زلقی
زلقی یا زلکی یکی از طوایف شعبه یا جرگه چهارلنگ از ایل بختیاری میباشد. این ایل متشکل از چند طایفه بزرگ و دارای بیش از ۴۰ اولاد میباشد که هرکدام از تیرهها، به نوبه خود از چند اولاد، و هر اولاد از چند تش، وهر تش از چند کو، و هر کو از چند کر و بو یا خانوار، تشکیل شده است. معمولاً تیرههای یک طایفه، دارای نیای مشترکی میباشند یا به صورت نسبی یا سببی باهم پیوند خویشاوندی دارند. زلقی در معنی کلمه یعنی کمیاب و نادر. این کلمه در فارسی قدیم به معنی آنچه که یافت نشود، نایاب و ناپیدا بوده است.[۱][۲][۳][۴][۵][۶]
زیست بوم
مناطق سکونت این طایفه در جنوب استانهای مرکزی و شرق لرستان و شمال استان چهارمحال و بختیاری و نیز در شهرهای شمالی و شرقی استان خوزستان میباشد. همچنین در استان کرمان طوایفی از بختاری زلقی وجود دارند برای مثال شهاب الدین و غیاث الدین برادران بختیاری بودند که در سال ۱۱۲۰ ساکن دیار بافت در استان کرمان شدهاند؛ و فامیلهای امروزی شهابی نژاد و غیاثی ناشی از مهاجرت عدهای از بختیاریها به کرمان است. بختیاریهای کرمان به زبان فارسی صحبت میکنند. اما با وجود دور افتادن از سرزمین بختیاری هنوز برخی از آداب و رسوم بختیاری زلقی را حفظ کردهاند.
شهرهای محل سکونت
برخی شهرهای محل سکونت این ایل عبارتند از الیگودرز، دورود، خمین، اندیمشک، دزفول، شوشتر، گتوند/ صالح شهر، مسجد سلیمان و هندیجان، هرچند به دلیل قرار این ایل در طول تاریخ در منطقه الیگودرز و نامگذاری بخش بزرگی از حوزه جغرافیایی این منطقه به نام بخش زلقی این گمان به وجود آمده است که سکونتگاه اصلی ایل زلقی بخش زلقی است اما شواهد تاریخی و جغرافیای انسانی این ایل حاکی از آن است که زلکیها از دیر باز در اکثر مناطق لرستان بزرگ سکونت داشتهاند.
تیرههای طایفه زلکی
- ۱. آریاسی
شامل تیرههای:
- شهاب الدین
- شهابی نژاد
- بختیاری نژاد
- غیاث الدین
- غیاثی
- ۲. هزارسی
شامل تیرههای:
- اولاد خدابخش
- جهانبخش
- ذولفقار
- جعفر
- جهانگیر
- باوا
- عباس
- بختیار
- جوبازوند
- پزی:
- محمد وند
- سلیمان وند
- حسن وند
- دراشگفتی
- ترپی
- بی آبی
- مدروک
- مفروش
- لیرکی
- ۳. دوزنی
شامل تیرههای:
- تاجمیری
- تشمال
- شاهمنصوری
- رحمت وند
- جمال وند
- ماندنی
- سلطانی
- قوچعلی
- ممدوزنی
- وندوندگری
- شیخ گوشه
- حسین عبدالله
- کلی جلی
- شمس الدین وند
- شیخ باباروزبه
- کاهگونی
- گانر
- حیدروند
- محمد سلیمانی
- ۴. جاوند
- شامل تیرههای:
- ایسوالی
- خان
- محمدرضاوند
- ارجنکی
- خمکاروند
- شهکه وند
- شیخ
- سرخ سرخ
- قربان وند
- عباس وند
- چنگری
- اسدوند
- ۴. مینجایی
- شامل تیرههای:
- شهکه وند
- آدینه وند
- علی محمد وند
- کووری
- قربان وند
- رجب وند
- ابراهیم وند
- صابروند
- مددوند
- عسگروند
- قنبر وند
- شیخ پیر بادوش
- ۶. بریم وند
- شامل تیرههای:
- قیطاسوند
- القاص وند
- کوه کن
- ابول وند
- حیدر وند
- مهلی وند
- غلام وند
منابع
- ↑ Arash Khazen. «Tribes and Empire on the Margins of Nineteenth-Century Iran p.22». دانشگاه واشینگتن، ۲۰۰۹. بازبینیشده در ۲۰۱۴.
- ↑ «Iran Almanac and the Book of Facts». Echo of Iran، 1970.
- ↑ «نمودار اجتماعی طوایف بختیاری». دانشنامه ایرانیکا.
- ↑ «Bakhtyārī». دانشنامه بریتانیکا. بازبینیشده در 3-25-2014.
- ↑ «BAḴTĪĀRĪ TRIBE». Encyclopaedia Iranica. بازبینیشده در ۸ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ Carl Skutsch. «Encyclopedia of the World's Minorities page.176».
- حسین ابراهیمی ناغانی. «اسامی طوایف و شعب ایل بختیاری». وبگاه انسانشناسی و فرهنگ، ۲ اسفند ۱۳۸۸.
- خسروی، عبدالعلی. فرهنگ بختیاری. تهران، ۱۳۶۸
- کریمی، اصغر. سفر به دیار بختیاری. تهران، * عکاشه، اسکندر. تاریخ ایل بختیاری به کوشش فرید مرادی. تهران، ۱۳۶۵
- نیکزادامیرحسینی، کریم. شناخت سرزمین بختیاری. اصفهان، ۱۳۵۴
- مهرزادقنبری سردار اکبری خرادآذر. سرگذشت ایل چهارلنگ۱۳۸۶اهواز
این یک مقالهٔ خرد پیرامون ایل بختیاری است. با گسترش آن به ویکیپدیا کمک کنید. |