اشترانکوه
اشترانکوه | |
---|---|
مکان | |
مکان |
استان لرستان ایران |
رشتهکوه | زاگرس |
اُشْتُرانْکوه معروف به آلپ ایران رشتهکوهی در شرق استان لرستان و یکی از بلندترین رشتهکوههای زاگرس است [۱] . بلندترین قله این رشتهکوه به نام سنبران به ارتفاع ۴۱۵۰ متر است.[نیازمند منبع] این رشتهکوه سرچشمه یکی از سرشاخههای رود دز به نام ماربره است که در دوره کوهزایی جدید ایجاد شدهاست. این کوه از جمله کوههای جوان میباشد که در حدود ۳۰ میلیون سال پیش ایجاد شدهاست.[نیازمند منبع]
قلههای بلند و پر برف، درههای ژرف و طولانی، رودهای دائمی، پوشش گیاهی و جانوری بسیار متنوع، روستاهای کوهپایهای از جمله ویژگیهای اشترانکوه میباشد که به سبب بلندی در شعاع ۱۰۰ کیلومتری به خوبی پیدا است. گفته میشود نام آن به سبب وجود قلههای ۸ گانه که هر کدام بلندتر از ۴۰۰۰ متر میباشد و مانند کاروانی از شتر به ردیف قرار گرفته، به شترکوه و یا اشترانکوه معروف گشتهاست.
قلههای مهم آن از شمال باختری به جنوب خاوری اینهاست: چال میشان، گلگل، گلگهر، سن بران، کوله لایو، میرزایی، فیالسون، لگه، سراب شاه تخت، سوزنی مهرجمال، پیاره دره تخت، پیاره کمندان، ازنادر و کولهجنو.[۲]
در ارتفاعات اشترانکوه درههایی یخچالی وجود دارد که در اصطلاح محلی به آنها چال میگویند. از جمله این چالها میتوان از چال میشان، چال کبود، چال بران، چال فیالسون، چال شاهتخت، چال پیارو و چال همایون نام برد.[۳]
رودهای کوچک بسیاری از این قلهها سرچشمه میگیرند که ماربره، گهررود، دره دایی و دره دزدان از آن جملهاند. دریاچه گهر در یکی از دامنههای جنوب باختری اشترانکوه و در دره گَهَررود قرار دارد.[۴]
دامنههای اشترانکوه از دیرباز محل استقرار برخی طوایف لر بوده است، پس از مهاجرت از آنجا و عبور از میافارقین و، آنان بعدها به اتابکان لرستان شهرت یافتند.[۵] مراتع دامنههای اشترانکوه مورد استفاده عشایر این ناحیه است.
دارای جاذبههای طبیعی بسیاری است.[۴]
حیات وحش[ویرایش]
این رشته کوه در حدود سال ۱۳۴۰ از لحاظ گونههای جانوری و گیاهی جزء مناطق حفاظت شده قرار گرفت و در سال ۱۳۴۸ جزء محیط زیست جهانی قرار گرفت. از گونههای جانوری آن میتوان به خرس قهوهای، روباه، کفتار، گراز، گرگ خاکستری، بز کوهی، قوچ، گربه وحشی، گربه جنگلی، سنجاب درختی، مار قیطانی وکبک دری و از پرندگان میتوان به عقاب، کبک، جغد، اردک و شاهین اشاره نمود که همگی تحت حفاظت محیط زیست میباشند.[۶]
در اشترانکوه پسته کوهی به فراوانی یافت میشود و پوشش گیاهی متنوع آن اعم از گون، ریواس و استپها در شیب ملایم بعضی نقاط و گلهای طبیعی و خودرو محل مناسبی برای جانوران ساکن در اشترانکوهاست که در آن زاد و ولد کرده و از آنان تغذیه میکنند.
اشترانکوه پذیرای کوهنوردان و گردشگران و زمینشناسانی از اقصی نقاط کشور و خارج از کشور بوده که برای تفریح و ورزش و پژوهش علمی مراجعه نمودهاند.[۷]
منطقه حفاظتشده[ویرایش]
منطقه حفاظتشده اشترانکوه یکی از مناطق حفاظتشده ایران است که علاوه بر دریاچه گهر ، تونل برفی ، چشمه قلقل و دره تخت را نیز شامل میشود؛ این منطقه ۹۸ هزار هکتار وسعت دارد و یکی از مهمترین منابع طبیعی ایران به شمار میآید.
سراسر کوهستان و دامنههای اشترانکوه محل سکونت طوایف مختلفی از شاخه چهارلنگ بختیاری میباشد و همانگونه که ذکر شده است اصطلاح اتابکان لرستان یا کردهای شام مربوط به ۵۰۰سال پیش میباشد.
جستارهای ویژه[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ Comprehensive Map of Iran, Microsoft Encarta Interactive World Atlas 2001, Microsoft Corporation
- ↑ (جعفری، ۱/۶۳؛ نقشه عملیات)
- ↑ (عبدالواحد خنجی، ۵۴–۵۵)
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ (جعفری، همانجا)
- ↑ (اقبال، ۴۴۳؛ مشکوتی، ۶۴)
- ↑ «عکس خبری/ گونههای جدید شناسایی شده در منطقه اشترانکوه». ۱۳۹۱/۰۶/۰۷.
- ↑ «زن کوهنوردایرانی که به طرز معجزهآسایی زنده مانده بود کوهنوردی را از سرگرفت». ۱۳۹۰/۱۰/۹.
منابع[ویرایش]
- عباساقبال، تاریخ مغول از حمله چنگیز تا تشکیل دولت تیموری، تهران، ۱۳۶۴ش؛
- عباس جعفری، کوهها و کوهنامه ایران، تهران، ۱۳۶۸ش؛
- عبدالواحد خنجی، «فرهنگ کوههای ایران»، شکار و طبیعت، تهران، ۱۳۳۹ش، شم ۷؛
- مشکوتی، نصرت الله، از سلاجقه تا صفویه، تهران، ۱۳۴۳ش؛
- دورود پایتخت طبیعت ایران
- نقشه عملیات مشترک (زمینی)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران، ۱۳۷۱ش، گ ۹–۳۹.
پیوند به بیرون[ویرایش]
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ اشترانکوه موجود است. |
|
|
|