بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی
| جمهوری اسلامی ایران | |
 |
|
|
ارکان نظام جمهوری اسلامی ایران
رهبران
معاونان اول
رئیسان مجلس
رئیسان قوه قضائیه
رئیسان سازمان صدا و سیما
|
بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی (به‌صورت کوتاه بنیاد مستضعفان یا بنیاد) موسسه‌ای در داخل حکومت جمهوری اسلامی ایران می‌باشد که از لحاظ حقوق نه موسسه‌ای دولتی محسوب می‌شود و نه شرکتی خصوصی؛ بلکه موسسه‌ای عمومی است که دولت اجازه دخالت در امور آن را ندارد و در قبال عملکردش تنها می‌بایست به مقام رهبری ایران پاسخگو باشد.[۱] این بنگاه بزرگ اقتصادی زمانی بعنوان بزرگترین ملاک ایران مطرح بوده است.[۲]
تاریخچه[ویرایش]
این موسسه بنا به فرمان سید روح‌الله خمینی خطاب به شورای انقلاب در مورخ ۹ اسفند ۱۳۵۷ با اموال مصادره‌شده خانواده محمدرضا پهلوی، شاه سابق ایران، خانواده وابستگان آنها و برخی کارخانه‌داران و بازرگانان ایران با هدف کمک به فقرا و نیازمندان تأسیس و در تاریخ ۳ مرداد ماه ۱۳۵۸ تحت شماره ۱۹۸۳ در اداره کل ثبت شرکت‌ها بصورت غیرانتفاعی و دارای تابعیت ایرانی ثبت گردید و در تاریخ ۳ آذر ماه ۱۳۶۷ با صدور فرمانی از سوی رهبر وقت ایران، خطاب به نخست وزیر وقت، نام بنیاد مستضعفان به بنیاد جانبازان تغییر یافت و در تاریخ ۶ خرداد ۱۳۸۳ با موافقت رهبر ایران، ماموریت و سازمان امور جانبازان در پی ایجاد تشکیلات جدید تحت عنوان بنیاد شهید و امور ایثارگران به آن نهاد انتقال یافت و نام این نهاد به بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی بازگشت.
در سال ۱۳۶۸ بنیاد بیش از ۸۰۰ شرکت داشت که مصادره شده بودند. در سال ۱۳۷۸ این تعداد به ۴۰۰ شرکت رسید که البته همه آنها واگذار نشد و برخی از آنها، به دلیل سوء مدیریت تعطیل شد و در سال ۱۳۸۸ در مجموع کمتر از ۱۴۰ یا ۱۵۰ شرکت دارد.[۳][۴] بانک سینا متعلق به این نهاد است.[۵] هلدینگ زمزم، بنیاد علوی، شرکت نفت بهران و شرکت آزاد راه تهران شمال از جمله دیگر دارائی‌های این نهاد هستند.[۶]
اهداف[ویرایش]
- کاهش استضعاف مادی و فرهنگی مستضعفان
- حداکثر نمودن ارزش ترکیب بهینه دارائی و سهام
- رشد بازده کل اقتصادی رشته فعالیت‌ها
- توسعه دانایی، دانش و فناوری
فعالیت‌ها[ویرایش]
این بنیاد در کنار بنیاد شهید و امور ایثارگران و ستاد فرمان امام و آستان قدس رضوی خارج از سیستم دولتی و تحت کنترل رهبر اداره می‌شوند و بخش بزرگی از اقتصاد ایران را در اختیار دارند.[۱] شورای نگهبان در واکنش به تلاش اصلاح طلبان در مجلس ششم، هر گونه تحقیق و تفحص از این نهاد را (همچون سایر ارگانهای زیر نظر رهبر) خارج از حیطه اختیارات نمایندگان مردم دانست. در شرایطی اختیار فروش نفت بدون هر گونه محدودیت به بنیاد داده شد که هیچ یک از ارگانهای نظارتی همچنون سازمان بازرسی کل کشور، دیوان محاسبات و... امکان تحقیق و تفحص در باره این بنیاد را ندارد و این بنیاد در مدت مدیدی از فعالیت خود از پرداخت مالیات معاف بوده‌است.[۷]
محسن رفیقدوست رییس سابق بنیاد مدعی است که وی اولین بار پیشنهاد فروش نفت توسط بنیاد را به هاشمی رفسنجانی مطرح کرده‌است.[۸]
ریاست[ویرایش]
رئیس بنیاد مستضعفان هر ۵ سال یکبار و توسط آیت‌الله خامنه‌ای انتخاب می‌شود.[۹][۱۰]
اسامی رؤسای بنیاد عبارتند از:
- علینقی خاموشی (۱۴ اسفند ۱۳۵۷ - ۲۶ شهریور ۱۳۵۹)
- محمدعلی رجایی (۲۶ شهریور ۱۳۵۹ - ۱۳ آذر ۱۳۶۰)
- میرحسین موسوی (۱۳ آذر ۱۳۶۰ - ۱۵ شهریور ۱۳۶۸)
- محسن رفیقدوست (۱۵ شهریور ۱۳۶۸ - ۳۱ تیر ۱۳۷۸)
- محمد فروزنده (۳۱ تیر ۱۳۷۸ - ۳۱ تیر ۱۳۹۳)
- محمد سعیدی‌کیا (۳۱ تیر ۱۳۹۳ - تاکنون)
فساد اقتصادی[ویرایش]
این بنیاد خصوصاً در دوران فعالیت محسن رفیقدوست، متهم به فساد اقتصادی گسترده شده است.[۱۱]
منابع[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ امیدوار، کاوه. «بنیاد مستضعفان تاجر جدید نفت». وب‌گاه. بی‌بی‌سی فارسی، ۴ تیر ۱۳۸۷.
- ↑ «انتخاب رئیس بنیاد مستضعفان و یک نکته». الف. ۲۰۱۴-۰۷-۲۳. بازبینی‌شده در ۲۰۱۴-۰۷-۲۳.
- ↑ «رفیقدوست:خیلی حرف‌ها ماند برای وصیتنامه‌ام» (فارسی). تابناک، ۱۸ آبان ۱۳۸۸. بازبینی‌شده در ۱۸ آبان ۱۳۸۸.
- ↑ «در جلسه غیر علنی مجلس رفیقدوست خواستار افزایش کمک دولت به بنیاد مستضعفان شد.». روزنامه همشهری، ۴ آذر ۱۳۷۷.
- ↑ «پشت این تابلوها کیست؟/ بانک‌های خصوصی متعلق به چه افرادی است؟». خبر آنلاین، ۲ خرداد ۱۳۹۰. بازبینی‌شده در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۲.
- ↑ «شرکت‌ها و موسسات بنیاد». سایت بنیاد.
- ↑ بنیاد سوپاپ اطمینان نفت می‌شود شهروند امروز
- ↑ دولت نفت؛ دولت رانت (روزنامه دنیای اقتصاد، ۴تیر۱۳۸۷)
- ↑ رئیس بنیاد مستضعفان در سمتش ابقاء شد تابناک
- ↑ http://www.irmf.ir/About-Us/History.aspx
- ↑ دهسالگی روزنامه جامعه، آغازگر تحول در مطبوعات ایران بی‌بی‌سی فارسی
