شهرستان شهرکرد
شهرستان شهرکرد | |
---|---|
اطلاعات کلی | |
کشور | ایران |
استان | چهارمحال و بختیاری |
سال شهرستان شدن | ۱۳۳۱ خورشیدی |
مردم | |
جمعیت | ۲۸۳۲۱۰ نفر |
جغرافیای طبیعی | |
مساحت | ۲۰۰۶ کیلومتر مربع |
دادههای دیگر | |
پیششماره تلفنی | ۰۳۸ |
شهرها | |
شهرکرد، هفشجان، کیان | |
تعداد بخشها | |
مرکزی شهرکرد، لاران، فرخ شهر |
شهرستان شهرکرد یکی از شهرستانهای استان چهارمحال و بختیاری است که با مساحت حدود ۲۰۰۶ کیلومتر مربع، بالغ بر ۱۲٪ از کل مساحت چهارمحال و بختیاری را تشکیل دادهاست.[۱] مرکز این شهرستان شهر شهرکرد است. براساس سرشماری سال ۱۳۹۰ خورشیدی، شهرستان شهرکرد دارای ۲۸۳۲۱۰ نفر جمعیت میباشد؛ که از این تعداد ۲۵۳۶۲۹ نفر در نقاط شهری و ۲۹۵۸۱ نفر نیز در نقاط روستایی ساکن هستند. شهرکرد، هفشجان و فرخ شهر از شهرهای مهم این شهرستان میباشند.[۲]
موقعیت جغرافیایی[ویرایش]
این شهرستان در طول شرقی ۴۹ درجه و ۲۲ دقیقه تا ۵۰ درجه و ۴۹ دقیقهاست و از نظر عرض جغرافیایی در عرض شمالی ۳۲ درجه و ۲۰ دقیقه تا ۳۳ درجه و ۳۱ دقیقه قرار گرفتهاست. به لحاظ وضعیت توپوگرافی این شهرستان در بخش شرقی سلسله جبال زاگرس و در حاشیه گسل زاگرس قرار گرفته و مهمترین ارتفاعات آن کوه جهان بین است که با ارتفاع بیش از ۳۳۰۰ متر آن را پوشانیدهاست.
این شهرستان قسمت شمال شرقی استان چهارمحال و بختیاری قرار گرفتهاست. شهرستان شهرکرد از شمال به شهرستانهای سامان و بِن، از شرق به استان اصفهان، از غرب به شهرستان فارسان و از جنوب به شهرستانهای بروجن و کیار محدود میگردد. فواصل بین رشته کوهها را دشتهای وسیعی فرا گرفتهاست از عمدهترین دشتهای منطقه میتوان به دشت شهرکرد، دشت هفشجان و دشت بن اشاره نمود.
تقسیمات سیاسی[ویرایش]
بر اساس آخرین تقسیمات سیاسی استان تا پایان سال ۱۳۹۳ شهرستان شهرکرد دارای ۳ بخش، ۹ شهر و ۶ دهستان بودهاست.[۱]
بخش | شهر ها | دهستانها |
---|---|---|
لاران | سورشجان | لار |
سودجان | مرغملک | |
فرخ شهر | فرخ شهر | خیرآباد |
دستگرد | ||
مرکزی | شهرکرد | حومه |
هفشجان | ||
کیان | ||
طاقانک | ||
نافچ |
زبان[ویرایش]
به طور کلی در شهرستان شهرکرد، سه گویش فارسی، ترکی و لری بختیاری رواج دارد. در اکثر مناطق شهرستان همچون شهرکرد، هفشجان، فرخ شهر و چالش تر مردم به فارسی لهجه دار تکلم مینمایند. در برخی از مناطق همچون شهرهایکیان، طاقانک و هرچگان مردم به زبان ترکی قشقایی و در برخی مناطق دیگر همچون سورشجان مردم به گویش بختیاری آمیخته با فارسی محلی تکلم مینمایند. مردم اینگونه مناطق را از گروه نژادهای فارس-لر میشناسند.[۳]
لازم است ذکر شود که نواحی شرقی استان چهار محال و بختیاری شامل شهرستانهای شهرکرد و بروجن از دیرباز سکونت گاه گروههایی از ارامنه بودهاست. هر چند در دهههای اخیر تعداد بسیاری از ارامنه چهار محال به اصفهان مهاجرت کردند.[۴]
آثار تاریخی[ویرایش]
تپه اسکندری و تپههای اطراف آن[ویرایش]
تپه اسکندری اولین، کهنترین و بزرگترین اثر ملی استان چهارمحال و بختیاری، مربوط به دوران پیش از تاریخ است و در شهرستان شهرکرد، ۱ کیلومتری هفشجان واقع شدهاست. این اثر در تاریخ ۱ دی ۱۳۴۸ با شمارهٔ ثبت ۸۸۶ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست. قدمت این دولت شهر تاریخی به ۹۰۰۰ سال قبل برمیگردد و جزو اولین سکونتگاههای دوره نوسنگی محسوب میگردد. وجود سفالینههای پیش از تاریخ و وفور ابزار سنگی همچون فِلینت و اُبسیدین از استقرار این مکان از هزاره هفتم قبل از میلاد خبر میدهد و بیانگر توالی تمدنی منطقه است.[۵][۶]
تپه شهر کهنه[ویرایش]
تپه شهر کهنه مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان است و در شهرستان شهرکرد، شمال باختری هفشجان واقع شدهاست. این اثر در تاریخ ۱ دی ۱۳۴۸ با شمارهٔ ثبت ۸۸۷ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.[۷]
کتیبه گر نوشته هفشجان[ویرایش]
کتیبه گر نوشته هفشجان کهنترین کتیبه استان چهارمحال و بختیاری مربوط به هزاره چهارم قبل از میلاد و ۶۰۰۰ سال پیش است و در هفشجان، کوه جهان بین شهرستان شهرکرد واقع شدهاست. این اثر در تاریخ ۸ مرداد ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۵۹۹۵ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست. در کنار این کتیه که بر دیوارهٔ صخرهای و صیقلی کوه جهان بین در حومه شهر هفشجان شهرکرد ایجاد شدهاست، بقایای راهی سنگ چین وجود دارد که به گفته کارشناسان، احتمالاً بقایای اولین مسیر ارتباطی برای انتقال فرهنگ و تمدن شوش و دشت خوزستان به محیط تمدن تابستانی اسکندری هفشجان بودهاست. به عبارت دیگر در گذشته شاهراه خوزستان به اصفهان یا همان راه دسپارت (دزپارت) از هفشجان که مرکزیت مطلق منطقه بوده، عبور میکردهاست.[۵] اما متأسفانه امروزه هنوز حریم حفاظتی کتیبه گرنوشته و حداقل ایجاد سقف بروی آن برای جلوگیری از فرسایش تدریجی توسط برف و باران توسط هیچیک از سازمانهای استان انجام نپذیرفتهاست و این اثر ۶۰۰۰ ساله را که قدیمیترین کتیبه استان است را در معرض نابودی تدریجی قرار دادهاند.
گورگای تپه (تپه شهر کهنه)[ویرایش]
محوطه باستان شناختی گورگای تپه (تپه شهر کهنه) درتاریخ ۱ دی ۱۳۴۸ با شماره ۸۸۷ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شدهاست. گورگای تپه تپهای باستانیست در شمال شهر کیان، پیشینه این محوطه متعلق به دوره پیش از تاریخ و خصوصاً دوره نوسنگی به بعد است. آثار هفت هزار ساله این تپه بیانگر قدمت فراوان و اهمیت ثبت ملی این تپه میباشد. این تپه باستانی برای اولین بار در سال ۱۳۵۶ خورشیدی توسط آلن زاگارل، باستانشناس شهیر آلمانی مورد بررسی و گمانه زنی باستان شناختی قرار گرفت.[۶]
تپه سراب (گنبدک)[ویرایش]
تپه سراب یا گنبدک مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان است و در شهرستان شهرکرد، در شمال شهر کیان واقع شدهاست. این اثر در تاریخ ۹ آذر ۱۳۸۹ با شمارهٔ ثبت۲۹۰۷۸بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.[۸]
قلعه چالشتر[ویرایش]
قلعه چالشتر مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان شهرکرد، شهر چالشتر واقع شدهاست. این اثر در تاریخ ۲۷ مرداد ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۱۰۱ و همچنین در تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۷۹ با شماره ثبت ثبت ۲۹۲۴ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.[۹][۱۰]
مسجدجامع محب علی بیگ[ویرایش]
مسجدجامع محب علی بیگ مربوط به دوره افشار است و در کیان، داخل شهر واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۶ شهریور ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۱۵ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.[۸]
جاذبههای طبیعی و گردشگری[ویرایش]
شهرستان شهرکرد بواسطه آب و هوای سرد کوهستانی و نیز تابستانهای معتدل دارای جاذبههای طبیعی فراوانی است.
گردشگاه چشمهزنه[ویرایش]
گردشگاه چشمه زنه هفشجان در دامنه رشته کوه جهان بین و ۲ کیلومتری هفشجان و ۲۰ کیلومتری شهرکرد واقع شدهاست. در روز طبیعت هرسال بیش از ۱۰ هزار نفر از گردشگاه چشمه زنه و طبیعت زیبای آن دیدن میکنند.[۱۱]
این گردشگاه در غرب هفشجان و ۲۰ کیلومتری جنوب غربی شهرکرد میباشد. این گردشگاه از مهمترین جاذبههای گردشگری نزدیک به شهرکرد مرکز کنونی استان چهارمحال و بختیاری است و آب معدنی ولالههای واژگون آن از مهمترین ویژگیهای آن میباشد. به منظور تأمین بخشی از آب کشاورزی دشت هفشجان، سدی در ۲۰ کیلومتری جنوب شهرکرد و شمال کوه جهان بین و ۳ کیلومتری شهر هفشجان بر روی این چشمه احداث شدهاست. این سد خاکی با هسته رسی، دارای مخزنی به حجم ۱/۳ میلیون مترمکعب میباشد. طول تاج سد ۴۱۰ متر و عرض تاج آن ۸ متر و ارتفاع از روی پی در عمیقترین ناحیه ۴۲ متر است.[۱۲] در وجه تسمیه نام چشمه زنه باید توجه داشت که نام زنه به علت زایش چشمهای جوشان در کوه جهان بین هفشجان میباشد.
کوه جهانبین[ویرایش]
کوه جهانبین در غرب شهر هفشجان در استان چهار محال و بختیاری قرار دارد. این کوه یکی از کوههای رشته کوه زاگرس است. کوه جهان بین به طول ۳۰ کیلومتر از جنوب روستای شمسآباد شروع و تا غرب روستای مصطفی آباد در حومه شهرهفشجان امتداد دارد. بلندترین قلل آن به نامهای دالانک با ۳۳۴۲ متر، هفشجان با ۳۳۱۵ متر و شمسآباد با ۳۱۳۸ متر ارتفاع میباشد.
رشته کوه جهان بین در حومه شهرکرد قرار دارد. چون از فراز قله دالانک، مرتفعترین قله رشته جهان بین، منطقه عظیمی شامل شهرکرد و شهرهای نجفآباد و اصفهان کاملاً دیده میشود به همین مناسبت به آن نام جهان بین دادهاند.[۱۳] کوه جهانبین بهترین انتخاب برای صعودهای یک روزه در شهرستان شهرکرد میباشد. این کوه دارای جاذبههای طبیعی فراوانی است که از آن جمله میتوان به گردشگاه و سد چشمه زنه، چشمه حسن، چشمه شعبان و وقت و ساعت و نیز منطقه یورتیچه جهانبین اشاره کرد که در اواسط بهار مملو از لالههای واژگون میباشد.
غار جهانبین[ویرایش]
غار جهانبین در دامنه کوه جهانبین و در غرب شهر هفشجان و ۲۰ کیلومتری شهرکرد قرار دارد. این غار با بیش از ۱۴۰ متر عمق و متراژ عمودی عمیقترین چاه غار طبیعی کشف شده در ایران محسوب میگردد.[۱۴]
منابع[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ سالنامه
آماری استان چهارمحال و بختیاری ۱۳۹۱. دفتر آمار و اطلاعات. چاپ ۱۳۹۲. تهران: معاونت
برنامهریزی و بودجه استانداری چهارمحال و بختیاری، ۱۳۹۲ خورشیدی. ص۲۴. خطای یادکرد: برچسب
<ref>
نامعتبر؛ نام «:0» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شدهاست - ↑ «سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰، جمعیت تا سطح آبادیها بر حسب سواد» (فارسی). مرکز آمار ایران، ۱۳۹۰. بایگانیشده از نسخهٔ اصلی در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۲.
- ↑ شهرام امیدوار. جغرافیای استان شناسی چهارمحال و بختیاری. چاپ ۱۳۸۹ خورشیدی. تهران: وزات آموزش و پرورش، ۱۳۸۹خورشیدی. ص ۶۵و ۶۶. شابک ۹۷۸–۹۶۴–۰۵–۲۰۱۴–۷.
- ↑ ارامنه و فرشهای ارمنی باف ایران، وبگاه آفتاب http://www.aftabir.com/art/handicrafts/rugweaving/iranian-carpet_armenian.php
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ «دانشنامهٔ تاریخ معماری ایرانشهر». سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران. بازبینیشده در ۱۹/۵/۲۰۱۱.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ Zagarell, A. (1982). The Prehistory of the Northeast Bakhtiari Mountains, Iran “The Rise of a Highland Way of Life
- ↑ «دانشنامهٔ تاریخ معماری ایرانشهر». سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران، تاریخ بازدید =۱۹/۵/۲۰۱۱.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ «دانشنامهٔ تاریخ معماری ایرانشهر». سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران. بایگانیشده از نسخهٔ اصلی در ۲۳ اکتبر ۲۰۱۵. بازبینیشده در ۱۹/۵/۲۰۱۱.
- ↑ پازوکی, ناصر (1385). آثار ثبت شده ایران در فهرست آثار ملی (از24-6-10 تا 24-6-1384). سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری. p. 130. ISBN 964-421-063-8.
- ↑ چالشتر| "دانشنامه تاریخ معماری ایران شهر".
- ↑ «چشمه-زنه-هفشجان-در-ایام-نوروز-10-هزار-بازدید-کننده-داشته-است». خبرگزاری مهر، دوشنبه ۱۹ فروردین ۱۳۹۲.
- ↑ «چهارمحال و بختیاری بام ایران، سرزمین هزار چشمه + تصاویر». خبرگزاری تسنیم، ۱۶ خرداد ۱۳۹۳.
- ↑ وجه تسمیه کوههای ایران
- ↑ غارهای ایران. «رکورد عمیقترین تک چاه طبیعی ایران شکسته شد + تصحیح». غارهای ایران، دوشنبه ۱۲شهریور ۱۳۸۹ خورشیدی.
این یک مقالهٔ خرد پیرامون ایران است. با گسترش آن به ویکیپدیا کمک کنید. |
|