اسکندرمیرزا گرجی
| شاهزاده الکساندر | |
|---|---|
 |
|
| Dynasty | باگراتیونی‌ها |
| پدر | ایراکلی دوم |
| مادر | دارجان دادیانی |
| زادروز | ۱۷۷۰ میلادی پادشاهی کارتلی و کاختی |
| مرگ | ۱۸۴۴ میلادی ایران |
| دین و مذهب | ارتدکس گرجی |
اسکندرمیرزا یا الکساندر میرزا (۱۷۷۰-۱۸۴۴ میلادی)، شاهزادهٔ گرجی طرفدار ایران در زمان جنگهای ایران و روس بود. پس از مرگ پدرش ایراکلی دوم، پادشاه کاختی و کارتلی (گرجستان شرقی)، این شاهزاده که اطمینان داشت سیاست‌های روس گرایانه برادر ناتنی اش، گیورگی دوازدهم، باعث نابودی گرجستان بدست روسیه می‌شود، از در مخالفت با برادرش در آمد و به درخواست فتحعلی شاه قاجار، تفلیس را ترک نمود و به نیروهای آوار طرفدار ایران تحت فرماندهی عمرخان در داغستان پیوست (۱۷۹۹م)[۱].
جنگ و گریز نیروهای گرجی اسکندرخان و ایرانیان همراهش از یک سو و نیروهای روس و گرجی مخالف از سوی دیگر، تا دو سال در کاختی ادامه داشت تا در تاریخ ۷ نوامبر ۱۸۰۰ میلادی اسکندر خان در نبرد نیاخورا شکست خورد و ناچار شد ابتدا به قره باغ و سپس به داغستان بگریزد.
بعدها در داغستان افسانه‌ای بر سر زبانها افتاد که شیخ شامل داغستانی در اصل فرزند اسکندر میرزا است، اما گفته شده که خود شیخ شامل این داستان را می‌ساخته تا در خیزش ضد روسی خودش حمایت گرجی‌ها را هم جلب کند.
درگیری با روسها[ویرایش]
در سال ۱۸۰۱، آشکار شد که بدگمانی اسکندرخان نسبت به روسها کاملاً به جا بود و سیسیانوف پادشاهی گرجستان را منحل اعلام کرد و رسماً گرجستان را ضمیمه روسیه نمود. با وجود اینکه روسها شدیداً بدنبال او می‌گشتند، موفق شد که خود را به ایران برساند که شاه تعدادی از روستاهای ارمنی نشین در آذربایجان را همراه مقداری پول به او داد. در ۱۸۰۴، با شروع دوره اول جنگهای ایران و روس، اسکندرمیرزا در کنار ایرانیان وارد جنگ شد و ارتباطهای داخل گرجستان اش را برای ایجاد شورش ضد روسی فعال نمود. در این زمان با فرستادگان ناپلئون هم ملاقات داشت. سپتامبر ۱۸۱۲ شاهد برگشتن این شاهزاده به گرجستان و ایجاد شورش فراگیر در ناحیه کاختی گرجستان بود. ۴۰۰۰ نفر شورشی او را بعنوان پادشاه گرجستان اعلام نمودند، اما در نهایت مغلوب ارتش اعزامی از روسیه شدند که از اکتبر ۱۸۱۲ تا مارس ۱۸۱۳ درگیر سرکوب خیزش بود. در ۱۸۱۹ با دختر ملک ساحک (رئیس ارامنه ایروان) ازدواج نمود تا حتی بتواند کمک ارمنییان را هم جلب نماید. از این زمان تا زمان پیمان ترکمنچای (۱۸۲۸)، بارها در نواحی مختلف گرجستان اقدام به ایحاد شورش بر ضد روسها نمود. آخرین نقشه برای قیام، در سال ۱۸۳۲ بود که به پاسخی نداشت. از آن پس تا سال ۱۸۴۴ که درگذشت، تنها بصورت فرد نا امیدی در آمده بود. در این سالها از مسیحیت دست کشید و مسلمان شد.
خاندان[ویرایش]
بزرگترین پسر او حاج عباسقلی تهرانی بلورفروش بود که به مشهد رفت. از فرزندان او یکی حاج محمد کاظم تهرانیان قابل ذکر می‌باشد که پدر احمد بهار (سردبیر روزنامه بهار در مشهد) بوده و دیگری سکینه تهرانی که مادر محمد تقی بهار (ملک‌الشعرا بهار) می‌باشد.
پانویس[ویرایش]
- ↑ بورونتیان, جی. [اسکندر میرزا، شاهزاده گرجی طرفدار ایران "اسکندر میرزا"]. دانشنامه ایرانیکا. Retrieved ۶ اکتبر ۲۰۱۱. Check date values in:
|accessdate=(help)
منابع[ویرایش]
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Alexander of Georgia»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد (بازیابی در ۶ اکتبر ۲۰۱۱).
جستارهای وابسته[ویرایش]
پیوند به بیرون[ویرایش]
- دانشنامه ایرانیکا، مقاله اسکندر میرزا، جی. بورنتیان، بازیابی در ۶ اکتبر ۲۰۱۱
