انواع کوه‌ها

زمین شناسان کوه‌ها را به چهار دسته تقسیم می‌کنند.

این تقسیمبندی از لحاظ چگونگی ساختمان آنهاست.با اینوصف همه کوهها از این نظر با هم مشترکند که همه براثر دگرگونیهای خشنی پدید آمدند که میلیونهای سال پیش برسطح زمین رخ داده‌است. انواع چهارگانه کوهها بدین قرارند:

۱. کوههای چین دار که از لایه‌ها براثر فشار زیاد درهم فشرده شده و به گونه چینهای برزگ درآمده‌اند.وقتی اینگونه کوههای را می‌بینید در می‌یابید که در بسیاری از نقاط لایه‌های سنگ به گونه قوسی برآمد گی یا فرورفتگی پیدا کرده که این نیز بر اثر فشردگی و فشار سطح زمین پدید آمده‌است. کوههای آپالایش وکوههای آلپ دو نمونه از کوههای چین دارند.

۲. کوههای گنبدیدر این کوهها لایه‌های سنگی طوری به سمت بالا فشرده‌اند که گنبدهایی آبله گون پدید آورده‌اند.در بسیاری از موارد گدازه‌های ذوب شده باعث برآمدگی این لایه‌های سنگی مشوند.یعنی همان گدازه‌هایی که با فشار زیاد از سطح زیرین زمین بیرون می‌آیند. کوههای بلاک هیلزدردا کوتای جنوبی در امریکا نمونه از کوههای گنبدی می‌آیند.

۳.کوههای قطعه‌ای کوههایی هستند که بر اثر قاچ خوردگی یا شکستی که در پوسته زمین رخ می‌دهد پیدا شده‌اند.یعنی آنکه تکه‌های بسیار بزرگی از سنگ که قبلاً برروی زمین خوابیده بودند از جای خود بطور مستقیم یا کج بر خاسته و این کوهها را پدید آورده‌اند.مثلاً رشته کوههای سیرانوادا تکه سنگی است به طول ۶۵۰ وپهنای ۱۳۰ کیومتر.

۴.کوه‌های آتشفشان از گدازه‌ها خاکستر و اشیای نیمسوخته‌ای درست می‌شوند که از اندرون زمین بیرون ریخته می‌شوند.

معمولاً یک کوه آتشفشان به شکل مخروطی است که سوراخ یا دهانه‌ای هم برفراز قله خود دارد .برخی از کوههای مشهور آتشفشان عبارتند از :رینیر و هودوشستا در ایالات متحده آمریکا کوه فوجی یا ما در ژاپن و کوه وزو در ایتالیا. مطالبی که تا اینجا گفتیم راجع به کوههایی بود که تنها در یک مرحله شکل گرفته‌اند .ولی بسیاری از رشته کوهها چند مرحله از این مراحل چهارگانه را پیموده وبه شکل کنونی خود رسیده‌اند.مانند راکیز که مجموعه کوههایی است از نوع قطعه‌ای چین دار، گنبدی وحتی آتشفشان.

منابع

آرکدی لئوکوم، دکتر خلیلیان، سید خلیل، به من بگو چرا، چاپ ششم تابستان ۱۳۶۳