در درستی این مقاله اختلاف نظر وجود دارد. خواهشمندیم در روشنشدن اعتبار منابع مورد اختلاف کمک کنید. بحثهای مرتبط را میتوانید در صفحهٔ بحث ببینید.
زبان شاهسونی در حقیقت لهجه ای از زبان ترکی آذربایجانی است. تفاوت زبان ترکی آذربایجانی معیار و لهجه شاهسونی در نحوه تلفظ و کتابت برخی کلمات، اصطلاحات و افعال است.
زبان ترکی شاهسونی یکی از زبان های ترکی است. این زبان از شاخه ی اغوز از زبان های آلتائیک است. این زبان شباهت های به ترکی همدانی، ترکی آذربایجانی، ترکی قشقائی، ترکی افشار و حتی ترکی استانبولی دارد که متکلمین آنها میتوانند به راحتی زبان ترکی شاهسونی را متوجه شوند. زبان ترکی شاهسونی اشتراکات بسیار زیادی با ترکمانی (ترکی ترکمانان عراق) دارد علی‌الخصوص در شناسه ها که یکی از لهجه های ترکمانی همان شناسه های ترکی شاهسونی را داراست. زبان ترکی شاهسونی دارای دو لهجه است، لهجه ی ایلی و لهجه ی روستایی. لازم به تذکر است که ایلات شاهسون دارای چندین ایل است و همه ایل ها به این دو لهجه سخن نمی‌گویند و برخی از ایل ها مثل ایل مغانلو و ایل اینانلو، به ترکی آذربایجانی سخن میگویند. زبان ترکی شاهسونی دارای ویژگی های خاصی است. یکی از این ویژگی ها تغییر حروفی که کنار هم قرار میگیرند است. یعنی بعضی از حروف اگر کنار هم قرار بگیرند تغییر میکنند. مثل: اگر بعد از e حرفی بی صدا باشد و بعد از آن حرف بی صدا حرف صداداری جز ı (ای کوتاه) باشد، e تبدیل به i می شود و به همین شکل برای حروف صدادار دیگر هم داریم که هر یک به یک حرف صدادار دیگر تبدیل میشود. یا یک نوع دیگر که اگر بین کلمه بعد از n ، l بیاید، l تبدیل به n خواهد شد. این تبدیل ها بسیار زیاد در ترکی شاهسونی وجود دارند. نوعی دیگر هم درهم شدن دو جزء زبانی است. مثلاً nə iş gürerey تبدیل به nəşgürerey میشود. این نوع تبدیل سماعی است و میزان استفاده از این نوع تبدیلات تسلط متلکم به زبان ترکی شاهسونی را نشان میدهد.
