فهرست طایفه‌های لرستان

ایلات و طوایف لر در یک تقسیم‌بندی کلی به دو بخش مردم لر و مردم لک تقسیم می‌شود. قوم لر دارای تقسیم بندی‌های زیادی است که در مهم‌ترین و کلی‌ترین تقسیم‌بندی به دو شاخه لر بزرگ و لر کوچک تقسیم می‌شود. ایل‌های لر به طور کلی به طوایف فیلی در نزدیکی خرم‌آباد تا مناطقی از شرق عراق، طوایف لک و زند در غرب ایران، طایفه‌های بالاگریوه در جنوب لرستان، بختیاری‌ها در مرکز تا جنوب غرب ایران و ممسنی‌ها در استان فارس و بوشهر در جنوب ایران تقسیم می‌شوند. اقوام لر، کرد و برخی اقوام دیگر در لرستان ساکن هستند.

پراکندگی

نوشتار اصلی: مردم لر

گستردگی مناطق لُرنشین خاورمیانه

قوم لر دارای تقسیم بندی‌های زیادی است که در مهم‌ترین و کلی‌ترین تقسیم‌بندی به دو شاخه لر بزرگ و لر کوچک تقسیم می‌شود. در برخی منابع مانند دانشنامه ایرانیکا، لک‌ها و لرها در یک دسته‌بندی قرار گرفته‌اند. مردم لر دارای پراکندگی در مناطق غرب و جنوب غربی ایران هستند. مناطق زیر طبق دانشنامه ایرانیکا مناطقی است که عشایر لر در آن ییلاق و قشلاق کرده و یا یکجانشین شده‌اند.
گروه کوچکی از پشتو زبان‌های شرق افغانستان بختیاری نام دارند. این گروه هیچ ارتباطی با بختیاری‌های ساکن ایران ندارند.

دسته	محل سکونت
لرهای ممسنی	در استان فارس و شهرستان‌های ممسنی، بخش‌هایی از کازرون و رستم.
لرهای بویراحمدی	در استان کهگیلویه و بویراحمد و بخشی از استان خوزستان.
لرهای بختیاری	در استان خوزستان، مناطق جنوب شرقی عمدتاً در شهرستان‌های اهواز، اندیکا، مسجدسلیمان، شوشتر، ایذه و دزفول. در چهارمحال و بختیاری در شهرستان‌های شهرکرد و بروجن. در استان لرستان عمدتاً در مناطق شرقی و شهرستان الیگودرز. در استان اصفهان در مناطق غرب و جنوب غرب، عمدتاً در شهرستان فریدن.
لرهای کوچک	این دسته در استان‌های لرستان و ایلام، شمال استان خوزستان و برخی مناطق شرقی عراق هم‌مرز با ایران ساکن هستند.

لرستان

نوشتار اصلی: تاریخ لرستان

لُرستان (به لری: لورسو) به معنی سکونتگاه مردم لر واژه‌ای است که به سرزمین‌های لرنشین اطلاق می‌گردد و به معنای گستره جغرافیایی است که مردم لر در آن سکونت دارند. حدود لرستان از برخی مناطق دشت‌های شرقی عراق آغاز و تا غرب و جنوب غرب ایران گسترده است. حدود سرزمین لرستان در طول دوران دچار دگرگونی شده است. گستره نام لرستان پیش از حکومت صفویان، سکونتگاه لرهای بختیاری، لرهای کهگیلویه و لرهای بویراحمدی را هم شامل می‌شد. اما پس از حکومت صفویان سکونتگاه لرهای بختیاری را منطقه بختیاری نام‌گذاری کردند و جغرافیای نام لرستان به حدود استان لرستان و ایلام کنونی محدود شد. این منطقه نیز در حکومت قاجاریان به دو بخش پشتکوه و پیشکوه تقسیم شد. امروزه لرستان نام یکی از استان‌های غربی ایران است.

ایلات و طوایف لر

ولادیمیر مینورسکی خاورشناس و ایران‌شناس روسی، طایفه‌های بالاگریوه را به عنوان لرهای اصلی معرفی می‌کند. مینورسکی لرها را به چهار دسته کلی تقسیم می‌کند که عبارتند از:

• ممسنی‌ها
• لرهای کهگیلویه
• طوایف بختیاری
• طوایف لرستان

طایفه‌های بالاگریوه

طایفه‌های بالاگریوه یکی از ایلات لرستان و جزئی از مردم لر محسوب می‌شود. این ایل اتحادی از پنج طایفه و ایل بهاروند، میر، جودکی، قلاوند و پاپی است. بالاگریوه نزد مردم لرستان دو معنی متفاوت می‌دهد، معنای اول همان معنای جغرافیای است. معنای دیگر بالاگریوه مردمانی لر زبان هستند که به گویشی خاص از زبان لری سخن می‌گویند، این گویش لری بالاگریوه‌ای نام دارد.

طرهان

در طرهان ایلات لک زبان و لر زبان وجود دارند. ایلات لر زبان طرهان عبارتند از :

• سوری
• امرایی
• شیراوند
• خوشناموند
• عالیوند

پاپی

پاپی یکی دیگر از ایل‌های لر ساکن جنوب لرستان است. پراکندگی جمعیتی پاپی‌ها به گونه‌ای است که در جنوب استان لرستان و بخش‌هایی از شمال خوزستان و گروهی در بویر احمد ساکن هستند. پاپی‌ها از نظر فرهنگ و آداب و رسوم نزدیکترین ایل لر کوچک به لرهای بختیاری می‌باشند.

چگنی

دائرةالمعارف بزرگ اسلامی چگنی را یکی از ایلات لر ساکن لرستان معرفی می‌کند که گروهی از آنان به کردستان مهاجرت کرده اند.بر اساس دانشنامه ایرانیکا و لغتنامه دهخدا یکی از ایل‌های کرد ساکن در لرستان چگنی است. چگنی به جز در لرستان در استان قزوین در مرکز ایران و کرکوک و سلیمانیه در کشور عراق نیز ساکن است. دائرةالمعارف بزرگ اسلامی چگنی را یکی از ایلات لر ساکن لرستان معرفی می‌کند.

ایلات و طوایف لک

مردم لک گروهی از لرها هستند.

دانشنامه ایرانیکا بر اساس یک احتمال ایلات سلسله، دلفان، آزادبخت و سگوند (باجلوند) را که جزئی از ایلات لرهستند و زبان لکی دارند، اصالتا عرب معرفی میکند.. باجلوندها به غیر از ایران در شمال شرقی عراق نیز زندگی می‌کنند.
;باجلان

ایل باجلوند در لرستان اتحادیه‌ای از پنج طایفه لر است. این طوایف عبارتند از :

• یاراحمدی
• قایدرحمت
• آروان
• دالوند
• سگوند

بیرانوند

ایل بیرانوند یکی از طوایف لک ایران، شاخه ای از لرها و از طوایف پیشکوه است. تمرکز سکونت بیرانوندها در غرب و جنوب غرب ایران است.
هنری راولینسون خاستگاه باجلوندها (سگوندها) و بیرانوندها را موصل عراق می‌داند و معتقد است بیرانوندها و باجلوندها در قرن دوازدهم یعنی در اواخر صفویه یا در زمان افشاریه از نواحی موصل به لرستان آمدند. البته نظر راولینسون مورد تردید است زیرا حمدالله مستوفی و معین الدین نطنزی قرن ها قبل از صفویه و افشاریه این ایلات را به عنوان ایلات لر ساکن ایران نام برده اند.

حسنوند

حسنوند یکی از ایل‌های چهارگانه پیشکوه و از بزرگترین طوایف لک ایران ساکن لرستان ایران است. این ایل بخشی از مردم لر محسوب می شوند.. طایفه‌های ایل حسنوند در مجموع به دو دسته جهان سلطانی و فرخ جانی که نام همسران خدائی خان دوم می‌باشند تقسیم می‌شوند. این ایل از طایفه‌هایی تشکیل شده که عبارتند از :

• خدائی
• میفر
• اسکندر
• بسطام
• دولتشاه
• کاکولوند

کاکاوند

یک از ایلات لر است که به زبان لکی تکلم می کنند. این ایل در لرستان و قزوین ساکن هستند.

طرهان

طوایف لک زبان طرهان عبارتند از :

• گراوند
• آدینه وند
• آزادبخت
• اولاد قباد
• کونانی

ایل بختیاری چهار لنگ

برخی از ایلات بختیاری در مناطق دورود، الیگودرز و ازنا رفت و آمد دارند یا ساکن هستند و به گویش بختیاری تکلم می‌کنند. این طایفه‌ها عبارتند از:

• ممیون (ممیوند)
  • عیسوند
  • بساک
  • پولادوند
  • عود الون
• محمود صالح
  • ممزایی
  • محمود صالح
  • عمله جات
  • طوایف میانکوه
• کنورسی
  • زنگنه
  • کرد
  • ولواسی (ابوالعباسی)
  • بکرد زنگنه
  • جانکی
  • منجینی
  • وایف وابسته به ممبینی
• زلکی (زلقی)
  • تالی
  • هزاروسی
  • طوایف وابسته به زلقی

طایفه‌های مستقل

• قیاسوند
• رُک رُک
• گله دار
• تیلاوی
• حیات غیبی
• سلگی
• خزایی
• پیرحیاتی
• کریم پیرحیاتی

ایل سادات

نام شهنشی‌وند طاهروند قاسم‌وند خلفوند ندروند شهرخوند مرتضی‌وند جزایری طباطبایی حیات‌الغیب چم‌داوید

مکان سکونت خرم‌آباد، حومه خرم‌آباد خرم‌آباد، تجره، چنگایی خرم‌آباد خرم‌آباد، سیلاخور خرم‌آباد خرم‌آباد، در بین طوایف جودکی ومیر دزفول و تعدادی در بین طایفه قلاوند خرم‌آباد بروجرد چگنی چگنی

لوتی‌ها

تیره للکه بیساوند کنار حیدر شمسه یادگاری مراسل شامری روز بن

وابسته به طایفه چگنی خرم‌آباد، کرگاه قلاوند جودکی – میر پاپی - سگوند طوایف سلسله طوایف طرحان و رومشکان میر بیرانوند

جستارهای وابسته

• اقوام ایرانی
• استان لرستان

پیوند به بیرون

• ایلات وطوایف لرستان
• ایلات و طوایف کوچنده لرستان
• ایلها و طایفه‌های لر خرم‌آباد