویلیامز، با ۵۰ نامزدی اسکار، بیشتر از هر انسان زندهٔ دیگری نامزد دریافت این جایزه شده است؟
- … سیلکی، نژادی از مرغ است که پرهای آن با ابریشم و خز مقایسه میشود؟
- … محمد بن بعیث، فرماندار عربتبار مرند، در سده دوم هجری را نخستین پارسیسرای آذربایجان دانستهاند؟
- … در طب سنتی ایران، از فلفل قرمز به عنوان بیحسکننده موضعی یا به عنوان مسکن استفاده میشده است؟
- … در عصر اکتشافات، پادشاهی پرتغال و پادشاهی اسپانیا با انعقاد پیمان تردسییاس سرزمینهای کشفشده در بر جدید و بر قدیم را میان خود تقسیم کردند؟
- … خیرالنساء بیگم، همسر شاه محمد خدابنده، برای مدتی امور مملکتی صفویان را از داخل حرمسرا اداره میکرد؟
هدف ویکیپدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبانهای زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکیمدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکیواژه، ویکیکتاب، ویکیگفتاورد، ویکیخبر، ویکیدانشگاه، ویکیسفر، ویکیداده و ویکیگونه را پدیدآوردند.
ویکیپدیای فارسی پس از دو سال از شروع پروژهٔ ویکیپدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ هجدهم ویکیپدیاها قرار دارد و بزرگترین ویکیپدیا در میان زبانهای خاورمیانه و زبانهای راست به چپ و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب میشود. ویکیپدیای فارسی هم اکنون (۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۶ خورشیدی) ۵۴۲٬۸۱۳ نوشتار دارد.
- در پی یک حمله سایبری گسترده (در تصویر) بالغ بر ۲۳۰ هزار رایانه در ۹۹ کشور جهان آلوده شدهاند.
- در پی برگزاری انتخابات زودهنگام ریاستجمهوری کره جنوبی، مون جائه-این به عنوان رئیسجمهور کره جنوبی انتخاب شد.
- امانوئل مکرون در انتخابات ریاستجمهوری فرانسه بر رقیبش مارین لوپن پیروز شد.
- یک درگیری مرزی بین افغانستان و پاکستان منجر به تلفات نظامی و غیرنظامی از هر دو طرف شد.
- انفجار در معدن زغال سنگ یورت آزادشهر در استان گلستان ایران جان ۴۳ معدنچی را گرفت.
امروز: سهشنبه، ۱۶ مه ۲۰۱۷ میلادی برابر ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۶ هجری خورشیدی و ۱۹ شعبان ۱۴۳۸ هجری قمری (UTC)
روز جهانی مبارزه با ترس از همجنسگرایی، در آمریکا: روز نیروهای مسلح، در مالزی: روز معلم
- رویدادها
- ۱۷۷۰ - ماری آنتوانت شاهزادهٔ ۱۴ سالهٔ اتریشی به عقد ازدواج لویی شاهزادهٔ ۱۵ سالهٔ فرانسوی درآمد.
- ۱۸۰۴ - ناپلئون بوناپارت با رأی پارلمان فرانسه، امپراتور این کشور شد.
- ۱۸۷۵ - در پی وقوع زمینلرزهٔ شدیدی در ونزوئلا و کلمبیا، ۱۶ هزار تن جان باختند.
- ۱۹۲۰ - ژان دارک (تصویر) که قرنها قبل توسط کلیسای کاتولیک به جرم ارتداد در آتش سوزانده شده بود، توسط پاپ ژان پل اول تبرئه شده و لقب «قدیس» به وی داده شد.
- ۱۹۶۶ - مائو آغاز انقلاب فرهنگی در چین را اعلام کرد.
- زادروزها
- ۱۶۱۱ - زادروز اینوسنت یازدهم از پاپهای کلیسای کاتولیک روم
- ۱۹۰۵ - زادروز هنری فوندا بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر اهل آمریکا
- ۱۹۵۳ - زادروز پیرس برازنان بازیگر ایرلندیتبار آمریکایی
- ۱۹۵۶ - زادروز اولگا کوربوت ژیمناست اهل بلاروس، برندهٔ ۴ مدال طلای المپیک
- ۱۹۶۶ - زادروز جنت جکسون خواننده، رقصنده، ترانهسرا و بازیگر اهل آمریکا، خواهر مایکل جکسون
- ۱۹۸۶ - زادروز مگان فاکس مدل و بازیگر آمریکایی
- درگذشتها
- ۱۷۰۳ - درگذشت شارل پرو شاعر و داستانسرای فرانسوی
- ۱۸۳۰ - درگذشت ژوزف فوریه ریاضیدان و فیزیکدان فرانسوی
- ۱۹۲۶ - درگذشت محمد ششم سیوششمین و آخرین پادشاه امپراتوری عثمانی
- ۱۹۴۲ - درگذشت برونیسلاو مالینوفسکی انسانشناس اهل لهستان
- ۱۹۵۳ - درگذشت جنگو راینهارت نوازندهٔ گیتار جاز اهل بلژیک
- ۲۰۱۰ - درگذشت رانی جیمز دیو ترانهسرا و خوانندهٔ آمریکایی