تعدادی واژههای ترکی و مغولی و اوستایی در این گویش موجود است. واژههای ترکی و مغولی حدود ۲۰ درصد از واژگان این گویش را تشکیل میدهد.[۲]گویش هزارگی برخی از ویژگیهای دستوری فارسی سدهٔ چهارم و پنجم هجری، را در خود حفظ کردهاست.[۳]در گویش هزارگی دو حرف «د» و «ت» غلیظ نیز وجود دارد که تلفظشان نزدیک به تلفظ آن حروف در زبانهای پشتو و اردو است. میزان تفاوت گویش هزارگی با فارسی معیار در هزارگی غزنی (جاغوری، مالستان، قرهباغ، جغتو و ناور..) بسیار زیاد و در هزارگی بامیان، بهسود، دایمیرداد، دایزنگی و دایکندی کم است.[۴]
گویش هزارگی از گونهٔ فارسی غزنه و خراسان خاوری ریشه گرفتهاست.[۵]