سد سفیدرود
| سد سفیدرود | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کلی | |
| نام رسمی: | سد سفیدرود |
| کشور: |  ایران
|
| رودخانه: | سفیدرود |
| محل: | گیلان |
  سد سفیدرود | |
| نزدیک‌ترین شهر: | منجیل |
| نوع سد: | وزنی پایه دار |
| ارتفاع از پی: | ۱۰۶ متر |
| طول تاج: | ۴۲۵ متر |
| عرض در پی: | ۱۰۶ متر |
| عرض تاج: | ۸ متر |
| نوع سرریز: | ۲ سرریز نیلوفری ۲ سرریز جانبی ۵ تخلیه کنندهٔ تحتانی |
| ظرفیت تخلیه سرریزها: | ۵۰۰۰ متر مکعب بر ثانیه |
| تاریخ آغاز ساخت: | ۲۲ بهمن ۱۳۳۱ |
| تاریخ پایان: | اردیبهشت ۱۳۴۱ |
| اطلاعات مخزن | |
| حجم مخزن: | ۱۷۵۶ میلیون متر مکعب |
| طول دریاچه: | ۱۳ کیلومتر در شاخه شاهرود ۲۵ کیلومتر در شاخه قزل اوزن |
| مساحت حوزه آبریز: | ۵۶۲۰۰ کیلومتر مربع |
| پانویس‌ها | |
مختصات: ۳۶° شمالی ۴۹° شرقی / ۳۶°شمالی ۴۹°شرقی
سد سفیدرود یا سد منجیل، سدی است که در ابتدای رودخانه بزرگ سفیدرود در محل پیوستن دو رود قزل‌اوزن و شاهرود در نزدیکی منجیل ساخته شده است و برای تنظیم آب این دو رود برای کشاورزی در جلگه گیلان و نیز تولید برق به کار می‌رود.[۱]
نام[ویرایش]
این سد در هنگام ساخت و اوایل دوره بهره‌برداری به سد سفیدرود معروف بود. ار سال ۱۳۴۶ آن را سد شهبانو فرح نامیدند.[۲] ار ۱۳۵۷ تاکنون به نام اولیه یعنی سد سفیدرود خوانده می‌شود.[۱]
تاریخچه[ویرایش]
کار ساخت این سد از ۱۳۳۵ شروع شد و در سال ۱۳۴۰ به پایان رسید؛ و اولین سد ایران است بهره‌برداری از سد در ۲۹ اردیبهشت سال ۱۳۴۱ آغاز شد. ارتفاع سد از کف رودخانه ۹۲ متر و طول تاج آن ۴۲۵ متر است. سد سفیدرود پنج واحد تولید برق دارد که در مجموع بیش از ۸۷ مگاوات برق تولید می‌کند.
- قرارداد مطالعات سد در تاریخ ۲۲/۱۱/۱۳۳۱ بین بنگاه مستقل آبیاری و مهندسین مشاور اتکو-افر "Etco-Ofer" منعقد گردید.
- طرح مقدماتی در تاریخ ۲۲/۴/۱۳۳۲ از سوی مشاور تسلیم کارفرما گردید.
- طرح قطعی در تاریخ ۱/۱۲/۱۳۳۲ ارایه گردید.
- پیمانکار طرح، "شرکت فرانسوی ساسرِ "Saser بنابر موافقت نامه ۲۹/۹/۱۳۳۳ کارهای مقدماتی طرح را آغاز ولی قرارداد قطعی در خصوص اجرای ساختمان سد و تأسیسات جانبی آن در تاریخ ۹/۱۲/۱۳۳۴ منعقد گردید.
- ساختمان بدنه سد سفید رود در تاریخ ۲۵/۱۱/۱۳۴۰ به پایان رسید و در اردیبهشت ماه سال ۱۳۴۱ رسماً افتتاح و بهره‌برداری از آن آغاز
ورود مستقیم فاضلاب[ویرایش]
فاضلاب انسانی و خانگی، پساب صنعتی و بیمارستانی بدون تصفیه مستقیماً وارد دریاچه پشت این سد می‌شود و سموم و کودهای کشاورزی بدون مدیریت از بالادست راهی دریاچه این می‌شود؛ و سپس مورد استفاده کشاورزی، آبزی پروری و آشامیدنی قرار می‌گیرد.[۳][۴][۵]
رسوب‌گیری[ویرایش]
سد سفیدرود یکی از رسوب‌گیرترین سدهای جهان است. اکنون بیش از نیمی از ظرفیت سد را رسوبات پر کرده است. از سال ۱۳۵۹ تاکنون عملیات شاس و تغییر زمان‌بندی پر و خالی کردن سد برای رفع این مشکل به کار گرفته شده است. همچنین احداث چند سد انحرافی برای رسوب‌گیری آب رودهای شاهرود و قزل‌اوزن در دست اقدام است.
منابع[ویرایش]
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Sefidrud Dam». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۴.
