ابوایوب خالد بن زید بن کلیب بن ثعلبة بن عوف بن غنم بن مالک بن النجار بن ثعلبة بن عمرو انصاری خزرجی (۵۷۶ میلادی در مدینه - ۶۷۴ میلادی در کنستانتینوپل) معروف به ابوایوب انصاری از اصحاب محمد بن عبدالله و از انصار بود. محمد وقتی از مکه به مدینه هجرت کرد، شب را در خانه او اقامت گزید. با فتح مصر، ابوایّوب به مصر رفت. او از مهمترین راویان حدیث است.
خالد بن زید معروف به ابوایّوب انصاری، از قبیله خزرج و میزبان پیامبر اسلام در هنگام هجرت او از مکه به مدینه است. ابوایوب انصاری در عقبه حاضر بود و در غزوات بدر، احد، خندق و... حضور داشت. برخی مفسّران، نزول آیه ۵ سوره انفال[قرآنانفال ۵] را درباره ناخشنودی وی و شماری از انصار در رویارویی با قریش در جنگ بدر، و آیات ۱۲ و ۱۶ سوره نور[قرآننور ۱۲–۱۶] را در تأیید سخنان وی دانستهاند که با شنیدن ماجرای افک آن را تهمتی بزرگ شمرد. آیه ۶۱ سوره نور[قرآننور ۶۱] را نیز در خصوص نگرانی او از خوردن طعام در منزل صحابهای که در مأموریّت جنگی بوده دانستهاند. وی در سالی که یزید ابن معاویه به جنگ قسطنطنیه(۵۲ هـ. ق) رفت درگذشت.