ناتو

سازمان پیمان آتلانتیک شمالی یا ناتو (به انگلیسی: North Atlantic Treaty Organization با مخفف NATO)(به فرانسوی:Organisation du traité de l'Atlantique Nordبا مخفف OTAN) در ۴ آوریل ۱۹۴۹ میلادی (۱۵ فروردین ۱۳۲۸) با هدف دفاع جمعی در واشینگتن دی.سی. پایه‌گذاری شد و هم‌اکنون ۲۸ عضو دارد. قلب پیمان ناتو ماده ۵ آن است که در آن کشورهای امضا کننده توافق کرده‌اند حمله نظامی علیه یک یا چند کشور عضو در اروپا یا آمریکای شمالی را به عنوان حمله به تمامی کشورهای عضو تلقی کنند و به مقابله آن برخیزند. مطابق ماده ۱۴ و پایانی این پیمان، متون انگلیسی و فرانسوی آن هر دو معتبر هستند، پیمان نزد دولت ایالات متحده آمریکا سپرده می‌شود و مطابق وظیفه دولت ایالات متحده نیز نسخه‌های مورد تأیید آن را برای دولت‌های امضا کننده پیمان می‌فرستد.این پیمان در حال حاضر بزرگترین پیمان نظامی در جهان می‌باشد.

گسترش

از سال ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۴ میلادی، ۱۰ کشور کمونیستی سابق به عضویت ناتو درآمدند و شمار اعضای ناتو به ۲۶ کشور افزایش یافت. در سال ۲۰۰۸ تلاش‌هایی برای گسترش ناتو به حوزه بالتیک و پیشروی مرزهای ناتو به نزدیکی مرزهای روسیه انجام گرفت که در این بین با شروع مذاکرات برای عضویت سه کشور آلبانی، کرواسی و مقدونیه در ناتو موافقت شد ولی درابتدا مخالفت‌هایی با عضویت گرجستان و اکراین که هم‌مرز با روسیه می‌باشند صورت گرفت در نهایت پس از شروع جنگ اوستیای جنوبی ۲۰۰۸ حمایت‌ها برای عضویت گرجستان افزایش یافت

کشمکش با روسیه

طرح گسترش ناتو به نزدیکی مرزهای روسیه باعث نگرانی دولت روسیه شد. پس از شروع جنگ اوستیای جنوبی ۲۰۰۸ و امضای قرارداد سپر موشکی آمریکا با لهستان این نگرانی‌ها افزایش پیدا کرد و در نهایت به کاهش روابط روسیه و ناتو در غالب شورای مشورتی و عدم شرکت روسیه در مانور مشترک نظامی با ناتو شد.

در افغانستان و عراق

پس از آغاز جنگ افغانستان و جنگ عراق نیروهای ناتو حوزه فعالیت‌های خود را به داخل مرزهای این دوکشور نیز گسترش دادند. فعالیت ناتو در عراق منحصر به آموزش نظامی می‌شود. در افغانستان و در سال ۲۰۰۶ پس از درخواست هلند و آلمان نیروهای ناتو جایگزین نیروهای ایساف متعلق به سازمان ملل شدند. ناتو در سال ۲۰۰۸ رهبری ۴۷ هزار نیرو از ۴۰ کشور جهان را در افغانستان بر عهده داشت.

انتقادها

حامد کرزای رئیس جمهور پیشین افغانستان از عدم هماهنگی بین نیروهای افغانستان و ناتو انتقاد کرده و اعلام کرده که این موضوع در مواردی باعث کشته شدن شهروندان غیرنظامی افغانستان در عملیات نیروهای ناتو شده‌است.

کشورهای سهیم

نقشه وابستگی‌های ناتو در اروپا	نقشه مشارکت ناتو در سطح جهان
اعضای ناتو        طرح اقدام عضویت        طرح اقدام مشارکت فردی        مشارکت برای صلح        گفتگوی مدیترانه‌ای        ابتکار همکاری استانبول        شرکای جهانی آلبانی بلژیک بلغارستان کانادا کرواسی جمهوری چک دانمارک استونی فرانسه آلمان یونان مجارستان ایسلند ایتالیا لتونی لیتوانی لوکزامبورگ هلند نروژ لهستان پرتغال رومانی اسلواکی اسلوونی اسپانیا ترکیه بریتانیا ایالات متحده آمریکا بوسنی و هرزگوین جمهوری مقدونیه مونته‌نگرو ارمنستان جمهوری آذربایجان بوسنی و هرزگوین گرجستان قزاقستان مولداوی مونته‌نگرو اوکراین ارمنستان اتریش جمهوری آذربایجان بلاروس بوسنی و هرزگوین فنلاند گرجستان جمهوری ایرلند قزاقستان قرقیزستان جمهوری مقدونیه مالت مولداوی مونته‌نگرو روسیه صربستان سوئد سوئیس تاجیکستان ترکمنستان اوکراین ازبکستان الجزایر مصر اسرائیل اردن موریتانی مراکش تونس بحرین کویت قطر امارات متحده عربی افغانستان استرالیا کلمبیا عراق ژاپن مغولستان پاکستان نیوزیلند کره جنوبی

جستارهای وابسته

• کشورهای عضو ناتو
• پیمان ورشو
• جنگ سرد
• شوروی
• تروریسم
• سازمان همکاری شانگهای

منابع

• متن کامل پیمان آتلانتیک شمالی -ناتو