هوهانس تومانیان
| هوهانس تومانیان | |
|---|---|
 |
|
| زادروز | ۱۹ فوریهٔ ۱۸۶۹ روستای دسق، استان لوری، ارمنستان |
| مرگ | ۲۳ فوریه ۱۹۲۳ میلادی (۵۴ سال) مسکو، امپراتوری روسیه |
| ملیت |  ارمنی |
| جایگاه خاکسپاری | پانتئون ارمنیان تفلیس، تفلیس |
| لقب | شاعر همهٔ ارمنیان |
| پیشه | شاعر، نویسنده، فعال اجتماعی |
| سال‌های نویسندگی | تراژدی، حماسه، داستان |
| همسر(ها) | اولگا تومانیان |
| فرزندان | ۱۰ فرزند |
هوهانس تادئوسی تومانیان (به ارمنی: Հովհաննես Թադևոսի Թումանյան)، (زاده ۱۹ فوریه [سبک قدیمی ۷ فوریه] ۱۸۶۹ - درگذشته ۲۳ فوریه ۱۹۲۳) شاعر، داستان‌نویس فعال ادبی و اجتماعی برجستهٔ ارمنی است. وی بعداً لقب «شاعر تمام ارامنه» را دریافت کرد. وی یکی از چهره‌های برجسته ادبیات ارمنی در قرن ۱۹ و ۲۰ میلادی بوده‌است.
محتویات
زندگی‌نامه[ویرایش]
تومانیان در ۱۹ فوریه ۱۸۶۹ میلادی در روستای «دسق» در استان لوری کشور ارمنستان متولد گردید. تحصیلات ابتدائی را در روستای زادگاهی اش آغاز کرد و در سال‌های ۱۸۸۳م-۱۸۷۹م در مدرسه مذهبی ادامه داد. سپس وارد مدرسه «نرسسیان» تفلیس شد اما به دلیل فقر و نداری ناچار تحصیل در این مدرسه را ناتمام گذاشت، و به مطالعه سیری ناپذیر و خودآموزی‌های بی وقفه همت گماشت.
تومانیان از همان سال‌های نوجوانی پا به عرصه کار و کوشش زندگی نهاد و مدتی در سمت‌های منشی شورای خلیفه گری ارمنی‌های تفلیس و منشی انجمن انتشاراتی ارمنی‌های قفقاز به کار پرداخت. تومانیان از سال ۱۸۹۳م تمام زندگی اش را وقف فعالیت در عرصه‌های اجتماعی، ادبی کرد. بگونه‌ای که در سال‌های بعد از ۱۹۰۰م برجسته‌ترین چهره حیات اجتماعی-ادبی ارمنی‌های قفقاز بود.
از سال ۱۸۹۹م گروه ادبی (بالاخانه)، با سازماندهی تومانیان فعالیت خود را آغاز کرد که در آن بسیاری از چهره‌های نامدار ادبی-اجتماعی ارمنی مانند آوتیک ایساهاکیان و لوون شانت و غیره عضویت داشتند.
تومانیان در سال ۱۹۰۸م به سبب فعالیت‌های گسترده آزادی‌خواهانه ملی به زندان افکنده شد.
در سال ۱۹۱۲م به سمت ریاست انجمن جدید تأسیس نویسندگان ارمنی قفقاز برگزیده شد و تا سال ۱۹۲۱م در همین سمت باقی ماند. در سال ۱۹۱۵م پس از نسل‌کشی ارمنیان تومانیان از سازمان دهندگان اصلی پذیرش و اسکان مهاجرین و فراریان ارمنی بود، در این سال‌ها به تومانیان (پدر یتیمان)، لقب داده بودند.
در سال ۱۹۲۰م از انقلاب ارمنستان و ایجاد اولین جمهوری ارمنستان به گرمی استقبال کرد و در سال ۱۹۲۱م به سمت دبیر اول (کمیته امداد ارمنستان) انتخاب گردید. در همین سال تومانیان (خانه هنر ارمنی) را پایه‌گذاری و رهبری کرد که نقش بزرگی در متحد کردن نویسندگان و هنرمندان ارمنی قفقاز ایفاء نمود.
دولت‌های ارمنستان و گرجستان به خاطر فعالیت‌های پیگیر و خستگی ناپذیر تومانیان، لقب (شاعر مردمی) را به او اعطاء کرده‌اند.
سرانجام بیماری سرطان شاعر را از تلاش زندگی بازداشت و تومانیان روز ۲۳ ماه مه سال ۱۹۲۳م در سن ۵۴ سالگی در مسکو چشم از جهان بربست و کالبدش در پانتئون ارمنیان تفلیس («گورستان کلیسای خوجی وانک») در شهر تفلیس در کشور گرجستان به خاک سپرده شد.
زندگی خصوصی[ویرایش]
همسر وی اولگا تومانیان نام داشت.
فرزندان:
- موشق Musegh (زندگانی ۱۹۳۸-۱۸۸۹)
- آشخن Ashkhen (زندگانی ۱۹۶۸-۱۸۹۱)
- نوارد Nvard (زندگانی ۱۹۵۷-۱۸۹۲)
- آرتاوازد Artavazd (زندگانی ۱۹۱۸-۱۸۹۴)
- هاسمیک Hamlik (زندگانی ۱۹۳۷-۱۸۹۶)
- آنوش Anush (زندگانی ۱۹۲۷-۱۸۹۸)
- آرپیک Arpik (زندگانی ۱۹۸۱-۱۸۹۹)
- آرگ Areg (زندگانی ۱۹۳۹-۱۹۰۰)
- سدا Seda (زندگانی ۱۹۸۸-۱۹۰۵)
- تامار Tamar (زندگانی ۱۹۸۹-۱۹۰۷)
افکار و سبک شعری هوهانس تومانیان[ویرایش]
هوهانس تومانیان، این شاعر انسان‌دوست برجسته، در اعتلای ادبیات نوین ارمنی سهم عظیمی دارد. او از پایه گذاران شعر واقع‌گرایانه در ادبیات ارمنی است. شعرهایش از زندگی مردم مایه گرفته است و او را به مثابه ستایشگر و آفرینشگر بزرگ هنر راستین مردمی، در قلب خوانندگان آثارش جای داده است.
تومانیان علاوه بر خلق شعرها و قصه‌های ماندگار که بسیاری از آنها بصورت فیلم سینمائی و اپرا نیز در آمده است، آثاری از بزرگان ادب دنیا را نیز به زبان ارمنی ترجمه کرده است.
تومانیان شاعر و نویسنده پر توانی است که در کلیه ژانرها و زمینه‌ها و قالب‌های شعری و داستانی آثار موفقی خلق کرده است. شعرها و داستان‌های این نابغه بشر دوست به بسیاری از زبان‌های ملل دنیا ترجمه شده است.
شعری از هوهانس تومانیان به نام (ستاره)[ویرایش]
| ای ستاره ها! ستاره‌ها... | چشمان آسمان! اینگونه سوسو زن درخشان می‌خندید | |
| آن زمان‌ها که چست و چالاک | کودکی بودم من | |
| بی خیال و چون شما بشکوه | از سر بی دردی جست و خیز می‌کردم | |
| شما می‌خندیدید | اینک نیز می‌خندید | |
| اینک که ناتوان و زِ پا افتاده | جانسوزش امیدهای به باد داده‌ام را می‌گریم | |
| فردا نیز همچنان می‌خندید | بر فراز گور من |
آثار[ویرایش]
از آثار ماندگاری که وی به ادبیات ارمنی افزوده می‌توان آثار زیر را نام برد: خمره طلا، ساکوی لر، برادر گارنیک
|
|
در فرهنگ عامه[ویرایش]
- اپرا
- آنوش
- آلماست (به معنی الماس)
- فیلم‌ها
- گیکور
- آختامار
برگردان فارسی شعر آختامار به عنوان نمونه آثار تومانیان:[۱]
آختامار ԱԽԹԱՄԱՐ
 یکی از مشهورترین منظومه‌های وی شعر «آختامار» است. آختامار در اصل نام جزیره‌ای در دریاچه وان است. هوهانس تومانیان
|
نگارخانه[ویرایش]
.jpg)
.png)
پانویس[ویرایش]
- ↑ این متن بر پایه نسخه انگلیسی آن در کتاب: Kudian, M. : The Bard of Loree, selected works of Hovannes Toumanian, London 1970. به فارسی برگردان شده‌است.
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ویکی‌پدیا انگلیسی
- ویکی‌پدیا ارمنی
- Toumanian, Hovhannes. David of Sassoun, Armenian and English version, U.S.A. : Oshagan Publishers, p.5.
- نوری‌زاده، احمد. تاریخ و فرهنگ ارمنستان. نشر چشمه، پائیز ۱۳۷۶. ۶۲۹–۶۲۸. شابک ۹۶۴-۶۱۹۴-۵۵-۹.
پیوند به بیرون[ویرایش]
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ هوهانس تومانیان موجود است. |
|
