صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۸۳۹٬۳۴۱ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

دُلفین‌ها پستاندارانی دریازی از راستهٔ آب‌بازسانان هستند که رابطهٔ نزدیکی با نهنگ‌ها و گرازماهی‌ها دارند. اجداد این جانوران جفت‌سمانی بودند که نزدیک به ۵۰ میلیون سال پیش برای پیدا کردن غذا از خشکی به دریا وارد شدند. به صورت تقریبی ۴۰ گونه دلفین وجود دارد که در ۱۷ سردهٔ گوناگون رده‌بندی شده‌اند. بدن دلفین‌ها در طی میلیون‌ها سال به تدریج برای زندگی در آب تطابق یافته است. دلفین‌ها و دیگر آب‌بازسانان برای حرکت در آب باله دارند و دمشان همچون ایجادکننده پیش‌رانش کار می‌کند. بدنشان نیز به گونه‌ای است که برای شنای هر چه سریع‌تر در آب و ماندگاری برای مدت زمان بیشتر در آن با یک بار نفس‌گیری مناسب است. نیاز به پدیدآوردن سامانه‌های عصبی پیشرفته برای پژواک‌یابی در آب باعث شده است که دلفین‌ها مغزهای بزرگ و به نسبت پیچیده‌تری به دست آورند. چنین چیزی توانایی‌های ادراکی بالایی به آن‌ها بخشیده که باعث شده است در میان بعضی از آن‌ها، گونه‌ای فرهنگ نمودار باشد. آن‌ها همانند بسیاری دیگر پستانداران فرزندانشان را زنده به دنیا می‌آورند و به آن‌ها شیر می‌دهند. زیستن گروهی در بسیاری از انواع دلفین‌ها به آن‌ها کمک می‌کند تا خطرات زندگی در طبیعت را برای خود و فرزندانشان کمینه سازند. آن‌ها از توانایی‌هایی چون تولید سونار و شنوایی بسیار قوی برای یافتن طعمه‌هایشان بهره می‌گیرند. غذای این جانوران را ماهی و سرپایان تشکیل می‌دهند. نهنگ قاتل اما تنها دلفینی است که پستانداران دریایی بزرگ را نیز شکار می‌کند.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… رودخانه کنگو تنها رودخانه بزرگ کره زمین است که ۲ بار از خط استوا عبور می‌کند؟ (در تصویر)
… کلیسای جامع سن باسیل توسط ایوان مخوفبنا شد و در زمان تأسیس، مرتفع‌ترین سازه شهر مسکو محسوب می‌گردید؟
… ناسا برای آموزش و تمرین فضانوردان برنامه فضایی آپولو در جهت فتح کره ماه، از دهانه برخوردی میتئور کریتر استفاده می‌کرد؟
… از سال ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۲۰، دستکم ۲۷۲ استیضاح علیه ۱۳۲ مقام دولتی در ۶۳ کشور در جهان صورت گرفته‌است؟
… نبرد بازورث فیلد آخرین نبرد از جنگ رزها و زمینه‌ساز پایان دوران انگلستان در قرون وسطی بود که با پیروزی هنری هفتم و کشته‌شدن ریچارد سوم به پایان رسید؟
… غارنگاره مالتراویسو با ۶۴٬۰۰۰ سال قدمت، قدیمی‌ترین غارنگارهٔ کشف‌شده است؟
… نورهای هسدالن در هسدالن کشور نروژ است باوجود ابراز فرضیه‌های بسیار، تاکنون هیچ توجیه علمی برای آنها یافت نشده است؟

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۲۸۰ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۲۰ مهر ۱۴۰۰ خورشیدی) ۸۳۹٬۳۴۱ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت