زبان وخی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به ناوبری پرش به جستجو
وَخی
x̌ik zik
زبان بومی در: افغانستان (۹۶۰۰)، چین (۶۰۰۰)، پاکستان (۹۱۰۰)، تاجیکستان (۷۰۰۰)، روسیه (۶۰۰۰)
تعداد گویشوران
۴۰۰۰۰  (بدون تاریخ)
الفبای عربی، سیریلیک، لاتین
کدهای زبان
ایزو ۶۳۹-۳ wbl
زبان‌شناسی 58-ABD-c
این نوشتار شامل نمادهای آوایی آی‌پی‌ای است. بدون پشتیبانی مناسب تفسیر، ممکن است علامت‌های سوال، جعبه یا دیگر نمادها را جای نویسه‌های یونی‌کد ببینید.

زبان وخی یا وخانی یکی از زبان‌های ایرانی از شاخهٔ پامیری این زبان‌هاست.

به واسطهٔ وابستگی زبان وخی به زبان‌های پامیری، گاه وخی‌زبانان را پامیری می‌خوانند. خاستگاه این زبان وخان در افغانستان کنونی‌است.

سنجش میان هفت زبان ایرانی[ویرایش]

فارسی فارسی تاجیکی شغنانی سریکالی پشتو وخی زبان اوستایی
jæk (یک) jak (‍як) jiw iw jaw (یو) ji aēva-
ɡuʃt (گوشت) ɡuʃt (гушт) ɡu:xt ɡɯxt ɣwaxa, ɣwaʂa (غوښه) ɡuʂt ?
pesær (پسر) pisar (писар) puts pɯts zoi (زوی) putr putra
ɒteʃ (اتش) otaʃ (оташ) jo:ts juts or (اور) rɯχniɡ âtar
ɒb (اب) ob (об) xats xats obə (اوبه) jupk aiwyô, ap
dæst (دست) dast (даѕт) ðust ðɯst lɑs (لاس) ðast zasta
(پا) po (по) po:ð peð pxa, pʂa (پښه) pɯð pad
dændɒn (دندان) dandon (дандон) ðinðʉn ðanðun ɣɑx, ɣɑʂ (غاښ) ðɯnðɯk ?
tʃæʃm (چشم) tʃaʃm (чашм) tsem tsem stərɡa (سترګه) tʂəʐm cashman
æsb (اسب) asp (асп) vo:rdʒ vurdʒ ɑs (آس) jaʃ aspa
æbr (ابر) abr (абр) abri varm urjadz (اوریځ) mur maēγa-
gændom (گندم) gandum (гандум) ʒindam ʒandam ɣanam (غنم) ɣɯdim ?
besjɒr (بسیار) bisjor (бисёр) bisjo:r pɯr ɖer, pura (ډېر، پوره) təqi paoiri, paoirîsh, pouru
bolænd (بلند) baland (баланд) biland bɯland lwaɻ (لوړ) bɯland berezô, berezañt
dur (دور) dur (дур) ðar ðar ləre (لرې) ðir dûra, dûrât
χub (خوب) χub (хуб) χub tʃardʒ xə, ʂə (ښه) baf vohu
kutʃik (کوچک) χurd (хурд) dzul dzɯl ləɡ, ləʐ (لږ) dzəqlai ?
goft (گفت) guft (гуфт) lʉvd levd wajəl (ویل) xənak aoj-, mrû-, sangh-
kærd (کرد) kard (кард) tʃi:d tʃeiɡ kawəl (کول) tsərak kar-
did (دید) did (дид) wi:nt wand winəm (وینم) wiŋɡ dî-

منابع[ویرایش]

Wikipedia contributors, "Wakhi language," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wakhi_language&oldid=501176179 (accessed September 11, 2012).