شهرستان نظرآباد

شهرستان نظرآباد
اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	البرز
نام‌های پیشین	نظرآباد مقدم
سال شهرستان شدن	۱۳۸۱
مردم
جمعیت	۱۴۱۱۶۰ نفر
مذهب	تشیع و اقلیت ارامنه
جغرافیای طبیعی
مساحت	۵۸۷ کیلومتر مربع
ارتفاع از سطح دریا	۱۱۹۵ متر
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه	۲/۱۴ درجه سانتیگراد
بارش سالانه	۴. /۲۳۸ میلیمتر
داده‌های دیگر
پیش‌شماره تلفنی	۰۲۶
وب‌گاه	شهرداری نظرآباد ٬ فرمانداری نظرآباد

نظرآباد شهرستانی است در استان البرز که در نزدیکی شهرستان ساوجبلاغ واقع است. مرکز این شهرستان شهر نظرآباد است. از سال ۱۳۸۱ به شهرستان تبدیل شد. استقرار این شهرستان در کنار جاده ترانزیت و بزرگراه تهران - قزوین و راه آهن تهران - تبریز موجب توسعه آن در پنجاه سال اخیر شده است. نقطه عطف آبادانی نظرآباد، راه‌اندازی کارخانه نساجی مقدم در سال ۱۳۳۷ش به کوشش میرزا عبدالله مقدم (درگذشت ۱۳۶۱ش) است. جمعیت آن براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰، ۱۴۱۱۶۰ نفر یعنی ۹/۵ درصد کل جمعیت استان البرز است.

«ترکی ساوجبلاغی» یکی از شاخه‌های ترکی آذربایجانی، زبان غالب اهالی شهرستان نظرآباد است. حضور لهجه‌های دیگری از زبان ترکی و نیز انواع لهجه‌های زبان فارسی در این شهرستان از نتایج مهاجر پذیری آن است. خاک سبک و آب فراوان دشت نظرآباد، بسیار برای کشاورزی مناسب است و دامپروری در کنار زراعت، از عمده منابع درآمد روستاییان نظرآبادی است. غیر از اقلیت ارامنه، غالب اهالی شهرستان، مسلمان و شیعه دوازده امامی هستند.

تقسیمات کشوری

• بخش مرکزی شهرستان نظرآباد
  • دهستان احمدآباد (نظرآباد)
  • دهستان سید جمال الدین (نظرآباد)
  • دهستان نجم‌آباد

شهر: نظرآباد شهر صنعتی سپهردر جنوب آن و شهر صنعتی نظرآباد در شرق شهرصنعتی سپهر واقع شده‌است.

• بخش تنکمان
  • دهستان تنکمان جنوبی
  • دهستان تنکمان شمالی (مرکز: بختیار)

شهر: تنکمان

• فهرست روستاها: روستاهای شهرستان نظرآباد

تغییرات

تغییرات در تقسیمات این شهرستان در سال ۱۳۸۶:

ایجاد دهستان تنکمان شمالی به مرکزیت روستای بختیار در تابعیت بخش تنکمان شهرستان نظرآباد

تغییر نام دهستان تنکمان از توابع بخش تنکمان شهرستان نظرآباد به تنکمان جنوبی

انتزاع دهستان نجم‌آباد از بخش تنکمان شهرستان نظرآباد و الحاق به بخش مرکزی همین شهرستان

شناخت شهر روستای تنکمان بخش تنکمان از توابع شهرستان نظرآباد

محوطه باستانی ازبکی

منطقه باستان‌شناسی ازبکی در آن واقع شده و نمونه نخستین خشت دست ساز بشر که در سازمان ملل نگهداری می‌شود توسط سیدمحمد خاتمی به نشانه گفتگوی تمدن‌ها از این منطقه به سازمان ملل هدیه شده است، ازبکی یکی از روستاهای دهستان احمدآباد مصدق از بخش مرکزی شهرستان نظرآباد است که در ۸۰ کیلومتری غرب شهر تهران واقع شده‌است. بخش‌هایی از این محوطه باستانی نه هزار ساله را کارشناسان مرکز باستان‌شناسی ایران در سال ۱۳۴۸خورشیدی مورد شناسایی قرار داده و در سال ۱۳۵۲ به شماره ۹۵۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. براساس کاوش‌های صورت گرفته، محوطه باستانی ازبکی در برگیرنده شش هزار سال بقایای فرهنگی پیش از تاریخ و اوایل دوران تاریخی ایران از نیمه اول هزاره هفتم تا نیمه نخست هزاره اول پیش از میلاد مسیح یعنی دوران مادها است. ازبکی محوطه باستانی گسترده‌ای برابر با صد هکتار و ۱۰ تپه ارزشمند است که شش تپه از آن را گروهی از باستان شناسان ایرانی به سرپرستی دکتر یوسف مجیدزاده (از سال ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۴) حفاری کرده‌اند. کشف کهن‌ترین خشت‌های دست ساز بشر با قدمت نه هزار ساله، دست یابی ساکنان پیش از تاریخ این محوطه به سیمان، کشف سند همکاری تجاری اهالی ازبکی و شوش باستان در اواسط هزاره چهارم پیش از میلاد، بناهای آریایی‌های اولیه، شهر و دژ بزرگ مادی و کشف نخستین پیکره سنگی مادی از جمله ویژگی‌های شگفت این محوطه باستانی به شمار می‌روند. .

مهد روستا زادگان دانشمند

روستای تاریخی نجم‌آباد (خاستگاه خاندان علمی نجم‌آبادی) از دیگر جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی شهرستان نظرآباد است. نیای این روستازادگان دانشمند، استاد باقر آهنگر است که در سال‌های آغازین حکومت قاجار، در روستای نجم‌آباد به آهنگری مشغول بود. ملا ابراهیم نجم‌آبادی (درگذشت ۱۲۴۵ق) از مدرسان حکمت صدرایی و آیت الله حاج ملامهدی نجم‌آبادی (درگذشت ۱۲۷۱ق) از مجتهدان دوره قاجار، فرزندان او هستند. میرزا عبدالکریم نجم‌آبادی ساوجبلاغی - که در حکومت فتحعلی شاه قاجار (درگذشت ۱۲۵۰ق) به رتبه وزارت رسید - به دستور ویژه شاه قاجار، مسجد و مدرسه‌ای برای ملا ابراهیم نجم‌آبادی در روستای نجم‌آباد ساخت. پس از مهاجرت ملا ابراهیم به تهران نیز در محله سنگلج، مدرسه‌ای ویژه او همراه با موقوفاتی مانند گرمابه و خانه فراهم ساخت. از همان روزگار بود که خاندان نجم‌آباد در تهران سکونت گزید.

مشاهیر و چهره‌های ماندگار

دکتر محمد مصدق:سیاست‌مدار، دولت‌مرد، نمایندهٔ چند دوره مجلس شورای ملی، و نخست‌وزیر ایران در سال‌های ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۲ بود. از چهره های فعال در عرصه جهاد سازندگی و توسعه شهرنشینی در بخش فعالیت های شورای اسلامی شهر و روستاهای اطراف شهرستان نظرآباد می توان آقایان صمد بوئینی در سال ۱۳۶۴ ،محسن حشمت زارع ،محمد محب دوست زاده نام برد. که فعالیت ها و گامهای مهمی در راستای آبادانی برداشته شده است.

آیت الله ملا علی قارپوزآبادی(درگذشت ۱۲۹۰ق) از فقیهان قرن سیزدهم هجری قمری که گروه‌هایی از اهالی آذربایجان، همدان، قفقاز و زنجان از او تقلید کرده و به فتاوایش عمل می‌کردند. از این فقیه که مؤسس حوزه علمیه شهر زنجان است، نوزده اثر با موضوعات فقه، اصول، تفسیر و ادبیات عرب ثبت شده‌است. او از جمله فقیهانی است که علیه نظام ارباب - رعیتی (=فئودالیسم) فتوا داده و همچنین مخالف سلطنت سلسله قاجاریه بود.

ملا محمد جعفر نظرآبادی ساوجبلاغی: از اساتید حوزه علمیه قزوین در عصر قاجاریه و صاحب کتاب شرح مختصر نافع است.

مصطفی نجمی (درگذشت ۱۳۷۶ش) هنرمند نقش آفرینی از مکتب نقاشان کلاسیک کمال‌الملکی به شمار می‌رود که هفتاد سال به کار بی‌وقفه هنری (نقاشی و آهنگسازی) پرداخت. او در سال ۱۳۶۹ موفق به دریافت دکترای افتخاری هنر شد.

میرزا الله‌وردی ساوجبلاغی خوشنویس اهل روستای صفرخواجه از توابع شهرستان نظرآباد که در قرن سیزدهم هجری قمری می‌زیست.

میرزا مرتضی نجم‌آبادی خوشنویس و از شاگردان میرزا محمدرضا کلهر.

سرهنگ داوود نجمی از اساتید موسیقی نظامی ایران.

شیخ محمدباقر مجتهد نجم‌آبادی(درگذشت ۱۳۰۷ش) از شاگردان ملا حسینقلی همدانی درحوزه علمیه نجف‌اشرف.

سید زین‌العابدین حسینی (آقا میربابا) از عرفای قرن چهاردهم هجری قمری که اهالی روستای نجم‌آباد کرامات عجیبی از او نقل می‌کنند.

ناصر نجمی (درگذشت ۱۳۸۲ش) تاریخ پژوه و یکی از قدیمی‌ترین نویسندگان مطبوعات ایران است. شمار آثار او را، نود عنوان کتاب نوشته‌اند.

علی‌بن محمدصادق قشلاقی ساوجبلاغی از نویسندگان مذهبی قرن سیزدهم هجری قمری.

سیف‌الدین نجم‌آبادی (متولد ۱۳۰۱ش) از پژوهشگران زبان‌شناسی، ایران شناس و استاد برجسته دانشگاه هیدلبرگ آلمان.

محمود نجم‌آبادی(درگذشت ۱۳۷۹ش) پزشک نامداری که طب اسلامی و ایرانی را که هزار سال به فراموشی سپرده شده بود، مورد توجه قرار داده و با پرداختن به تاریخ پزشکی ایران درصدد احیای آن سنت کهن برآمد و به موفقیت قابل توجهی در این زمینه دست یافت. از او ۴۵ کتاب و رساله و ۵۰۰ مقاله علمی برجای مانده‌است.

ابوالقاسم نجم‌آبادی از پزشکان نامدار تهران در اواخر دوره قاجاریه.

آغابیگم نجم‌آبادی(درگذشت ۱۳۲۸ش) دختر شیخ‌هادی نجم‌آبادی که از زنان روشنفکر جنبش مشروطیت ایران به شمار می‌رود. او در سال ۱۲۸۹ خورشیدی انجمن مخدرات وطن را تأسیس کرد.

سکینه کنداشلو همسر شیخ‌هادی نجم‌آبادی و از زنان مبارز جنبش مشروطیت ایران.

افسانه نجم‌آبادی(متولد ۱۳۲۵ش) نویسنده، جامعه‌شناس و استاد تاریخ و مطالعات زنان در دانشگاه هاروارد آمریکا.

شهناز نجم‌آبادی (متولد ۱۳۲۵ش) مردم‌شناس و استاد فعلی دانشگاه فرانکفورت و هایدلبرگ آلمان و مؤسس انجمن بین‌المللی مردم‌شناسی ایران.

آیت الله آقاحسن نجم‌آبادی ساوجبلاغی تهرانی (درگذشت حدود ۱۲۸۴ق) فقیه نامدار و گزینه مرجعیت عامه شیعه پس از وفات شیخ مرتضی انصاری.

آیت الله آقاحسین نجم‌آبادی تهرانی (درگذشت ۱۳۰۷ش) فقیه و متکلم معاصر و استاد فقیه فرهنگبان آیت الله سید شهاب الدین مرعشی نجفی.

آیت الله حاج شیخ هادی نجم‌آبادی (درگذشت ۱۳۲۰ق) روحانی نواندیش، آزادی خواه و قرآن پژوه عقل گرای روزگار قاجار است. به جرات می‌توان او را مربی و زمینه ساز فکری جنبش مشروطه خواهی ایرانیان دانست. «تحریرالعقلا» تنها اثر شیخ هادی به زبان فارسی است.

آیت الله حاج میرزا ابوالفضل نجم‌آبادی (درگذشت ۱۳۴۴ش) فقیه معاصر و نماینده آیت الله سیدحسین طباطبایی بروجردی در شهر تهران.

آیت الله سید موسی حسینی نجم‌آبادی معروف به آقانجفی (درگذشت ۱۳۱۴ش) دانش‌آموخته حوزه علمیه نجف اشرف و مبارز سیاسی علیه رژیم پهلوی.

آیت الله شیخ محمدتقی مجتهد نجم‌آبادی (درگذشت ۱۳۰۲ش) از مجتهدان منتقد مشروطیت.

علی اکبر خان نجم‌آبادی (درگذشت ۱۳۷۳ش) از شاگردان استاد کمال الملک.

محمدحسن حجتی متخلص به پریشان (متولد ۱۳۲۰ش) شاعر و نویسنده آیینی.

ناصر نظامی (متولد ۱۳۲۵ش) گوینده (دوبلور) ارشد سینما و تلویزیون ایران.

حاج آقا محمد نجم‌آبادی (درگذشت ۱۳۰۳ق) از شاگردان شیخ مرتضی انصاری و شیخ محمدحسن نجفی اصفهانی مشهور به صاحب جواهر.

محمد نمازی (درگذشت ۱۳۵۱ش) سرمایه دار و نیکوکار معروف ایرانی و بنیان‌گذار کارخانه نساجی فخرایران در شهرستان نظرآباد.

مصطفی بازرگان (درگذشت ۱۳۸۹ش) قرآن پژوه و فعال اجتماعی که در توسعه شهر نظرآباد نقش فراوانی داشت.

میرزا عبدالله مقدم (درگذشت ۱۳۶۱ش) عامل آبادانی و توسعه شهر نظرآباد و از بازرگانان خوش نام قرن اخیر ایران است.

حاج روح‌الله اصل دهقان (کشته شدن ۱۳۶۶ش) فرمانده گردان خیبر.

علی اصغر آزادفلاح (کشته شدن ۱۳۶۶ش) فرمانده گردان جندالله و محور عملیاتی بوکان – اشنویه.

علی اصغر بذرپاچ (کشته شدن ۱۳۶۲ش) از فرماندهان لشکر ده سیدالشهدا علیه السلام.

نورالله نوروزی (کشته شدن ۱۳۷۷ش) دیپلمات کنسولگری ایران در مزارشریف افغانستان که به دست گروه طالبان کشته شد.

شیخ عبدالله نجم‌آبادی از فقیهان نامدار تهران در روزگار قاجار.

شیخ ملا آقامحمد تهرانی ساوجبلاغی (درگذشت ۱۳۰۰ق) مفسر و متکلم شیعه در قرن سیزدهم هجری قمری که از تنکمان از توابع شهرستان نظرآباد بپاخاسته است.

شیخ مهدی نجم‌آبادی (درگذشت ۱۳۳۶ش) فعال سیاسی و اجتماعی دوره قاجار و نماینده مردم کرمان در دوره دوم مجلس شورای ملی.

ملاابراهیم سنگلجی نجم‌آبادی (درگذشت ۱۲۴۵ق) بنیان‌گذار مدرسه علمیه نجم‌آباد و از مدرسان حکمت صدرایی در روزگار قاجار.

میرزا تقی نجم‌آبادی ساوجبلاغی (درگذشت ۱۳۲۵ش) معروف به «دبیراعلم» و «عنوان نگار»، از شاعران و نویسندگان دوره قاجار است که در دیوان رسایل حکومت ناصرالدین شاه به مقام دبیری و منشی گری رسید. نخستین نهج البلاغه منظوم و نخستین صحیفه سجادیه منظوم، در تاریخ نگارش و سرایش به نام او ماندگار شده است.

میرزا عبدالکریم نجم‌آبادی ساوجبلاغی در حکومت فتحعلی شاه قاجار با «درجه اول خدمت گزاری» به رتبه وزارت رسید.

میرزا عزیزالله ساوجبلاغی خوشنویس و منشی دیوان رسایل وزارت امور خارجه در دوره حکومت مظفرالدین شاه قاجار.

میرزا محسن نجم‌آبادی (درگذشت ۱۳۳۶ش) مشروطه‌خواه و از مجاهدان نهضت جنگل به رهبری میرزا کوچک-خان جنگلی.

میرزا محمد منشی ساوجبلاغی خوشنویس و نخستین منشی دیوان رسایل خاصه قاجار و تحریرات محرمانه محمد شاه و ناصرالدین شاه قاجار.

پیوند به بیرون

فرمانداری نظرآباد

شهرداری نظرآباد